Ο Dr Mehmet Oz (Μέχμετ Οζ) μπορεί να έχει αποφοιτήσει από την ιατρική σχολή του Harvard αλλά του αρέσει να προωθεί θεραπείες που δεν έχουν καμία σχέση με τη συμβατική ιατρική και πολλοί αναρωτιούνται γιατί το κάνει. Στην εκπομπή του, που ονομάζεται “The Dr. Oz Show”, ο Οζ γοητεύει το κοινό του μιλώντας για θέματα υγείας και διατροφής αλλά ορισμένες από τις συμβουλές που δίνει μοιάζουν αυθαίρετες. Ο ίδιος προωθεί τη δική του δίαιτα, τη δίαιτα του Dr Oz η οποία προτείνει διάφορα διατροφικά συμπληρώματα και φαίνεται να πιστεύει ότι οι συμβουλές του ανήκουν τόση στην συμβατική όσο και στην εναλλακτική ιατρική.
Αυθαίρετοι ισχυρισμοί;
Το 2012, σε μια εκπομπή του που είχε αφιερώσει στις δίαιτες και την απώλεια βάρους, ο Μέχμετ Οζ παρουσίασε το raspberry ketone, ένα διατροφικό συμπλήρωμα το οποίο αποκάλεσε ως το «Νούμερο 1 θαύμα σε μπουκάλι που καίει λίπος». Αυτή και μόνο η δήλωση προκάλεσε «πανικό αγορών» καθώς οι Αμερικανοί έτρεξαν να εξαφανίσουν οτιδήποτε υπήρχε στα ράφια των καταστημάτων υγιεινής διατροφής που περιείχε raspberry ketone. Ο Oz είπε στο κοινό του ότι το raspberry ketone ρυθμίζει την αντιπονεκτίνη, μια ορμόνη που βοηθάει να παραμένει το σώμα λεπτό. Αλλά οι σχετικές έρευνες που αφορούν το raspberry ketone έχουν γίνει σε ποντίκια και δεν υπάρχουν ακόμα κλινικές μελέτες σε ανθρώπους.
Παρόμοια φρενίτιδα αγορών προκλήθηκε πριν λίγους μήνες, όταν ο Οζ αποκάλεσε «θαύμα» τον άφρυκτο καφέ (πράσινοι κόκκοι καφέ) . Άφρυκτος καφές είναι o καφές σε κόκκους, αποφλοιωμένος, πριν από τη φρύξη. Ανακοίνωσε λοιπόν ο Οζ στους τηλεθεατές του ότι ο άφρυκτος καφές έχει την μαγική ιδιότητα να προκαλεί απώλεια βάρους για κάθε τύπο σώματος. Ο ισχυρισμός αυτός όμως δεν είναι απόλυτα ακριβής. Είναι γνωστό ότι ο άφρυκτος καφές περιέχει την φυτική ουσία chlorogenic acid (χλωρογενικό οξύ) που στον καβουρδισμένο καφέ δεν υπάρχει γιατί προηγουμένως έχει καταστραφεί. Οι έρευνες δείχνουν ότι το χλωρογενικό οξύ μειώνει την απορρόφηση γλυκόζης από το σώμα κάτι που θεωρητικά μπορεί να μεταφραστεί σε απώλεια βάρους. Ο Oz στηρίχθηκε σε μια μελέτη κατά την οποία οι ερευνητές ανέφεραν ότι 16 υπέρβαρα άτομα (άνδρες και γυναίκες) έχασαν κατά μέσο όρο 7-8 κιλά μέσα σε 22 εβδομάδες λαμβάνοντας άφρυκτο καφέ ως διατροφικό συμπλήρωμα. Αλλά ο Oz δεν ανέφερε ότι αυτή η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από την εταιρεία Applied Food Sciences η οποία μετατρέπει τους πράσινους κόκκους του καφέ σε διατροφικό συμπλήρωμα και άρα δεν επρόκειτο για ανεξάρτητη μελέτη.
Αρκετοί ισχυρισμοί του Οζ δεν υιοθετούνται από την ιατρική κοινότητα όμως ο γιατρός δεν είναι τυχαίος. Είναι ένας από τους καλύτερους Αμερικανούς χειρουργούς. Οι συνάδελφοί του δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί ασχολείται επί παντός ιατρικού επιστητού αλλά ο δρ Οζ λέει ότι θέλει να εξαφανίσει την διαχωριστική γραμμή μεταξύ συμβατικής και εναλλακτικής ιατρικής. Όσον αφορά την κατηγορία ότι αυτά που λέει δεν βασίζονται πάντα σε επιστημονικά δεδομένα, ο δρ Οζ απαντάει ότι οι ιατρικές μελέτες συχνά καταλήγουν σε λάθος συμπεράσματα. Δεν έχει άδικο. Όποιος γνωρίζει την ιστορία της διατροφικής επιστήμης δεν μπορεί να πιστέψει ότι έχουν συμβεί τόσα λάθη. Πολλά από τα κατά καιρούς επίσημα δόγματα ήταν ουσιαστικά αυθαίρετα συμπεράσματα. Όμως ο δρ Οζ φαίνεται ότι συνειδητά επαναλαμβάνει αυτή την αυθαιρεσία. Είναι σε θέση να το κάνει διότι έχει το κύρος που του δίνει η καλή φήμη του ως καρδιοχειρουργού και η υποστήριξη της αυτοκρατορίας της Όπρα. Ο Oprah Winfrey ήταν αυτή που για πρώτη φορά το 2004 αναφέρθηκε στον Mehmet Oz αποκαλώντας τον «ο γιατρός της Αμερικής» σε μια από τις πρώτες του εμφανίζεις στην εκπομπή της. Έκτοτε η ετικέτα του έμεινε.
Ο δρ Οζ είναι ένα σπάνιο τηλεοπτικό είδος. Γνώστης πολλών θεμάτων γύρω από τη διατροφή, την υγεία και τις δίαιτες καθώς επίσης και διαποτισμένος με την τηλεοπτική κουλτούρα της Αμερικής. Συγχρόνως πρόκειται για γιατρό υψηλών προδιαγραφών. Οι συνάδελφοί του δεν έχουν να πουν παρά μόνο τα καλύτερα λόγια όσον αφορά την ειδικότητά του ως καρδιοχειρουργός. Από την άλλη όμως εκπλήσσονται με τις κατά καιρούς συμβουλές του. Έχει πει στους τηλεθεατές του ακόμα και το πόσους οργασμούς πρέπει να έχουν το χρόνο: 200. Ακόμη πιο ενδιαφέρον ήταν αυτό που είπε για τα οφέλη του αυνανισμού τα οποία κατά τη γνώμη του δεν διαφέρουν από τα οφέλη της συνουσίας.
Και συμβατικός και εναλλακτικός
Ο Oz αποφοίτησε από την ιατρική σχολή του Harvard 1982 και τέσσερα χρόνια αργότερα συνέχισε τις σπουδές τους στο Πανεπιστήμιο της Pennsylvania. Μετά πήγε στο Columbia και στο New York-Presbyterian Hospital όπου ως χειρουργός ειδικεύθηκε στις μεταμοσχεύσεις καρδιάς. Μ’ αυτή την ειδικότητα έχει υπηρετήσει ως διευθυντής προγραμμάτων χειρουργικής για πάνω από 20 χρόνια. Έχει δημοσιεύσει πολλά επιστημονικά άρθρα και σήμερα κάνει εγχειρήσεις κάθε Πέμπτη.
Μέχρι το 2009 εμφανιζόταν μόνο στην εκπομπή της Όπρα απ’ όπου έγινε πολύ δημοφιλής. Έτσι η Όπρα του πρόσφερε δική του εκπομπή αναλαμβάνοντας την παραγωγή η δική της εταιρεία, η Harpo. Το «Dr. Oz Show” έχει από τότε κερδίσει δύο Emmy και έχει 4 εκατομμύρια θεατούς την ημέρα. Το περιοδικό Esquire τον κατέταξε στους 75 ανθρώπους με την μεγαλύτερη επιρροή στον 21 αιώνα. Το περιοδικό Forbes τον έχει συνεχώς στη λίστα των 10 πρώτων celebrities με τη μεγαλύτερη επιρροή. Ο Οζ έχει επίσης τιμηθεί από ιατρικά ιδρύματα και βέβαια είναι συγγραφέας διαφόρων βιβλίων για την υγεία, τη διατροφή και τη δίαιτα: “YOU: On a Diet”; “YOU: Staying Young”; “YOU: Losing Weight”; “YOU: Having a Baby”; “YOU: Stress Less”; “YOU: Being Beautiful” κλπ. Αυτή η «You Feel community» μεγαλώνει μέσα από site www doctoroz.com και είναι κάτι σαν τα ιατρικά εγχειρίδια της Merck, τα οποία όμως απευθύνονται στον μέσο άνθρωπο.
Ο Οζ περιγράφει τη σύγχρονη ιατρική ως «εμφύλιο πόλεμο» μεταξύ γιατρών της συμβατικής ιατρικής και της εναλλακτικής ιατρικής. Και θεωρεί ότι η αποστολή του είναι να καταργήσει την διαχωριστική γραμμή ανάμεσά τους. Μπορεί ο ίδιος να σπούδασε την συμβατική ιατρική αλλά δεν ανήκει απόλυτα στην δυτική ιατρική κουλτούρα λόγω της καταγωγής του. Οι γονείς του μετανάστευσαν από την Τουρκία στην Αμερική την δεκαετία του 1950 και ο πατέρας του, ο Μουσταφά Οζ, ήταν θωρακοχειρουργός. Τώρα ο πατέρας του, 87 ετών, και η μητέρα του γύρισαν πίσω στην Τουρκία. Ο πατέρας του πίστευε στη σκληρή δουλειά θέλοντας ο γιος του να είναι πάντα ο καλύτερος. «Η μόνη ερώτηση που μου έκανε ο πατέρας μου», λέει ο Οζ με ένα πικρό χαμόγελο, “ήταν αν υπάρχει κάποιος άλλος καλύτερος από μένα. Όταν ερχόμουν σπίτι με ένα σκορ 97 στα 100 υπερήφανος και ενθουσιασμένος, ο πατέρας μου με προσγείωνε ρωτώντας με αν υπήρχε κάποιος άλλος με καλύτερο βαθμό». Τελικά, ο Οζ, ο οποίος έχει δύο αδελφές, έγινε γιατρός μια απόφαση που πήρε όταν ήταν μόλις επτά χρονών.
Όταν πήγε στην ιατρική σχολή του Harvard πίστευε πως θα μπορούσε να μάθει τα πάντα για το ανθρώπινο σώμα αν μελετούσε σκληρά. Αλλά η μάθηση δεν έχει όρια και αυτό τον έκανε να να στραφεί και προς την εναλλακτική ιατρική. Σ’ αυτό τον διευκόλυνε η γυναίκα του η Lisa LeMole, κόρη φημισμένου Αμερικανού γιατρού, η οποία σήμερα είναι Reiki master. Το ζευγάρι είναι παντρεμένο 26 χρόνια και έχει τέσσερα παιδιά. Η μεγαλύτερη κόρη, η Δάφνη (Daphne) είναι μια εκ των οικοδεσποτών της καθημερινής εκπομπή του ΑΒC “The Chew”.
H Λίζα είναι αντισυμβατική, για παράδειγμα δεν τρώει κρέας, (ο Οζ τρώει) και αντίθετη στις γενετικά τροποποιημένες τροφές (ο Οζ αμφιταλαντεύεται) ενώ έχει πολλές φορές εκφράσει την αντίθεσή της για ορισμένους εμβολιασμούς. Το 2009, όταν οι ιατρικές αρχές των ΗΠΑ έλεγαν στον κόσμο να κάνουν το εμβόλιο για το στέλεχος H1N1 της γρίπης των πτηνών η Lisa Oz είπε δημόσια ότι δεν προτίθεται να κάνει κάτι τέτοιο. Αυτό ανάγκασε τον Οζ να εξηγήσει ότι διαφωνεί με την γυναίκα του αλλά αυτή ήταν το αφεντικό στο σπίτι και άρα ήταν ανίσχυρος να ανατρέψει την απόφασή της. «Όταν πάω σπίτι δεν είμαι ο δόκτωρ Οζ», είπε χαρακτηριστικά, «αλλά ο κύριος Οζ». Οι περισσότεροι άνδρες θεώρησαν πειστική την εξήγησή του, τουλάχιστον οι παντρεμένοι.
Γιατί όμως ο δρ Οζ δεν περιορίζεται στο επάγγελμα του χειρουργού και ανακατεύεται με οτιδήποτε μπορεί να έχει σχέση με τη διατροφή και τη δίαιτα; Την απάντηση την δίνει ο ίδιος χωρίς να μετράει τα λόγια του. Θεωρεί την την χειρουργική όχι απλώς κάτι περιοριστικό αλλά και ως κάτι αφύσικο. «Να σας εξηγήσω γιατί θεωρώ τους χειρουργούς γαϊδούρια» (assholes, στο πρωτότυπο) λέει. “Η χειρουργική είναι ελεγχόμενη αλαζονία. Νομίζεις ότι μπορείς να ανοίγεις με ένα μαχαίρι το στήθος κάποιου και ότι τον βοηθάς. Ποιος σκέφτεται με αυτόν τον τρόπο; Κανένας νορμάλ άνθρωπος».
Συμβουλές και για το σεξ από τον Dr Oz
Επιστήμη και μαγεία
Ο Οζ λοιπόν ασχολείται με διάφορα μούρα, αμύγδαλα και «πράσινα ποτά» τα οποία είναι φτιαγμένα κυρίως από αγγούρια, σπανάκι, μήλα και βότανα στα οποία αναφέρεται συχνά στις εκπομπές του. Ο ίδιος ακολουθεί την παλαιολιθική διατροφή και ποτέ δεν παίρνει ασανσέρ όταν έχει την ευκαιρία να ανέβει τις σκάλες με τα πόδια. Πιστεύει, προφανώς με την επίδραση της γυναίκας του, ότι η πνευματική κατάσταση είναι εξίσου σπουδαία με μια επιτυχημένη εγχείρηση. Όταν του επισημαίνουν πως δεν υπάρχει απόδειξη ότι το Reiki δουλεύει, απαντάει: “Ούτε και εγώ είμαι απόλυτα πεπεισμένος αν βασιστώ μόνο στα υπάρχοντα δεδομένα, όμως είναι μια από τις επιλογές μου. Πιστεύω ότι η καρδιά είναι ένα πνευματικό όργανο”.
Ο τρόπος που παρουσιάζει τα θέματα ο Οζ βρίσκεται κάπου μεταξύ επιστήμης και θρησκείας ή μεταξύ λογικής και μαγείας. Φαίνεται όμως ότι αυτός ο συγκερασμός είναι και η συνταγή της τηλεοπτικής του επιτυχίας. Μερικοί τον αποκαλούν, υποτιμητικά, διασκεδαστή. Από την άλλη ο Οζ αποκαλεί τον ακαδημαϊκό ιατρικό κόσμο «φρούριο» του οποίου τα τείχη φέρεται αποφασισμένος να γκρεμίσει.
Είναι ένα μοντέρνος ευαγγελιστής, ένας έξυπνος και χαρισματικός γιατρός που κατάφερε να κάνει το όνομά του brand name. Και όταν τον ρωτάνε γιατί προωθεί όλες αυτές τις εξωτικές τροφές και τα διατροφικά συμπληρώματα η απάντησή του είναι ότι θέλει να δώσει στο κοινό μια ευρύτερη και εναλλακτική προοπτική από αυτή που έχει σήμερα για τα θέματα υγείας. Ο ίδιος λέει: «Θα μπορούσα να περάσω το υπόλοιπο της ζωής μου κάνοντας bypass αλλά αυτό τι θα με έκανε; Έναν χειρουργό. Με το σόου που έχω, μπορώ να επιτύχω πολύ περισσότερα».
