Πολλές φορές στην καθημερινότητα μας αισθανόμαστε κούραση και ακεφιά λέγοντας ότι έχουμε κατάθλιψη. Όμως στην ιατρική ορολογία κατάθλιψη δεν εννοείται η παροδική στενοχώρια αλλά μια πολύμορφη ψυχική διαταραχή που επηρεάζει τη διάθεση, τις σκέψεις και τον ύπνο για μεγάλο χρονικό διάστημα ενώ συχνά συνοδεύεται και από σωματικές ενοχλήσεις. Η κατάθλιψη είναι ένα αίσθημα συναισθηματικής ασφυξίας ή απόγνωσης.
Έχουμε 10% πιθανότητες να πάθουμε ένα καταθλιπτικό επεισόδιο στη ζωή μας. Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να πάθουν κατάθλιψη από τους άνδρες. Όσοι έχουν ήδη περάσει ένα καταθλιπτικό επεισόδιο έχουν 50% πιθανότητες να πάθουν ένα δεύτερο και όσοι έχουν ιστορικό δύο επεισοδίων έχουν 75% πιθανότητες να πάθουν ένα τρίτο.
Τα περιστατικά κατάθλιψης είναι αυξημένα στις ηλικίες των 35-55 ετών κατά τις οποίες εκτιμάται ότι νοσεί το 3% του πληθυσμού από βαριά κατάθλιψη. Στην ηλικία των 45-50 χρονών πιθανότατα ο άνθρωπος ζει την πιο βαθιά µελαγχολία, κάτι που συμπίπτει με την κρίση της μέσης ηλικίας. Μετά τα 65 έτη το ποσοστό της βαριάς κατάθλιψης μειώνεται σε 1%. Αυτός είναι ο λόγος που ορισμένοι ψυχολόγοι λένε ότι στην τρίτη ηλικία ο άνθρωπος είναι πιο ευτυχισμένος απ’ ότι στη μέση ηλικία.
Οι απεικονιστικές μελέτες του ανθρώπινου εγκεφάλου, οι μεταθανάτιες παθολογοανατομικές έρευνες του ανθρώπινου εγκεφάλου και οι μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι η κατάθλιψη συρρικνώνει ένα τμήμα του εγκεφάλου που λέγεται ραχιοπλευρικός προμετωπιαίος φλοιός (DL-PFC). Η μεγαλύτερη όμως απειλή της βαριάς κατάθλιψης είναι η αυτοκτονία. Κάθε χρόνο 800.000 άνθρωποι στον κόσμο αποπειρώνται να αυτοκτονήσουν και το 50% από αυτούς είναι, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 15-44 ετών.
Τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις που συνοδεύουν τις ψυχικές διαταραχές διαμορφώνουν ένα κοινωνικό στίγμα που εμποδίζει τους ασθενείς από το να ζητήσουν θεραπεία. Οι ψυχικές διαταραχές είναι στην πραγματικότητα ασθένειες, όπως είναι ο διαβήτης ή τα καρδιακά νοσήματα και χρειάζονται ιατρική αντιμετώπιση. Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν επίσης να εκδηλώσουν κατάθλιψη. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει αντικαταθλιπτικά χάπια, υγιεινή διατροφή, άσκηση, ψυχοθεραπεία, φωτοθεραπεία (για την εποχική κατάθλιψη) αλλά και το παρεξηγημένο ηλεκτροσόκ το οποίο γίνεται σήμερα με τρόπο που δεν έχει σχέση με το παρελθόν.
Τα συμπτώματα
Η κατάθλιψη εμφανίζεται με μία σειρά από συμπτώματα που επηρεάζουν πολλούς τομείς της ζωής. Δεν είναι απαραίτητο ένα άτομο να παρουσιάζει όλα τα συμπτώματα τα οποία διαφέρουν σε κάθε άτομο αλλά και στο ίδιο άτομο με την πάροδο του χρόνου. Για να δοθεί η διάγνωση της κατάθλιψης χρειάζεται να υπάρχουν 5 από τα παρακάνω συμπτώματα στα οποία πρέπει οπωσδήποτε να συμπεριλαμβάνεται το σύμπτωμα 1 ή το σύμπτωμα 2:
- Καταθλιπτική διάθεση που διαρκεί το μεγαλύτερο τμήμα της ημέρας και σχεδόν κάθε μέρα, για ένα διάστημα δύο βδομάδων.
- Απώλεια της ευχαρίστησης και μείωση του ενδιαφέροντος για δραστηριότητες από τις οποίες το άτομο στο παρελθόν αντλούσε ευχαρίστηση.
- Άγχος που ορισμένες φορές εμφανίζεται με τη μορφή εσωτερικής δυσφορίας, φόβου, αισθήματος κινδύνου.
- Διαταραχές στον ύπνο. Το σύμπτωμα αυτό παρουσιάζεται με διάφορους τρόπους. Μερικοί άνθρωποι με κατάθλιψη κοιμούνται πάρα πολλές ώρες, μερικοί δεν μπορούν να κοιμηθούν καθόλου, ενώ άλλοι κάνουν πολύ ακανόνιστο ύπνο, δηλαδή ξυπνούν πολλές φορές στη διάρκεια της νύχτας ή δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν. Η πιο συνηθισμένη διαταραχή του ύπνου είναι η πρωινή αφύπνιση, στην οποία το άτομο ξυπνά πολύ νωρίς το πρωί και δεν μπορεί να κοιμηθεί ξανά.
- Διαταραχές της όρεξης (ανορεξία ή βουλιμία). Συνήθως η κατάθλιψη προκαλεί απώλεια της όρεξης, με πιθανό επακόλουθο την απώλεια βάρους. Ωστόσο μπορεί σε μικρότερη συχνότητα να παρατηρηθεί το αντίθετο σύμπτωμα, δηλαδή αυξημένη όρεξη για φαγητό και αύξηση του σωματικού βάρους καθώς και κρίσεις βουλιμίας με υπερφαγικά επεισόδια.
- Κόπωση, εξάντληση, απώλεια ενεργητικότητας. Συχνά το άτομο παραπονιέται ότι αισθάνεται κόπωση ή εξάντληση, σαν όλη η ενέργεια ή η ζωτικότητά του να έχει φύγει. Μπορεί να παραμείνει σε αδράνεια για όλη τη διάρκεια της ημέρας.
- Ελάττωση της διάθεσης για σεξ. Ακόμα και αν το άτομο έχει σεξουαλικές επαφές, δεν το επιθυμεί και δεν του προκαλεί ευχαρίστηση.
- Δυσκολία στη συγκέντρωση, τη σκέψη, τη μνήμη και τη λήψη αποφάσεων. Η ενασχόληση με τις καταθλιπτικές σκέψεις είναι τόσο έντονη και επηρεάζει σε τέτοιο βαθμό τη συγκέντρωση ώστε συχνά τα άτομα με κατάθλιψη αναφέρουν δυσκολία στο διάβασμα ή στην παρακολούθηση τηλεόρασης. Ο καταθλιπτικός άνθρωπος γίνεται μονόχνοτος και οξύθυμος. Μερικές φορές τα πιο απλά πράγματα όπως η σκέψη «τι πρέπει να ψωνίσω για σήμερα;» μπορεί να φαίνονται δύσκολα ή ακατόρθωτα.
- Αισθήματα και σκέψεις ενοχής, αναξιότητας και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Σωματικά συμπτώματα που δεν ερμηνεύονται από ιατρικές εξετάσεις και δεν ανταποκρίνονται σε φαρμακευτική αγωγή και θεραπεία όπως: πονοκέφαλοι, πόνοι στη μέση, κράμπες, ναυτία, εμετός, δυσκοιλιότητα, δυσκολία στην αναπνοή, πόνος στο στήθος.
- Εμμονή σε σκέψεις θανάτου και ιδέες αυτοκτονίας. Μερικές φορές το άτομο που έχει κατάθλιψη νιώθει τόσο απελπισμένο που κάνει σκέψεις αυτοκτονίας.
Υπάρχουν διάφορες μορφές κατάθλιψης, που διαχωρίζονται ανάλογα με την ένταση και τη διάρκεια των συμπτωμάτων. Οι πιο συχνές μορφές είναι η λεγόμενη μείζων κατάθλιψη (η οποία χρειάζεται οπωσδήποτε ψυχολογική θεραπεία και φάρμακα) και η δυσθυμία, μια πιο ήπια μορφή κατάθλιψης, που επίσης απαιτεί προσοχή καθώς το 25% των ασθενών που εκδηλώνουν μείζονα κατάθλιψη έπασχαν προηγουμένως από δυσθυμία.
Η μείζων κατάθλιψη είναι αυτή που επηρεάζει όλες τις καθημερινές δραστηριότητες του πάσχοντος, τον κάνει να τα βλέπει όλα «μαύρα» και φτάνει σε σημείο να χάσει κάθε ενδιαφέρον για τη ζωή ακόμη και στην αυτοκτονία. Η δυσθυμία δεν εμφανίζει τάσεις αυτοκτονίας, όμως υπονομεύει κι αυτή αργά και σταθερά τη ζωή του ατόμου.
Οι ειδικοί μιλούν επίσης και για τις «μασκαρεμένες» καταθλίψεις, που δεν εκφράζονται συναισθηματικά. Αυτές παρουσιάζονται με σωματικά συμπτώματα (όπως π.χ. κάποιος που έχει συνεχή προβλήματα με το έντερο του, χωρίς να υπάρχει πραγματική πάθηση). Επίσης μιλούν για τη διπολική διαταραχή, γνωστή και ως «μανιοκατάθλιψη». Κύριο χαρακτηριστικό της διπολικής διαταραχής είναι η εναλλαγή φάσεων μανίας και κατάθλιψης (οι δυο πόλοι της), μεταξύ των οποίων παρεμβάλλονται διαστήματα με φυσιολογική διάθεση.
Εκτός από τη διπολική διαταραχή, που εμφανίζεται με την ίδια συχνότητα και στα δυο φύλα, οι άλλες μορφές κατάθλιψης εκδηλώνονται σε διπλάσιο ποσοστό στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άντρες. Πιθανότατα οι ορμονικές αλλαγές που βιώνουν οι γυναίκες να αποτελούν καθοριστικό παράγοντα. Οι γυναίκες παραγωγικής ηλικίας, κυρίως αυτές που ζουν στα αστικά κέντρα, είναι τα συχνότερα θύματα της κατάθλιψης.
Αιτίες: Nευροδιαβιβαστές και ορμόνες
Η κατάθλιψη αποτελεί μια πολύπλοκη διαταραχή για την οποία δεν υπάρχουν απλές απαντήσεις όσον αφορά την αιτία της. Οι επιστήμονες έχουν πάντως καταλήξει πως για την εκδήλωση της κατάθλιψης (και στα δυο φύλα) εμπλέκονται δύο κυρίως νευροδιαβιβαστές (μόρια που μεταφέρουν χημικά μηνύματα μεταξύ των κυττάρων του εγκεφάλου): η σεροτονίνη και η νοραδρεναλίνη. Τα επίπεδά αυτών των νευροδιαβιβαστών είναι χαμηλά στους ασθενείς με κατάθλιψη. Ένας άλλος νευροδιαβιβαστής επίσης φαίνεται να εμπλέκεται στην κατάθλιψη, η ντοπαμίνη, η οποία επίσης υπολειτουργεί.
Τα εγκεφαλικά κύτταρα (νευρώνες) δεν έχουν άμεση επαφή το ένα με το άλλο. Γι’ αυτό επικοινωνούν μεταξύ τους χρησιμοποιώντας νευροδιαβιβαστές. Οι νευροδιαβιβαστές είναι μόρια που απελευθερώνονται από ένα κύτταρο στο χώρο μεταξύ αυτού και του αμέσως επόμενου κυττάρου (ο χώρος αυτός λέγεται σύναψη ή συναπτική σχισμή). Το δεύτερο κύτταρο έχει υποδοχείς (θέσεις) που μπορούν να προσλάβουν τους νευροδιαβιβαστές και να ανταποκριθούν.
Τα επίπεδα της νοραδρεναλίνης και της σεροτονίνης, καθώς και η μεταξύ τους ισορροπία, παίζουν ρόλο στον τρόπο που αντιδράμε στα καθημερινά γεγονότα, όπως το να αισθανόμαστε χαρούμενοι όταν βλέπουμε ένα αγαπημένο πρόσωπο ή να κλαίμε όταν βλέπουμε μια συγκινητική ταινία. Ο εγκέφαλος μας προσαρμόζεται έτσι ώστε το συναίσθημα μας να ταιριάζει με την περίσταση. Όταν η ισορροπία των νευροδιαβιβαστών χαθεί, ο εγκέφαλος δεν λειτουργεί φυσιολογικά και εμφανίζεται η κατάθλιψη.
Η σχέση ορμονών και κατάθλιψης έχει επισημανθεί εδώ και αρκετά χρόνια. Οι ενδείξεις για συμμετοχή ορμονικών παραγόντων στις αιτίες της κατάθλιψης προκύπτουν από διαπιστώσεις, όπως ότι πολλές ορμονικές διαταραχές συνοδεύονται από κατάθλιψη με συχνότητα μεγαλύτερη από την αναμενόμενη (π.χ. υποθυρεοειδισμός, σύνδρομο Cushing, νόσος Addison). Επίσης, ορμονικές μεταβολές που συμβαίνουν πριν την έμμηνο ρύση, μετά την εμμηνόπαυση και κατά την λοχεία, συχνά συνοδεύονται από κατάθλιψη. Αυτές είναι περίοδοι κατά τις οποίες μειώνονται τα οιστρογόνα, οι θηλυκές ορμόνες που επηρεάζουν σχεδόν τα πάντα, από την σεξουαλική επιθυμία μέχρι την μνήμη, μεταβάλλοντας την δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών.
Μια περιοχή του εγκεφάλου που συνδέεται στενά με το κέντρο αισθημάτων του εγκεφάλου είναι ο υποθάλαμος. Αυτός ρυθμίζει την απελευθέρωση μιας σειράς ορμονών στο αίμα που επηρεάζουν πολλές πλευρές της ζωής σας, όπως τον ύπνο, την όρεξη, την ερωτική επιθυμία και τον τρόπο που αντιδράτε σε καταστάσεις άγχους. Υπάρχει επομένως ένας βιολογικός σύνδεσμος, που εξηγεί κατά ένα μέρος το λόγο για τον οποίο τα καταθλιπτικά άτομα μπορεί να μην κοιμούνται καλά ή να μην έχουν μεγάλη όρεξη να φάνε.
Τα τελευταία χρόνια έρευνες έχουν εστιάσει στην τεστοστερόνη και την σχέση της με την κατάθλιψη, ειδικά στους άντρες μετά τα 40. Τα επίπεδα της τεστοστερόνης φτάνουν στο απόγειο τους στην ηλικία των 20 ετών και στη συνέχεια αρχίζουν να μειώνονται σταδιακά. Η μείωση γίνεται πιο έντονη μετά τα 50. Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι η τεστοστερόνη σχετίζεται με την κατάθλιψη στους άντρες.
Τέλος, διερευνάται η σχέση της κατάθλιψης με την ορμόνη του στρες, την κορτιζόλη. Ενδέχεται τα άτομα με κατάθλιψη να έχουν αυξημένη δραστηριότητα στο ορμονικό σύστημα που ρυθμίζει την αντίδραση του σώματος στο στρες. Η αύξηση της κορτιζόλης και άλλων ορμονών του στρες (ειδικά κατά το χρόνιο στρες ή ένα επεισόδιο έντονου στρες) ίσως επηρεάζει τη φυσική χημεία του εγκεφάλου αυξάνοντας τον κίνδυνο κατάθλιψης.
Θεραπεία με φάρμακα
Σήμερα κυκλοφορεί ένας μεγάλος αριθμός αντικαταθλιπτικών φαρμάκων με παρόμοια αποτελεσματικότητα. Ο μηχανισμός λειτουργίας τους διαφέρει, αλλά τα φάρμακα στοχεύουν κυρίως στην επαναφορά της ισορροπίας του συστήματος των νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο.
Τα πρώτα χρόνια της μελέτης της κατάθλιψης, ο νευροδιαβιβαστής νορεπινεφρίνη θεωρούνταν ο πιο πιθανός που είχε σχέση με την κατάθλιψη. Οι επιστήμονες κατέληξαν ότι η κατάθλιψη προκύπτει από τα μειωμένα επίπεδα της νορεπινεφρίνης και οι φαρμακευτικές εταιρίες επιδόθηκαν στην κατασκευή αντικαταθλιπτικών φαρμάκων των οποίων βασικός σκοπός ήταν η αύξηση της δραστηριότητας της νορεπινεφρίνης στα εγκεφαλικά κύτταρα.
Τη δεκαετία του 1980 παρουσιάστηκε μια νέα ομάδα αντικαταθλιπτικών φαρμάκων – που ονομάστηκαν εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI, selective serotonin reuptake inhibitors). Λέγονται εκλεκτικοί διότι το κάνουν αυτό για την σεροτονίνη δηλαδή τα SSRI δουλεύουν αναστέλλοντας μόνο την απορρόφηση του νευροδιαβιβαστή σεροτονίνη. Τα SSRI περιλαμβάνουν Prozac (φλουοξετίνη), Zoloft (σερτραλίνη), Paxil (παροξετίνη), Celexa (citalopram), Lexapro (εσιταλοπράμη), και Luvox (φλουβοξαμίνη). Παρόλο που αυτά τα φάρμακα έχουν θεωρήθηκαν σημαντικές ανακαλύψεις για τη θεραπεία της κατάθλιψης, δεν είναι πιο αποτελεσματικά από τους προκατόχους τους τα ΜΑΟΙ και τα τρικυκλικά. Ένα πλεονέκτημα τους είναι οι πιο ήπιες παρενέργειες.
Για να καταλάβετε τη δράση των SSRI πρέπει να ξέρετε τι συμβαίνει όταν ένας νευρώνας επικοινωνεί με έναν άλλο νευρώνα: (Α) Δεσμίδες κυττάρων που περιέχουν νευροδιαβιβαστές απελευθερώνονται στο κενό που υπάρχει ανάμεσα στους δύο νευρώνες και λέγεται συναπτική σχισμή ή σύναψη. (Β) Στη συναπτική σχισμή ο νευροδιαβιβαστής έλκεται και ενώνεται με έναν υποδοχέα του νευρώνα-δέκτη κι έτσι τίθεται σε λειτουργία η δραστηριότητα του νευρώνα-δέκτη. (Γ) Όταν ολοκληρωθεί η επικοινωνία, ο νευροδιαβιβαστής απελευθερώνεται ξανά στη συναπτική σχισμή. (Δ) Ο νευροδιαβιβαστής παραμένει εκεί μέχρι να μεταφερθεί πίσω στο νευρώνα-αποστολέα, μια διαδικασία που ονομάζεται επαναπρόσληψη (reuptake). Αυτή η επαναπρόσληψη μπορεί να είναι πολύ γρήγορη στα άτομα με κατάθλιψη τα οποία έτσι έχουν μειωμένα επίπεδα νευροδιαβιβαστών στη συναπτική σχισμή. Τα φάρμακα SSRI και SNRI, δηλαδή οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης ή της σεροτονίνης και νοραδρεναλίνης αντίστοιχα, μπλοκάρουν την επαναπρόσληψη των νευροδιαβιβαστών και αυτό μειώνει τα συμπτώματα της κατάθλιψης.
Πρέπει να ειπωθεί ότι τα αντικαταθλιπτικά χάπια έχουν ορισμένες παρενέργειες. Στις συνηθισμένες παρενέργειες ανήκουν η επιβράδυνση της εκσπερμάτισης στους άνδρες και η μείωση της επιθυμίας στις γυναίκες. Άλλες συνηθισμένες παρενέργειες είναι η ξηροστομία (βοηθά η κατάποση μεγάλων ποσοτήτων νερού, η μάσηση τσίχλας χωρίς ζάχαρη, το συχνό πλύσιμο των δοντιών), διαταραχές του γαστρεντερικού (βοηθά η κατανάλωση ακατέργαστων δημητριακών, φρούτων και λαχανικών), αίσθημα ζαλάδας (καλό είναι το άτομο να σηκώνεται σιγά-σιγά από το κρεβάτι ή την καρέκλα) και η θολή όραση (περνά γρήγορα και δεν χρειάζονται διορθωτικοί φακοί).
Σημειώστε ότι η χρήση των αντικαταθλιπτικών οποιασδήποτε κατηγορίας βρέθηκε σε μια πρόσφατη μελέτη ότι αυξάνει το πάχος των καρωτίδων (των αρτηριών που τροφοδοτούν με αίμα τον εγκέφαλο) κατά 5% κατά μέσο όρο. Αυτό σημαίνει ότι τα αντικαταθλιπτικά χάπια αυξάνουν τον κίνδυνο για εγκεφαλικό. Ο μηχανισμός του φαινομένου παραμένει άγνωστος, ωστόσο οι ερευνητές εικάζουν ότι η αύξηση ορισμένων νευροδιαβιβαστών (σεροτονίνη, νορεπινεφρίνη προκαλεί συστολή των αγγείων και ακόλουθη αύξηση της αρτηριακής πίεσης.
Τα αντικαταθλιπτικά χάπια δεν φαίνεται πάντως να είναι τόσο αποτελεσματικά στην ήπια και τη μέτρια καταθλιψη, βοηθούν όμως στη βαριά κατάθλιψη. Οι περισσότεροι ειδικοί συμφωνούν με αυτό το συμπέρασμα και συστήνουν τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μόνο στη βαριά κατάθλιψη, είτε μόνα τους είτε σε συνδυασμό με ψυχοθεραπεία.
Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί ότι υπάρχουν και κάποιοι που πιστεύουν ότι τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορούν να γίνουν επικίνδυνα όταν χρησιμοποιηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα δημιουργώντας εξάρτηση. Η άποψη αυτή εκφράζεται στο παρακάτω video:
Αντιμετώπιση με διατροφή και άσκηση
Η μεσογειακή διατροφή φαίνεται ότι μπορεί να αποτρέψει την εκδήλωση κατάθλιψης, σύμφωνα με μια ισπανική έρευνα των Πανεπιστημίων Las Palmas και Navarra. Οι ερευνητές μελέτησαν 10.094 υγιείς ενηλίκους για περισσότερα από 4 χρόνια και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η κατάθλιψη είναι κατά 30% λιγότερο πιθανή σε όσους τρέφονται μεσογειακά – δηλαδή προτιμούν το ελαιόλαδο, τρώνε άφθονα λαχανικά, φρούτα, δημητριακά και ψάρια, ενώ καταναλώνουν με μέτρο αλκοόλ και γαλακτοκομικά. Μια άλλη μελέτη έδειξε ότι τα τρανς λιπαρά πυροδοτούν την κατάθλιψη.
Άλλες μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες που πίνουν δύο ή περισσότερα φλιτζάνια καφέ την μέρα, είναι λιγότερο πιθανό να πάθουν κατάθλιψη. Δεν είναι σαφές γιατί ο καφές έχει αυτό το αποτέλεσμα, αλλά, επειδή ο καφές χωρίς καφεΐνη δεν έχει ανάλογη ευεργετική διάθεση, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η καφεΐνη με κάποιο τρόπο μεταβάλλει την χημεία του εγκεφάλου και την ψυχική διάθεση.
Τέλος, η άσκηση βοηθάει στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Τα αθλήματα έντασης αυξάνουν τα επίπεδα σεροτονίνης στο αίμα. Το τρέξιμο, το γρήγορο βάδισμα, το ποδήλατο και το κολύμπι θεωρούνται τα αθλήματα έντασης που έχουν τη θετικότερη επιρροή επί ασθενειών που σχετίζονται με την μελαγχολία. Ασκούμενοι σε αυτά τα αθλήματα και μάλιστα σε ανοιχτό χώρο τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά ωφέλιμα.
Κάποιοι ερευνητές, έχουν χρησιμοποιήσει την άσκηση ως μέσο θεραπείας σε ανθρώπους με βαριά κατάθλιψη και έχουν βρει ότι μειώνει τα συμπτώματά σε τέτοιο βαθμό, ώστε θα μπορούσε να πει κάποιος ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως θεραπεία της κατάθλιψης.
Kαλύτερα η άσκηση να γίνεται στην ύπαιθρο και όχι στο γυμναστήριο γιατί το φως του ήλιου παίζει σημαντικό ρόλο για τη διατήρηση της σεροτονίνης σε υψηλά επίπεδα.
