Υποσχέσεις αφήνει η κλινική δοκιμή Φάσης Ι πειραματικού σκευάσματος για την σκλήρυνση κατά πλάκας (λέγεται και πολλαπλή σκλήρυνση), μια θεραπεία που χρησιμοποιεί λευκοκύτταρα του ασθενούς για να μεταφερθούν στον οργανισμό δισεκατομμύρια αντιγόνα μυελίνης, έτσι ώστε το ανοσοποιητικό σύστημά του να «εκπαιδευθεί» να τα αναγνωρίζει ως αβλαβή και να μη επιτίθεται πλέον στην μυελίνη των νεύρων.
Όπως αναφέρεται σε άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό Science Transnational Medicine, ερευνητές από τις ΗΠΑ, τη Γερμανία και την Ελβετία, με επικεφαλής τον καθηγητή Μικροβιολογίας και Ανοσολογίας Στέφεν Μίλερ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Northwestern του Σικάγο, πραγματοποίησαν τη Φάση Ι της κλινικής δοκιμής σε 9 ασθενείς στη Γερμανία, στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Αμβούργου-Έπεντορφ.
Η νέα θεραπεία
Οι σημερινές θεραπείες για την πολλαπλή σκλήρυνση καταστέλλουν όλο το ανοσοποιητικό σύστημα, με αποτέλεσμα αρκετοί ασθενείς να γίνονται ευάλωτοι σε διάφορες μολύνσεις και να κινδυνεύουν περισσότερο από καρκίνο. Η νέα θεραπεία φαίνεται πως μειώνει κατά 50% έως 75% τις επιθέσεις του ανοσοποιητικού συστήματος του ίδιου ασθενούς εναντίον της μυελίνης, του προστατευτικού στρώματος των νεύρων του στον νωτιαίο μυελό, τον εγκέφαλο και το οπτικό νεύρο.
Όταν η μυελίνη καταστραφεί, τα ηλεκτρικά σήματα δεν μπορούν να μεταδοθούν σωστά από και προς τον εγκέφαλο, με συνέπεια μια σειρά από συμπτώματα ήπια (π.χ. μούδιασμα στα άκρα) έως σοβαρά (παράλυση και τύφλωση).
Όπως εξηγεί ο Δρ Μίλερ, η θεραπεία σταματά τις αυτοάνοσες αντιδράσεις που έχουν ήδη ενεργοποιηθεί και, παράλληλα, εμποδίζει την ενεργοποίηση νέων αυτοάνοσων κυττάρων. Η μέθοδός μας αφήνει ανέπαφη τη λειτουργία του φυσιολογικού ανοσοποιητικού συστήματος και αυτό είναι το μέγα ζητούμενο».
Μολονότι το δείγμα των 9 ασθενών θεωρείται μικρό για να καθοριστεί σε ποιο βαθμό η νέα θεραπεία μπορεί να καταπολεμήσει τη σκλήρυνση κατά πλάκας, οι πρώτες ενδείξεις είναι ενθαρρυντικές, καθώς δείχνουν ότι όσοι έλαβαν τις μεγαλύτερες δόσεις λευοκυττάρων με αντιγόνα μυελίνης, είναι αυτοί που μετά από τρεις μήνες εμφάνισαν τη μεγαλύτερη μείωση στην καταστροφή της μυελίνης των νεύρων τους.
Η κλινική δοκιμή έδειξε επίσης ότι η χορήγηση έως 3 δισεκατομμυρίων αντιγόνων μυελίνης δεν προκάλεσε καθόλου παρενέργειες, ούτε υπέσκαψε τη δυνατότητα του ανοσοποιητικού συστήματος των ασθενών να καταπολεμά τους παθογόνους μικροοργανισμούς γενικότερα.
Οι ερευνητές ήδη σχεδιάζουν τη δεύτερη φάση των κλινικών δοκιμών με μεγαλύτερο αριθμό ασθενών, για την οποία απαιτείται 1,5 εκατ. ευρώ. Ήδη πάντως, η νέα κλινική δοκιμή έχει ήδη εγκριθεί στην Ελβετία, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Ζυρίχης.
«Στη φάση ΙΙ της κλινικής δοκιμής θέλουμε να θεραπεύσουμε ασθενείς όσο γίνεται νωρίτερα, προτού η σκλήρυνση κατά πλάκας επιφέρει παράλυση λόγω καταστροφής της μυελίνης. Από τη στιγμή που συμβαίνει αυτή η ζημιά, είναι δύσκολο να διορθωθεί», σημειώνει ο Δρ Μίλερ.
Η πρωτοποριακή ανοσολογική τεχνική (που πάντως θεωρείται πολύπλοκη και ακριβή) μπορεί μελλοντικά να αξιοποιηθεί, πέρα από την πολλαπλή σκλήρυνση, και για άλλες αυτοάνοσες και αλλεργικές παθήσεις.
Ήδη οι προκλινικές δοκιμές έχουν δείξει την αποτελεσματικότητά της κατά του διαβήτη τύπου 1 και του αλλεργικού άσθματος.
Οι ερευνητές ελπίζουν ότι, αντί για κυτταρικά αντιγόνα, θα μπορούν στο μέλλον να χρησιμοποιήσουν ειδικά νανοσωματίδια, οπότε η μέθοδος θα γίνει πιο απλή και φθηνότερη.
