Οι ενέσεις υαλουρονικού οξέος (hyaluronic acid ή yaluronan) χρησιμοποιούνται ευρέος στην πλαστική χειρουργική για το «γέμισμα» κοιλοτήτων και ρυτίδων του προσώπου καθώς και για να δώσουν όγκο στα χείλη. Το ενέσιμο υαλουρονικό οξύ αποτελεί σήμερα, μαζί με το μπότοξ, μια πολύ δημοφιλή μέθοδο στα ιατρεία των ειδικών δερματολόγων και πλαστικών χειρουργών. Όμως δεν πρέπει να εφαρμόζεται κατά την εγκυμοσύνη.
Το υαλουρονικό οξύ είναι ένας πολυσακχαρίτης. Αποτελεί το θεμελιώδες στοιχείο της στοιβάδας του δέρματος που είναι γνωστή ως χόριο. Με την μορφή της διάφανης γέλης χρησιμοποιείται ως ενέσιμο εμφύτευμα για την βελτίωση των ρυτίδων γήρανσης και την αύξηση του όγκου των χειλέων ή των ζυγωματικών. Κυκλοφορεί επίσης στην αγορά ως τοπικό σκεύασμα σε κρέμες, ή ως επίθεμα με τη μορφή εμποτισμένης γάζας. Πιο πρόσφατα διατίθεται και ως διατροφικό συμπλήρωμα, ωστόσο υπάρχει σκεπτικισμός για το αν το πόσιμο υαλουρονικό οξύ παρέχει πράγματι οφέλη στο σώμα.
Ο υαλουρονικό οξυ είναι ένα εξαιρετικά υδρόφιλο συστατικό. Ένα μόνο γραμμάριο υαλουρονικού οξέος μπορεί να κατακρατήσει πάνω από ένα λίτρο νερό. Η υδρόφιλη ιδιότητά του είναι πολύ σημαντική για τη διατήρηση της υγρασίας του δέρματος και για την ενυδάτωσή του. Επίσης, λειτουργεί και ως λιπαντικός παράγοντας για το κολλαγόνο που είναι ένας σημαντικός συνδετικός ιστός του δέρματος προσφέροντας ελαστικότητα και απορροφητικότητα.
Το υαλουρονικο οξυ δεν βρίσκεται μόνο στο δέρμα αλλά σε πολλά άλλα σημεία του σώματος όπως είναι οι αρθρώσεις, οι βαλβίδες της καρδιάς και τα μάτια. Βρίσκεται σε όλους τους ιστούς του σώματος σαν μιας ξεχωριστής σημασίας συστατικό για τη λειτουργία των αρθρώσεων όντας ο κυριότερος παράγοντας που καθορίζει την πυκνότητα και τις λιπαντικές ιδιότητες του αρθρικού υγρού. Οι διαταραχές του υαλουρονικού οξέος είναι κοινές σε παθήσεις του συνδετικού ιστού όπως η οστεοαρθρίτιδα. Μάλιστα ο κόσμος έχει εξοικειωθεί με το ενέσιμο υαλουρονικό οξύ, λόγω της συχνής του χρήσης από την ιατρική κοινότητα ως θεραπεία για την οστεοαρθρίτιδα που εμφανίζεται στα γόνατα. Σε μερικούς ανθρώπους, ακόμα και μια ήπια φλεγμονή μπορεί να προκαλέσει σημαντική απώλεια του υαλουρονικού οξέος και κατά συνέπεια απώλεια των λιπαντικών χαρακτηριστικών στις αρθρώσεις. Σαν αποτέλεσμα, οι αρθρώσεις γίνονται δύσκαμπτες και κάθε προσπάθεια κίνησης προκαλεί πόνο.
Το υαλουρονικό οξύ παράγεται από τους ινοβλάστες. Καθημερινά, το ένα τρίτο της ποσότητας υαλουρονικού οξέος χάνεται και αναπληρώνεται. Με το πέρασμα όμως του χρόνου, και ιδίως μετά τα 35-40, αρχίζει να μειώνεται η ποσότητα που παράγει το σώμα, γεγονός που οδηγεί σε μικρότερη ενυδάτωση και σε μείωση της αντοχής του δέρματος, κάτι που συμβάλλει στο να εμφανιστούν τα συμπτώματα της γήρανσης, όπως π.χ. οι ρυτίδες. Το δέρμα γίνεται πιο λεπτό, τα χείλη μειώνονται κάπως ως όγκος, εμφανίζονται εκτός από ρυτίδες στο πρόσωπο και βαθουλώματα στα μάτια και στα μάγουλα.
Εκτός από την πλαστική χειρουργική, το υαλουρονικό οξύ είναι ένα στοιχείο που υπάρχει συχνά στις καλλυντικές κρέμες. Η βιομηχανία καλλυντικών συνηθίζει να το περιλαμβάνει στη σύνθεση των προϊόντων make-up καθως και ενυδατικών και αντιγηραντικών κρεμών. Πιο πρόσφατα το υαλουρονικό οξύ υπάρχει ως διατροφικό συμπλήρωμα. Πάντως, έχει διαπιστωθεί ότι μόνο το υαλουρονικό οξύ υψηλού μοριακού βάρους απορροφάται αποτελεσματικά από το σώμα και στη συνέχεια γίνεται μέρος του δέρματος και της δομής των αρθρώσεων.
Στη διατροφή, καλές πηγές γλυκοζαμινογλυκάνων (δηλαδή υαλουρονικού οξέος) είναι η γλυκοπατάτα και τα παντζάρια, τα φασόλια σόγιας και τα υποπροϊόντα τους. Άλλη φυσική πηγή γλυκοζαμινογλυκάνων είναι το κρέας, αρκεί να επιλέγετε κομμάτι που βρίσκεται κοντά σε μέρη συνδετικών ιστών. Ωστόσο οι ποσότητες που βρίσκεται στη διατροφή είναι χαμηλές ενώ είναι άγνωστο αν το σώμα χρησιμοποιεί αυτές τις ποσότητες ως συστατικό του ή ως καύσιμο για να παράγει ενέργεια.
Ρυτίδες και διαδικασία εμφύτευσης
Το πάχος και η ποιότητα του δέρματος διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή αλλά και από άνθρωπο σε άνθρωπο. Έτσι έχουν αναπτυχθεί πολλοί τύποι υαλουρονικού οξέος κατάλληλοι σχεδόν για κάθε είδους ρυτίδα, και για κάθε είδους πρόβλημα και κάθε πρόσωπο. Ορισμένα εμπορικά σκευάσματα είναι: Restylane, Reviderm, Perfectha, Rofilan, Hylaform, Juvaderm, Dermalive, Puragen. Οι περιοχές που εφαρμόζεται στο πρόσωπο είναι:
- Στις ρινοπαρειακές αύλακες
- Στις γωνίες του στόματος
- Στο άνω χείλος (ρυτίδες του καπνιστού)
- Για τον βελτίωση του περιγράμματος στα χείλη
- Για την αύξηση του όγκου στα χείλη
- Για την αύξηση του όγκου των ζυγωματικών
- Σε συνδυασμό με ΒΟΤΟΧ, DYSPORT για τις ρυτίδες του μετώπου η. Σε συνδυασμό με ΒΟΤΟΧ, DYSPORT για τις ρυτίδες του μεσοφρύου
- Σε συνδυασμό με ΒΟΤΟΧ, DYSPORT για τις ρυτίδες γύρω από τα μάτια
Το υαλουρονικό οξύ εμφυτεύεται σε ιατρείο με τοπική αναισθησία (προαιρετικά). Η εμφύτευση γίνεται με ειδική σύριγγα, με μικροσκοπική βελόνα. Το υλικό εμφυτεύεται στο κατώτερο στρώμα του χορίου ή ακριβώς κάτω απ’ αυτό με τη μέθοδο των πολλαπλών νυγμών ή με τη μέθοδο “τούνελ“, δηλαδή με έγχυση κατά την βραδεία απόσυρση της βελόνας. Δεν χρειάζεται υπερδιόρθωση. Μετά την εμφύτευση απαιτούνται ελαφρές μαλάξεις.Η εμφύτευση υαλουρονικού οξέος πραγματοποιείται σε συνεδρίες δύο φάσεων και καταφέρνει να «γεμίσει» κάθε ρυτίδα του προσώπου, ειδικά στο μέτωπο, τα ζυγωματικά και γύρω από τα χείλη. Στην αρχή, η θεραπεία διακρίνεται στη διαδοχική χορήγηση δύο προϊόντων κάθε 15 ημέρες. Ύστερα, χορηγείται την 5η και 7η εβδομάδα των συνεδριών. Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας, λογικό είναι να πραγματοποιούνται επαναληπτικές εγχύσεις ανά τρίμηνο.
Μετά την έγχυση του ενέσιμου υαλουρονικού οξέος στο δέρμα, τα μικρο-σωματίδια της γέλης απορροφούνται με αργό ρυθμό από τον οργανισμό και καθώς διασπώνται τη θέση τους την παίρνουν μόρια νερού. Τελικά η γέλη διασπάται πλήρως και απορροφάται χωρίς να αφήσει κατάλοιπα.
Βασικό πλεονέκτημα της θεραπείας, είναι η φυσικότητα του αποτελέσματος με δεδομένο φυσικά ότι η εφαρμογή του φαρμάκου θα γίνει σωστά και από εξειδικευμένο Πλαστικό Χειρουργό. Το ίδιο ισχύει και για την διάρκεια. Με τη σωστή επιλογή υλικού, ποσότητας και σημείου εφαρμογής, τα αποτελέσματα διαρκούν έως και 14 μήνες για κάποια υλικά. Για αυτό δεν πρέπει να μας δελεάζουν οι χαμηλές τιμές γιατί σίγουρα δεν θα υπάρχει διάρκεια στο αποτέλεσμα, ή θα χρησιμοποιούνται χαμηλότερης ποιότητας υλικά, και ούτε και θα είναι τόσο καλό όσο αν εφαρμοστεί από ειδικούς της Αισθητικής Χειρουργικής.
Παράλληλα, υπάρχουν και τα εμφυτεύματα υαλουρονικού οξέος που προτιμούνται από γυναίκες που αναζητούν όγκο στα χείλια και επιθυμούν να εξαφανίσουν τους μαύρους κύκλους και τις ουλές ακμής. Πρόκειται για μια διαφορετική διαδικασία.
Τα αποτελέσματα είναι άμεσα ορατά σε ποσοστό της τάξης του 80%. Το τελικό αποτέλεσμα το έχουμε μετά από περίπου 10 ημέρες, οπότε και το έντονα υδρόφιλο υαλουρονικό οξύ έχει συγκρατήσει σημαντική ποσότητα νερού, έχει αυξήσει τον όγκο του και έχει ενυδατώσει την περιοχή.
Το κόστος της θεραπείας με υαλουρονικο οξυ και οι τιμές εξατομικεύεται ανάλογα με το προϊόν που επιλέγεται, την ποσότητα που απαιτείται αλλά και τα σημεία του προσώπου που επιθυμεί ο ασθενής να βελτιώσει.
Επιπλοκές, αντενδείξεις και παρενέργειες
Το ενέσιμο υαλουρονικό οξύ έχει ελάχιστες παρενέργειες. Ένα ελαφρύ κοκκίνισμα της περιοχής είναι αναμενόμενο και διαρκεί περίπου μισή ώρα. Υπάρχουν όμως ορισμένες αντενδείξεις. Το ενέσιμο υαλουρονικό οξύ δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται στις εξής περιπτώσεις:
- Εγκυμοσύνη
- Θρομβοεμβολικά επεισόδια
- Ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτική αγωγή
- Ασθενείς με ιστορικό αλλεργίας στο υαλουρονικό οξύ
Μετά τη θεραπεία με με υαλουρονικό οξύ είναι πιθανό να εμφανισθεί ελαφρό οίδημα και σπανιότερα εκχυμώσεις στα σημεία των ενέσεων. Το οίδημα μπορεί να είναι λίγο πιο έντονο στα χείλη ή τα ζυγωματικά. Οι παρενέργειες αυτές είναι ως ένα βαθμό αναμενόμενες και διαρκούν μικρό χρονικό διάστημα. Η αντίδραση υπερευαισθησίας είναι σπάνια. Αρτηριακή εμβολή είναι δυνατόν να προκληθεί από λανθασμένη έγχυση του υλικού μέσα σε αγγείο.
Ακόμα και αν το υαλουρονικό οξύ αποτελεί ένα «φυσικό» προστάτη του οργανισμού μας, καλό είναι να γνωρίζουμε ορισμένες συμβουλές γύρω από τις θεραπείες σε ενέσιμη μορφή. Οι περισσότεροι ειδικοί συστήνουν την αποφυγή της θεραπείας αν δεν έχει περάσει μια εβδομάδα από την τελευταία λήψη αντιπηκτικών ή μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών. Παράλληλα, πρέπει να προσέξουμε να οδηγηθούμε σε κέντρα που τηρούνται οι κανόνες αντισηψίας, αφού πάντα παραμονεύει ο κίνδυνος της μόλυνσης.
Προσοχή! Απαγορεύεται η χορήγηση υαλουρονικού οξέος κατά την εγκυμοσύνη ή κατά τη διάρκεια της γαλουχίας και σε ασθενείς με γνωστές αντιδράσεις υπερευαισθησίας.
Να σημειωθεί τέλος ότι η αλλεργική αντίδραση παρατηρείται σπάνια όταν γίνεται χρήση αξιόπιστων φαρμάκων και αντιμετωπίζεται ανάλογα με την βαρύτητά της.
