Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει πως, όταν οι καπνιστές διακόπτουν το κάπνισμα, το 80% εξ’ αυτών παίρνει 7 κιλά, κατά μέσο όρο. Τα παραπανίσια κιλά προκύπτουν ακόμα και αν η διατροφή των πρώην καπνιστών δεν άλλαξε. Μια ελβετική μελέτη που δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό PLoS ONE, προσφέρει μια εξήγηση σ’ αυτό το φαινόμενο: τα παραπανίσια κιλά που προκύπτουν μετά τη διακοπή του καπνίσματος προέρχονται από αλλαγές στα μικρόβια του εντέρου, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα να αυξάνεται η πρόσληψη θερμίδων από τις τροφές.
Θα φανταζόταν κανείς αυτό συμβαίνει επειδή οι πρώην καπνιστές τρώνε περισσότερο λόγω νευρικότητας ή άλλων ψυχολογικών παραγόντων. Το περίεργο όμως είναι ότι αυτή η αύξηση βάρους παρατηρείται ακόμα και σε όσους διατηρούν σταθερή την πρόσληψη θερμίδων.
Ίσως ακούγεται απίθανο το φαινόμενο αυτό να οφείλεται στη μικροχλωρίδα του εντέρου, ωστόσο η βιβλιογραφία των τελευταίων ετών εμπλέκει τους μικροσκοπικούς φιλοξενούμενους σε μια πληθώρα δεινών όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης τύπου 2, ακόμα και σε ψυχικές διαταραχές. Η ελβετική μελέτη δείχνει ότι η μικροχλωρίδα μπορεί να ευθύνεται για ακόμα ένα φαινόμενο,την αύξηση του σωματικού βάρους.
Κάπνισμα και μικρόβια στο έντερο
Οι εθελοντές του πειράματος ήταν 20 άτομα. Πέντε μη καπνιστές, πέντε καπνιστές και 10 άτομα που έκοψαν το κάπνισμα μια εβδομάδα μετά την έναρξη της μελέτης.
Στις εννέα εβδομάδες που διήρκεσε το πείραμα, οι ερευνητές του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Ζυρίχης εξέτασαν δείγματα κοπράνων που είχαν συλλεχθεί από τέσσερις φορές σε κάθε εθελοντή. Η ποικιλότητα των διαφορετικών ειδών μικροβίων που ζουν στο παχύ έντερο εκτιμήθηκε με βάση γενετικές αναλύσεις.
Η ανάλυση έδειξε ότι η ποικιλία των μικροβίων παρέμενε σταθερή στους καπνιστές και του μη καπνιστές, ενώ σε όσους είχαν διακόψει πρόσφατα το κάπνισμα παρατηρήθηκαν σημαντικές μεταβολές. Ταυτόχρονα, οι εθελοντές της ομάδας αυτής είδαν το βάρος τους να αυξάνεται κατά 2,2 κιλά κατά μέσο όρο, παρόλο που οι διατροφικές τους συνήθειες δεν άλλαξαν. Η μόνη αλλαγή που επισημαίνουν οι ερευνητές ήταν μια μικρή αύξηση στην κατανάλωση αλκοόλ προς το τέλος της μελέτης.
Η εξήγηση που προσφέρει η ερευνητική ομάδα ήταν ότι διακοπή του καπνίσματος επέτρεψε σε ορισμένα βακτήρια να πολλαπλασιαστούν και να κυριαρχήσουν στο εντερικό οικοσύστημα. Συγκεκριμένα, τα βακτήρια των ομάδων Proteobacteria και Bacteroidetes αυξήθηκαν σε σχέση με τα βακτήρια Firmicutes και Actinobacteria.
Όπως φαίνεται, τα βακτήρια αυτά αξιοποιούν πιο αποτελεσματικά την ενέργεια των τροφίμων -με άλλα λόγια, χρειάζονται συγκριτικά λιγότερες θερμίδες για να ζήσουν και να πολλαπλασιαστούν. Και αυτό σημαίνει ότι το ενεργειακό μερίδιο του οικοδεσπότη τους μεγαλώνει και μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση σωματικού βάρους.
Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, τα αποτελέσματα βρίσκονται σε συμφωνία με προηγούμενα πειράματα με ποντίκια: η μεταφορά μικροβίων από το έντερο παχύσαρκων πειραματόζωων αύξησε το βάρος πειραματόζωων κανονικού βάρους.
Ο ρόλος των μικροβίων στην αύξηση του βάρους μετά τη διακοπή του καπνίσματος θα πρέπει να επιβεβαιωθεί με μεγαλύτερες μελέτες, οι οποίες θα μπορούσαν ίσως να αποκαλύψουν και τακτικές για τη σωστή ρύθμιση της μικροχλωρίδας.
