Αμερικανοί επιστήμονες δημιούργησαν ένα γενετικό τεστ που μπορεί να προβλέψει ποιος καρκίνος του προστάτη χρειάζεται άμεσα θεραπεία και ποιος μπορεί απλά να τεθεί υπό παρακολούθηση, λόγω βραδείας αύξησης του όγκου.
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσιεύονται στο επιστημονικό έντυπο Science Translational Medicine, ομάδα ειδικών του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, με επικεφαλής την καθηγήτρια Ουρολογικής Ογκολογίας Κόρι Αμπάτε-Σεν, ότι το νέο τεστ που βασίζεται στον βαθμό έκφρασης τριών συγκεκριμένων γονιδίων, μπορεί να εκτιμήσει κατά πόσο ο καρκίνος θα είναι επιθετικός και δυνητικά θανατηφόρος.
Τα τρία γονίδια
Οι επιστήμονες έκαναν πειράματα με ποντίκια και εντόπισαν τρία γονίδια που σχετίζονται με τη γήρανση, τα FGFR1, PMP22 και CDKN1A, τα οποία από κοινού μπορούν να προβλέψουν με ακρίβεια την μελλοντική έκβαση ενός όγκου. Όταν το τεστ βγει αρνητικό, ο καρκίνος του προστάτη θεωρείται επιθετικός και απαιτεί άμεση θεραπεία.
Η προγνωστική αποτελεσματικότητα του τεστ ελέγχθηκε μέσω βιοψίας όγκων 43 καρκινοπαθών, από τους οποίους τελικά, σε μια περίοδο δέκα ετών, οι 14 είχαν εμφανίσει καρκίνο σε προχωρημένο στάδιο. Το γενετικό τεστ των τριών γονιδίων εντόπισε σωστά (εκ των υστέρων) και τους 14 ασθενείς με τους επιθετικούς όγκους.
«Τουλάχιστον σε αυτή την προκαταρκτική δοκιμή, μπορέσαμε να προβλέψουμε με ακρίβεια ποιοι ασθενείς με αρχικά χαμηλού κινδύνου καρκίνο του προστάτη τελικά θα ανέπτυσσαν προχωρημένο καρκίνο και ποιοι όχι», σημειώνει η Δρ Αμπάτε-Σεν. Οι ερευνητές σχεδιάζουν, σε επόμενη φάση, να αξιολογήσουν το τεστ με μια μεγαλύτερη κλινική δοκιμή.
Οι γιατροί σήμερα χρησιμοποιούν διάφορα τεστ για να διαγνώσουν τον καρκίνο του προστάτη και πόσο επιθετικός μπορεί να γίνει, ξεκινώντας συνήθως με το τεστ PSA (για το οποίο υπάρχει κάποια διχογνωμία), καθώς και την ψηλάφηση. Στη συνέχεια και εφόσον έχουν υπάρξει ύποπτες ενδείξεις, ακολουθεί η βιοψία δείγματος του ιστού του προστάτη για την ανίχνευση τυχόν καρκινικών κυττάρων και την αξιολόγηση του βαθμού κακοήθειας, ανάλογα με την εμφάνιση αυτών των κυττάρων. Οι ασθενείς χωρίζονται τότε σε δύο ομάδες, μία που απαιτεί άμεση θεραπεία και μία άλλη που περιορίζεται στην περιοδική παρακολούθηση του όγκου.
Έγκαιρη θεραπεία
Οι περισσότεροι καρκίνοι του προστάτη είναι πολύ συχνοί καθώς περνούν οι δεκαετίες αλλά ευτυχώς αναπτύσσονται αργά. Το πρόβλημα είναι ότι ορισμένοι άνδρες που κατατάσσονται αρχικά στην ομάδα χαμηλού κινδύνου, σταδιακά αναπτύσσουν προχωρημένο καρκίνο ο οποίος κάνει μετάσταση και επιφέρει το θάνατο. Αν ένας ασθενής αργήσει να ξεκινήσει τη θεραπεία, μπορεί να χάσει την ευκαιρία για την έγκαιρη θεραπεία του όγκου.
Από την άλλη, όμως, μια περιττή επιθετική θεραπεία (με χειρουργική αφαίρεση του προστάτη) μπορεί να έχει σοβαρές παρενέργειες στην ποιότητα ζωής του ασθενούς (ακράτεια ούρων, σεξουαλική ανικανότητα).
Το νέο γενετικό τεστ θα μπορούσε λοιπόν να διαφωτίσει καλύτερα τους γιατρούς για την μελλοντική εξέλιξη του καρκίνου του προστάτη, οπότε ο ασθενής δεν θα έχει ούτε καθυστερημένη, ούτε περιττή θεραπεία.
