Ένας διαδεδομένος φόβος για το τζόγκινγκ και το τρέξιμο είναι ότι μπορούν να καταστρέψουν τα γόνατα και να προκαλέσουν οστεοαρθρίτιδα. Ο φόβος αυτός δεν είναι αδικαιολόγητος διότι σε κάθε διασκελισμό ασκούνται μεγάλες πιέσεις στα πόδια και στα γόνατα. Η κοινή λογική λέει ότι όταν επιβαρύνεται μία άρθρωση, φθείρεται σιγά-σιγά ο προστατευτικός χόνδρος που περιβάλλει τα οστά της και άρα υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να εκδηλωθεί οστεοαρθρίτιδα.
Δεν υπάρχει λοιπόν δρομέας που να μην έχει ακούσει έστω και μία φορά ότι το τρέξιμο θα καταστρέψει τα γόνατά του. Μάλιστα, υπάρχουν αρκετά αθλήματα τα οποία έχουν σχετιστεί με πρώιμη εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας στα γόνατα. Για παράδειγμα μια βρετανική μελέτη διαπίστωσε ότι οι μισοί τέως ποδοσφαιριστές πάσχουν από προχωρημένη αρθρίτιδα στο ένα τουλάχιστον γόνατό τους. Το ίδιο έχει παρατηρηθεί σε τέως αρσιβαρίστες και τέως παίκτες του αμερικανικού φουτμπόλ.
Τρέξιμο και γόνατα
Όμως το τζόγκινγκ και το τρέξιμο όχι μόνο δεν προκαλούν οστεοαρθρίτιδα αλλά προφυλάσσουν κιόλας από την εκφύλιση των γονάτων. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν πως όσοι τρέχουν 2-3 φορές την εβδομάδα διατρέχουν μικρότερο κίνδυνο να προσβληθούν από οστεοαρθρίτιδα σε σχέση με αυτούς που δεν γυμνάζονται καθόλου.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2008 και διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, οι επιστήμονες παρακολούθησαν επί σχεδόν 20 χρόνια μεσήλικες δρομείς μεγάλων αποστάσεων. Όταν άρχισε η μελέτη το 1984, οι περισσότεροι δρομείς ήταν 50άρηδες ή 60άρηδες και το 6,7% είχαν ήδη ήπια αρθρίτιδα στα γόνατα – κάτι που δεν ισχύει σε μια άλλη ομάδα εθελοντών, οι οποίοι δεν έτρεχαν. Έπειτα από 20 χρόνια, τα γόνατα των δρομέων ήταν πιο υγιή. Μόνο στο 20% των δρομέων υπήρχε οστεοαρθρίτιδα, έναντι του 32% των εθελοντών που δεν έτρεχαν. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης ήταν μια μεγάλη έκπληξη για τους ερευνητές.
Άλλη μια μελέτη έγινε από επιστήμονες του Νοσοκομείου Danube, στην Αυστρία οι οποίοι εξέτασαν με μαγνητική τομογραφία, πριν και μετά τον Μαραθώνιο της Βιέννης του 1997, τα γόνατα μιας ομάδας μαραθωνοδρόμων. Μετά από 10 χρόνια, έκαναν τον ίδιο έλεγχο και δεν βρήκαν οστεοαρθρίτιδα στα γόνατα των μαραθωνοδρόμων.
Τέλος, μια άλλη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο American Journal of Sports Medicine διαπίστωσε ύστερα από παρακολούθηση δρομέων που έτρεχαν 5 χλμ. την ημέρα για πάνω από 30 χρόνια ότι τα ποσοστά οστεοαρθρίτιδας που εμφάνιζαν δεν ήταν μεγαλύτερα από κάποιον άλλο που δεν είχε ποτέ του αθληθεί.
Όλα αυτά δείχνουν ότι είναι δυνατόν να τρέχει κανείς για όλη του τη ζωή δίχως να βλάπτονται τα γόνατά του. Εάν, όμως, η αρμονική αυτή κίνηση διαταραχθεί (κάτι που συνήθως οφείλεται σε τραυματισμό), οι μηχανισμοί φόρτισης της άρθρωσης του γόνατος αλλάζουν και ανοίγει ο δρόμος για την αρθρίτιδα, όπως συμβαίνει στο ποδόσφαιρο και σε άλλα αθλήματα. Με το τραύμα, ο χόνδρος αρχίζει να φθείρεται και σταδιακά αναπτύσσονται πόνος, ιστική αποσύνθεση και αρθρίτιδα.
Πρέπει να επισημανθεί ωστόσο ότι έχει σημασία η στάση του σώματος στο τζόγκινγκ και το τρέξιμο. Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο British Journal of Sports Medicine, οι ερευνητές παρατήρησαν γυναίκες να τρέχουν, οι οποίες υπέφεραν από πόνο στα γόνατα, και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η αιτία ήταν η έλλειψη ισορροπίας στους γοφούς τους.
Περπάτημα, τζόγκινγκ και τρέξιμο
Το απλό περπάτημα είναι ένας βηματισμός χωρίς ιδιαίτερη ένταση, με μικρό διασκελισμό και μέση ωριαία ταχύτητα 3-4 χλμ. ανά ώρα (1 χιλιόμετρο καλύπτεται σε 15 έως 20 λεπτά. Για κάθε λεπτό η καίγονται περίπου 0,042 θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους, δηλαδή ένα άτομο 75 κιλών θα κάψει 130 θερμίδες μέσα σε μία ώρα.
Σε αντίθεση με το απλό περπάτημα, το αθλητικό περπάτημα είναι έντονο. O διασκελισμός είναι μεγάλος (πάνω από τα 50 εκατοστά). H κίνηση στα χέρια είναι έντονη, προσδίδοντας ρυθμό και αρμονία. Tο σώμα έχει μια μικρή κλίση προς τα εμπρός. H ταχύτητα κυμαίνεται από 5 μέχρι 6,5 χιλιόμετρα την ώρα.
Στο τζόγκινγκ, το ένα πόδι έχει επαφή με το έδαφος και η εναλλαγή γίνεται ομαλά. O διασκελισμός είναι μικρός ή μεσαίος (30-40 εκατοστά άνοιγμα ποδιών, ανάλογα με το ύψος του δρομέα). H κίνηση στα χέρια είναι φυσιολογική και μικρή. H ταχύτητα κυμαίνεται από 6,5 μέχρι 8 χιλιόμετρα την ώρα (1 χιλιόμετρο καλύπτεται μέσα σε 7,5 -9 λεπτά. Για έναν άνθρωπο 40 ετών οι χτύποι της καρδιάς ανεβαίνουν στους 108-126 το λεπτό. Για κάθε λεπτό, καίγονται 0,12-0,20 θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους, δηλαδή ένας άνθρωπος 75 κιλών θα χάσει 520-900 θερμίδες μέσα σε μια ώρα.
Στο τρέξιμο και τα δύο πόδια χάνουν την επαφή με το έδαφος. O διασκελισμός είναι μεγάλος (πάνω από 50 εκατοστά). H κίνηση στα χέρια είναι έντονη για να ακολουθεί το ρυθμό των ποδιών. H ταχύτητα είναι πάνω από 8 χιλιόμετρα την ώρα (1 χιλιόμετρο καλύπτεται σε λιγότερο από 7,5 λεπτά). Στο τρέξιμο υπάρχει αρκετή αναπήδηση, κάτι που προξενεί μεγαλύτερους κραδασμούς στο σώμα και, φυσικά, στις αρθρώσεις. Η πίεση που ασκείται στα πόδια είναι τουλάχιστον 4 φορές μεγαλύτερο από ότι στο περπάτημα, δηλαδή ένα άτομο 75 κιλών, όταν τρέχει, επιβαρύνει κάθε πόδι του με φορτίο 300 κιλών κάθε φορά που ακουμπά στο έδαφος. Η καρδιά ενός ανθρώπου 40 ετών μπορεί να φτάσει τους 153 χτύπους το λεπτό. Για κάθε λεπτό καίγονται 0,20-0,28 θερμίδες ανά κιλό σωματικού βάρους, δηλαδή ένας άνθρωπος 75 κιλών χάνει 900-1.260 θερμίδες την ώρα.
