Η ατοπική δερματίτιδα είναι μια διαταραχή του δέρματος, (ενδογενές έκζεμα, νευροδερματίτιδα) που προσβάλλει το 15-30% των παιδιών και το 2-10% των ενηλίκων. Με τις εξάρσεις της ταλαιπωρεί το άτομο υποβαθμίζοντας την ποιότητα της ζωής του.
Παιδιά με ατοπική δερματίτιδα αναπτύσσουν μια υπερευαισθησία απέναντι σε ουσίες του φυσικού περιβάλλοντος. Η προστατευτική λειτουργία του δέρματός τους παρουσιάζει διαταραχές και δεν συγκρατεί την υγρασία.
Η ατοπική δερματίτιδα είναι κληρονομική, επηρεάζεται όμως και από κλιματικούς ή ψυχολογικούς παράγοντες, καθώς και από παράγοντες του ανοσοποιητικού συστήματος. Πρόκειται για χρόνια πάθηση που εξελίσσεται με εξάρσεις και υφέσεις. Οι αιτίες της δεν είναι σαφώς ξεκαθαρισμένες αλλά ορισμένες φορές οφείλεται σε αλλεργία. Γι’ αυτό και βασικός στόχος της θεραπείας είναι να παρατείνει όσο γίνεται περισσότερο τις φάσεις κατά τις οποίες τα συμπτώματα βρίσκονται σε ύφεση, καθώς επίσης και να συντομεύει και να καταπραΰνει τις οξείες εξάρσεις.
Συμπτώματα
Το 60% όσων πάσχουν από ατοπική δερματίτιδα εμφανίζουν τα συμπτώματα μέσα στον πρώτο χρόνο της ζωής τους ενώ το 85% εμφανίζει τα συμπτώματα πριν κλείσουν 5 χρόνια ζωής. Σε αρκετές περιπτώσεις τα συμπτώματα εξαφανίζονται με την ενηλικίωση, αν όμως παραμείνουν γίνονται πιο βαριά και επίμονα.
Σε ποσοστό περίπου 10% όλα τα παιδιά νοσούν μία φορά ή εκδηλώνουν περισσότερες εξάρσεις ατοπικής δερματίτιδας, τα αγόρια συχνότερα από τα κορίτσια.
Σε πάνω από το 50% των παιδιών που έχουν νοσήσει τα συμπτώματα εξαφανίζονται με την είσοδο στην εφηβεία. Ένα έκζεμα μπορεί να εμφανιστεί στα βρέφη μεταξύ 3ου και 6ου μήνα. Αρχικά σχηματίζει μικρές κόκκινες και υγρές βλατίδες (εξανθήματα) στα μάγουλα, το μέτωπο, πίσω από τα αφτιά και στο λαιμό. Αργότερα αναπτύσσεται και βλατιδοφυσαλιδώδες εξάνθημα στα χέρια και στις καμπτικές επιφάνειες των αρθρώσεων. Το έκζεμα υπάρχει έντονη φαγούρα στο δέρμα, το παιδί ξύνεται εντείνοντας με αυτόν τον τρόπο ακόμη περισσότερο το αίσθημα της φαγούρας.
Λόγω του ξυσίματος, προκαλούνται κάθε τόσο επιμολύνσεις με μικρόβια (πρωτίστως σταφυλόκοκκους). Κατά τους χειμερινούς μήνες η κατάσταση του δέρματος επιδεινώνεται.
Σε ηλικία 2 ετών, το εξάνθημα βελτιώνεται κατά διαστήματα. Στη συνέχεια, μετατρέπεται σε χαρακτηριστικό έκζεμα των καμπτικών επιφανειών των αρθρώσεων, ενώ προσβάλλει και την περιοχή του λαιμού.
Από εκεί και μετά η νευροδερματίτιδα σχηματίζει περισσότερο ξερά εκζέματα που παρουσιάζουν απολέπιση και συχνά ματώνουν λόγω του ξυσίματος.
Θεραπεία
Στη νευροδερματίτιδα είναι αδύνατο να καταρτιστεί ένα πλάνο θεραπείας καθολικής ισχύος. Η θεραπεία θα πρέπει να αποφασίζεται για κάθε παιδί μαζί με το γιατρό και να τροποποιείται στην πορεία της για να προσαρμοστεί στην εκάστοτε κατάσταση του δέρματος.
Το πιο σημαντικό είναι να αποφεύγετε το ξύσιμο καθώς προκαλεί εκ νέου ερεθισμούς. Αποφύγετε για χάρη του δέρματος του παιδιού σας τα μάλλινα, τα αλκαλικά σαπούνια, τα συνθετικά υλικά με τα οποία ιδρώνει ευκολότερα, καθώς και κλιματικές επιβαρύνσεις, δηλαδή ιδιαίτερα ζεστό, κρύο, ξηρό ή υγρό καιρό. Φροντίστε για όσο το δυνατόν πιο αντιαλλεργικό περιβάλλον και αποφύγετε τα κατοικίδια ζώα, τα φυτά στην ανθοφορία τους, και τον καπνό του τσιγάρου.
Χρησιμοποιείτε μόνο αντιαλλεργικό κλινοσκεπάσματα και στρώματα για να αποφύγετε τα ακάρεα που ζουν στη σκόνη του σπιτιού. Το παιδί σας δεν πρέπει να παίρνει μαζί στο κρεβάτι του λούτρινα ζωάκια. Αν δεν γίνεται διαφορετικά, τότε να προτιμάτε μόνο εκείνα που είναι από συνθετικά υλικά και πλένονται. Πλένετε τα αρκουδάκια κάθε 2 ως 4 εβδομάδες και βάζετε τα στη συνέχεια για 24 ώρες στην κατάψυξη ώστε να εξουδετερώσετε τα ακάρεα της σκόνης του σπιτιού.
Αποφεύγετε στο υπνοδωμάτιο του παιδιού σας χαρακτηριστικά υφάσματα και αντικείμενα που προσελκύουν τη σκόνη, όπως χαλιά, κουρτίνες και ανοιχτά ράφια. Τα έπιπλα και τα πατώματα θα πρέπει να είναι από λείο ξύλο και να ξεσκονίζονται μια φορά την εβδομάδα με υγρό πανί.
Δυστυχώς, πολύ συχνά η θεραπευτική αντιμετώπιση του ενδογενούς εκζέματος δεν ικανοποιεί ούτε το γιατρό ούτε τον ασθενή ούτε τους γονείς, αφού κάθε τόσο παρουσιάζονται υποτροπές. Σημαντικό είναι να αποδεχτούμε ότι πρόκειται για μια κληρονομική χρόνια πάθηση που εξελίσσεται με εξάρσεις και υφέσεις, και παρά την εντατική θεραπεία μπορεί να αναζωπυρώνεται κάθε τόσο. Μπορούμε να ανακουφίζουμε τα συμπτώματα, αλλά αδυνατούμε να θεραπεύσουμε την ασθένεια. Τα μισά παιδιά ωστόσο θεραπεύονται πλήρως μέχρι την εφηβεία από μόνα τους.
Κάποιοι πολυδιαφημισμένοι «θαυματοποιοί» γιατροί απλώς κοστίζουν ακριβά και βιοπορίζονται από την αντιμετώπιση των εξάρσεων ελπίζοντας, κατά τα άλλα, στην αυτοΐαση.
Στην ατοπική δερματίτιδα, πρέπει να ενυδατώνεται συνεχώς η επιδερμίδα για να καταπραΰνεται το αίσθημα της φαγούρας και να αποτρέπεται το ξύσιμο. Σε αυτό βοηθούν αλοιφές και κρέμες με ουρία. Σε πρόσθετες μολύνσεις από βακτήρια το παιδί σας πρέπει να λάβει αντιβιοτικά.
Το παιδί σας είναι καλύτερο να κάνει (όχι πολύ ζεστά] ντους παρά να πλένεται σε γεμάτη μπανιέρα. Να χρησιμοποιείτε σαπούνια χωρίς αλκάλια και θεραπευτικά έλαια για να ενυδατώνεται η επιδερμίδα.
Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί σας δεν ανέχεται κάποια τρόφιμα, θα πρέπει να αποφεύγετε τις ισχυρά αλλεργιογόνες τροφές όπως ψάρι, αυγά γαλακτοκομικά προϊόντα, και ξηρούς καρπούς.
