Το άσθμα είναι η πιο συνηθισμένη χρόνια ασθένεια της παιδικής ηλικίας. Ένα ποσοστό μέχρι και 5% των δεκάχρονων παιδιών πάσχουν από βρογχικό άσθμα. Τα αγόρια προσβάλλονται συχνότερα από τα κορίτσια.
Στην περίπτωση του άσθματος, ο βλεννογόνος των αεραγωγών εμφανίζει αντίδραση υπερευαισθησίας σε εξωτερικούς (εξωγενείς] και εσωτερικούς (ενδογενείς) ερεθισμούς. Στους ενδογενείς ερεθισμούς δεν μπορεί να τεκμηριωθεί κάποια αιτία αλλεργίας. Κατά την παιδική ηλικία δεν μπορεί να γίνει διάκριση ανάμεσα στις αιτίες των ερεθισμών. Οι πιο συνηθισμένες αιτίες του άσθματος στα παιδιά είναι οι λοιμώξεις (που προκαλούνται από βακτήρια και ιούς), η έντονη σωματική καταπόνηση (άσθμα κόπωσης κατά την άθληση και το τρέξιμο), οι ερεθισμοί λόγω καπνίσματος ή του καπνού από τσιγάρο (παθητικό κάπνισμα), το κρύο, η ξηρή ζέστη (υπερθερμαινόμενοι χώροι) και η οικιακή σκόνη.
Στο άσθμα οδηγούν μερικές φορές και φάρμακα ή ψυχικές διαταραχές. Συχνά, οι παράγοντες της αλλεργίας μπορούν να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν αναλόγως. Διαφορετικά, στο άσθμα μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο τα συμπτώματα.
Συμπτώματα
Στα παιδιά που πάσχουν από άσθμα, ο βλεννογόνος και ο μυϊκός χιτώνας του τοιχώματος των αεραγωγών αντιδρούν υπερευαίσθητα σε διάφορους ερεθιστικούς παράγοντες. Ο βλεννογόνος διογκώνεται και παράγει αυξημένες ποσότητες παχύρρευστης βλέννας. Επιπλέον, «αγκυλώνεται» το μυϊκό σύστημα των βρόγχων και συσπώνται οι αεραγωγοί, με αποτέλεσμα να ακούγεται καθαρά ένας αφύσικος ήχος κατά την εκπνοή (εκπνευστικός συριγμός) από τον πνεύμονα. Ο εισπνεόμενος αέρας φτάνει βέβαια στον πνεύμονα, όμως η εκπνοή του ακολουθεί πολύ δύσκολα, συχνά με βήχα. Έτσι δημιουργείται έλλειψη οξυγόνου που, με τη σειρά της, προκαλεί δύσπνοια στο παιδί.
Τα χείλη και το δέρμα του μελανιάζουν. Το παιδί φοβάται μην πάθει ασφυξία και περιέρχεται σε κατάσταση πανικού. Οι κρίσεις κάνουν την εμφάνιση τους με διαφορετική συχνότητα, εκτείνονται από μια φορά το μήνα μέχρι πολλές φορές ημερησίως.
Σε κάθε περίπτωση υπάρχει ανάγκη άμεσης ταχείας θεραπείας ή και για αντιμετώπιση μακράς διάρκειας. Είναι απαραίτητο να αποφεύγετε επιμελώς τους γενεσιουργούς παράγοντες.
Το αλλεργικό άσθμα εκδηλώνεται άμεσα ή καθυστερημένα μετά την επαφή με τον αντίστοιχο ερεθιστικό παράγοντα. Το άσθμα κοπώσεως εκδηλώνεται πάντα λίγη ώρα (10 ως 15 λεπτά) μετά τη σωματική καταπόνηση. Οι κρίσεις άσθματος που οφείλονται σε ψυχολογικά αίτια δεν έχουν χρονικό πλαίσιο, οφείλονται όμως συχνά σε εξωγενείς παράγοντες.
Θεραπεία
Δείξτε στο παιδί σας πώς πρέπει να κάθεται για να διευκολύνει την αναπνοή του: όρθιο, με τα χέρια σε πλευρική έκταση. Έτσι ο διευρύνεται ο θώρακας και πραγματοποιείται ευκολότερα η εκπνοή.
Ένα παιδί με βρογχικό άσθμα πρέπει να βρίσκεται υπό μόνιμη ιατρική παρακολούθηση. Για το σκοπό αυτόν προτείνονται τακτικές ασκήσεις άσθματος που θα πρέπει να πραγματοποιούνται υπό ιατρική καθοδήγηση στον τόπο κατοικίας ή σε κάποια παιδιατρική κλινική. Τα παιδιά και οι γονείς τους πρέπει να μάθουν να ζουν με την ασθένεια και να αποφεύγουν τις αιτίες που προκαλούν τις κρίσεις.
Στο αλλεργικό άσθμα που εξαρτάται από εξωγενείς παράγοντες, το παιδί σας θα πρέπει κατά το δυνατόν να αποφεύγει όλες τις αλλεργιογόνες ουσίες, όπως τρίχωμα ζώων, καπνό τσιγάρου, φάρμακα και τροφές.
Όσον αφορά στην οικιακή σκόνη, είναι απαραίτητη η τακτική και σχολαστική καθαριότητα στο χώρο του σπιτιού.
Σε σχέση με το άσθμα λόγω κόπωσης, πριν από τη σωματική καταπόνηση θα πρέπει να χορηγείται ένα ταχείας δράσεως βρογχοδιασταλτικό φάρμακο, για τη διευκόλυνση της αναπνοής (βήτα2 διεγέρτης). Η επιβάρυνση όμως, για παράδειγμα λόγω άθλησης, δεν θα πρέπει να περιορίζει το παιδί σας.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση του βρογχικού άσθματος ρυθμίζεται με βάση τις ισχύουσες οδηγίες από την αρμόδια επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Σύμφωνα με τα πλαίσια αυτά, για τις ελαφριές περιπτώσεις άσθματος που εκδηλώνονται λιγότερο από μία φορά το μήνα και δεν επηρεάζουν τον ύπνο και την ποιότητα ζωής, χορηγείται μόνο όταν είναι ανάγκη ένα φάρμακο για τη βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας (βήτα2 διεγέρτης). Για το μέτριο άσθμα, δηλαδή για ενοχλήσεις που εκδηλώνονται σπανιότερα από μία φορά την εβδομάδα, χορηγείται πάλι όταν είναι ανάγκη ένας βήτα2 διεγέρτης και, ταυτόχρονα, εισπνεόμενα αντιφλεγμονώδη φάρμακα (εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή). Το μέτριο άσθμα επιβαρύνει ήδη τον ύπνο και την ποιότητα ζωής.
Στο βαρύ άσθμα εκδηλώνονται μόνιμες ενοχλήσεις που δια-ταράσσουν σοβαρά τον ύπνο και την καθημερινότητα. Πρέπει να χορηγούνται συστηματικά αντιφλεγμονώδη (κορτικοειδή) και, ανάλογα με τις περιστάσεις, να πραγματοποιούνται τακτικές εισπνοές με βήτα2 διεγέρτες.
