Σύμφωνα με μελέτη βρετανών ψυχολόγων, εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης μέσα σε ένα φυσικό περιβάλλον έχουν «καλωδιώσει» τον εγκέφαλό μας, ώστε ενστικτωδώς να χαιρόμαστε όταν είμαστε στην εξοχή, κοντά στη φύση.
Η νέα μελέτη έρχεται να προστεθεί σε άλλες που δείχνουν ότι η έλλειψη επαφής με το φυσικό περιβάλλον ασκεί αρνητική επίδραση στη σωματική και ψυχική υγεία των ανθρώπων.
Η μαζική μετακίνηση των ανθρώπων από την ύπαιθρο στις πόλεις έχει συνοδευθεί από μια απίστευτη αύξηση της κατάθλιψης και των διαταραχών συμπεριφοράς.
Αιτία μπορεί να είναι ότι έχουμε παραμελήσει τη σχέση που τα ανθρώπινα όντα έχουν με το φυσικό περιβάλλον και το πόσο ισχυρά συνδεδεμένοι είμαστε με αυτό. Οι κάτοικοι των πόλεων ίσως βαθιά μέσα τους να υποφέρουν όπως τα ζώα που είναι αιχμάλωτα σε κλουβιά.
Η εξοχή, η πόλη και ο εγκέφαλος
Οι επιστήμονες, με επικεφαλής τον δρ Ίαν Φράμπτον του Πανεπιστημίου Έξετερ, χρησιμοποίησαν μαγνητική απεικόνιση του εγκεφάλου για να καταγράψουν τη δραστηριότητα του εγκεφάλου μιας ομάδας εθελοντών που έβλεπαν είτε ειδυλλιακά τοπία στη φύση, είτε εικόνες από τη ζωή σε μια μεγαλούπολη.
Η έρευνα έδειξε ότι η περιοχή του ανθρώπινου εγκέφαλου που σχετίζεται με τη γαλήνια ηρεμία, ενεργοποιείται αυθόρμητα πολύ γρήγορα στη θέα της εξοχής και ενός τοπίου της φύσης.
Αντίθετα, στη θέα ενός περιβάλλοντος πόλης, δραστηριοποιείται η περιοχή του εγκεφάλου (με σημαντική καθυστέρηση) που εμπλέκεται στην επεξεργασία των πολύπλοκων οπτικών ερεθισμάτων -με άλλα λόγια, ο άνθρωπος προσπαθεί να ξεδιαλύνει τι ακριβώς βλέπουν τα μάτια του.
Όπως εξηγεί ο δρ Φράμπτον, όταν ο εγκέφαλος κοιτάζει εικόνες της πόλης, αναγκάζεται να κάνει αρκετή δουλειά γιατί δεν καταλαβαίνει αμέσως τι είναι αυτό που βλέπει. Ο εγκέφαλος δεν έχει μια άμεση και φυσική αντίδραση κι έτσι πρέπει να κάνει διάφορες επεξεργασίες, και ενεργοποιείται τη περιοχή που ασχολείται με την οπτική πολυπλοκότητα. Ακόμα κι αν κάποιος έχει ζήσει στην πόλη όλη τη ζωή του, ο εγκέφαλος συνεχίζει να μην ξέρει απόλυτα τι να κάνει με αυτές τις πληροφορίες, με αποτέλεσμα να καταφεύγει στην οπτική επεξεργασία.
Ο βρετανός ψυχολόγος επισημαίνει πως οι εικόνες της υπαίθρου παράγουν μια πολύ πιο ήπια αντίδραση σε ένα τελείως διαφορετικό τμήμα του εγκεφάλου. Δημιουργείται μια πολύ μικρότερη αντίδραση στο στεφανιαίο σύστημα, μια πολύ αρχαιότερη εξελικτικά περιοχή του εγκεφάλου, την οποία οι άνθρωποι μοιράζονται με τις μαϊμούδες και τους πιθήκους.
Η διαφορά αυτή της αντίδρασης του εγκεφάλου δεν είναι αισθητικής φύσης, αφού, όπως έδειξαν τα πειράματα, λαμβάνει χώρα ακόμα κι όταν οι άνθρωποι βλέπουν είτε πολύ ωραία αστικά περιβάλλοντα, είτε πολύ βαρετές εξοχές.
