Μια σημαντική ανακάλυψη που ίσως οδηγήσει σε μια πραγματική θεραπεία για το Αλτσχάιμερ, έκαναν Αμερικανοί ερευνητές οι οποίοι ανακάλυψαν τον τρόπο με τον οποίο εμφανίζεται και εξαπλώνεται η νόσος. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Neuroscience.
Η ανακάλυψη έγινε από ερευνητές του Ιατρικού Κέντρου του Πανεπιστημίου Κολούμπια, οι οποίοι με λειτουργική απεικόνιση μαγνητικού συντονισμού (fMRI), κατάφεραν να πάρουν εικόνες μεγάλης ακρίβειας από τον ανθρώπινο εγκέφαλο.
Οι εικόνες αυτές τούς βοήθησαν να εντοπίσουν τον λόγο για τον οποίο το Αλτσχάιμερ προσβάλλει τη συγκεκριμένη περιοχή του εγκεφάλου, γεγονός που θα συμβάλλει καθοριστικά στον έγκαιρο εντοπισμό της νόσου. Έτσι, η θεραπεία θα ξεκινά πολύ νωρίτερα, άρα τα φάρμακα που θα παίρνουν οι ασθενείς θα παρουσιάζουν ουσιαστικά αποτελέσματα.
Ο ενδορινικός φλοιός
«Είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια ότι το Αλτσχάιμερ ξενικά από μια περιοχή του εγκεφάλου που λέγεται ενδορινικός φλοιός», ανέφερε ο δρ Scott Small, εκ των βασικών συντακτών της έκθεσης των ερευνητών. «Όμως, η μελέτη αυτή είναι η πρώτη που δείχνει σε ασθενείς που είναι ζωντανοί ότι η ασθένεια ξεκινά από τον πλευρικό ενδορινικό φλοιό, ο οποίος θεωρείται η ‘πύλη’ για τον ιππόκαμπο, την περιοχή του εγκεφάλου που παίζει ρόλο – κλειδί μεταξύ άλλων στη σταθεροποίηση της μνήμης. Αν επηρεάζεται ο πλευρικός ενδορινικός φλοιός, τότε επηρεάζονται και άλλα σημεία του ιππόκαμπου».
H ασθένεια Αλτσχάιμερ ξενικά από μια περιοχή του εγκεφάλου που λέγεται ενδορινικός φλοιός (κίτρινο χρώμα)
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι με το πέρασμα του χρόνου το Αλτσχάιμερ εξαπλώνεται σε άλλες περιοχές του εγκεφαλικού φλοιού και κυρίως στον βρεγματικό φλοιό, μια περιοχή του εγκεφάλου που εμπλέκεται σε διάφορες λειτουργίες, όπως την αίσθηση του χώρου και του προσανατολισμού.
Οι επιστήμονες ανέφεραν ότι υπήρξε και άλλη μία μεγάλη ανακάλυψη κατά τη διεξαγωγή της μελέτης και αυτή δεν είναι άλλη από το γεγονός ότι η δυσλειτουργία του πλευρικού ενδορινικού φλοιού συμβαίνει όταν παρουσιάζονται μεταβολές σε δύο πρωτεΐνες ταυτοχρόνως της πρωτεΐνης TAU (tau protein) και της πρόδρομης πρωτεΐνης του αμυλοειδούς (ΑΡΡ ή amyloid precursor protein).
Να σημειωθεί ότι τα άτομα που διέθεταν μεγαλύτερα ποσοστά της πρωτεΐνης Tau (από το ελληνικό γράμμα τ) στον εγκέφαλο έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν Αλτσχάιμερ.
Έγκαιρη θεραπεία
«Τώρα που εντοπίσαμε την προέλευση του Αλτσχάιμερ και αποδείχθηκε ότι αυτές οι μεταβολές είναι ορατές και στην fMRI, ίσως καταφέρουμε να ανακαλύψουμε τη νόσο όταν θα βρίσκεται στο πιο πρώιμο προκλινικό της στάδιο, κατά το οποίο μπορεί να θεραπευθεί προτού εξαπλωθεί σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου», είπε ο Small.
Συμπλήρωσε δε ότι η νέα απεικονιστική μέθοδος θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την εκτίμηση της αποτελεσματικότητας που παρουσιάζουν τα φάρμακα κατά τα πρώτα στάδια της νόσου.
Η νόσος Αλτσχάιμερ δεν εμφανίζει ιδιαίτερα συμπτώματα παρά αφότου έχουν περάσει αρκετά χρόνια και όταν πια τα υπάρχοντα φάρμακα δεν μπορούν να τη θεραπεύσουν ή έστω να την «φρενάρουν». Γι’ αυτό θεωρείται κρίσιμη η έγκαιρη διάγνωση, κάτι που όμως δεν είναι εύκολο με την υπάρχουσα τεχνολογία.
Η πρωτεΐνη Tau
Η έναρξή της νόσου Αλτσχάιμερ γίνεται κατά πάσα πιθανότητα όταν η πρωτεΐνη που ονομάζεται βήτα αμυλοειδές, συσσωρεύεται σταδιακά στον εγκέφαλο, συγκροτώντας σκληρές πλάκες. Το βήτα αμυλοειδές διαφέρει από την πρωτεΐνη Ταυ, επειδή εκκρίνεται και συγκεντρώνεται έξω από τα εγκεφαλικά κύτταρα και όχι μέσα σε αυτά, όπως η Ταυ.
Μετά την αρχική τοπική ζημιά που κάνει το βήτα αμυλοειδές έξω από τους νευρώνες, έρχεται η Ταυ (ο “εκτελεστής” όπως την αποκαλούν μερικοί γιατροί) και γεμίζει το εσωτερικό των κυττάρων, ώσπου να τα καταστρέψει. Στη συνέχεια, η πρωτείνη Ταυ εξαπλώνεται κατά μήκος των συνδεδεμένων νευρωνικών κυκλωμάτων μέσω των σημείων σύνδεσης (των συνάψεων).
Πάντως οι επιστήμονες είναι πεπεισμένοι ότι, εκτός από την κληρονομική προδιάθεση εμφάνισης της νόσου, καθοριστικό ρόλο παίζει και ο τρόπος ζωής μας. Οσοι έχουν μια ισορροπημένη διατροφή, δεν καπνίζουν και προσέχουν τη χοληστερίνη και την αρτηριακή τους πίεση μειώνουν την πιθανότητα.
