Εάν το μωρό σας κλαίει για πάνω από τρεις ώρες και μαζεύει τα ποδαράκια του προς την κοιλιά, σφίγγει τις γροθιές του και κοκκινίζει, πιθανότατα έχει κολικούς, δηλαδή έντονους πόνους στη κοιλιακή χώρα που οφείλονται σε ενοχλήσεις του γαστρεντερικού. Οι πόνοι είναι συστηματικοί και εκδηλώνονται σε καθημερινή βάση συνήθως το απόγευμα ή το βράδυ. Η αναστάτωση στους γονείς είναι μεγάλη και κάποιες φορές έρχονται σε απόγνωση.
Οι κολικοί είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα στα βρέφη μέχρι την ηλικία των 3-4 μηνών, οπότε και συνήθως σταματούν. Συνήθως αναγνωρίζονται από το έντονο και διαρκές κλάμα του μωρού. Οι κολικοί νεογνών αρχίζουν κανονικά σε ηλικία 2 εβδομάδων και εξαφανίζονται με ή χωρίς θεραπεία από τον 3ο ως τον 4ο μήνα. Από τέτοιες κρίσεις υποφέρουν συχνότερα τα αγόρια και περισσότερα αυτά που έχουν γεννηθεί πρόωρα. Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι ένα στα τέσσερα νεογνά θα εμφανίσει έντονους κολικούς.
Αιτίες
Συχνά οι κολικοί νεογνών οφείλονται στο ό,τι τα μωρά θηλάζουν βιαστικά και καταπίνουν μαζί με το γάλα και αέρα. Σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί η μητέρα που θηλάζει να έχει καταναλώσει τροφές που προκαλούν αέρια, που περιέχουν καφεΐνη, ή είναι τηγανισμένες.
Η αιτία εμφάνισης αυτών των ενοχλήσεων στο γαστρεντερικό σύστημα δεν είναι εντελώς σαφής. Μια θεωρία έχει ως αφετηρία ότι ο εντερικός βλεννογόνος δεν έχει ακόμη ωριμάσει εντελώς στα βρέφη και έτσι δεν λειτουργεί ακόμη πλήρως.
Μια άλλη θεωρία εικάζει ότι κατά τη διαδικασία εγκατάστασης (αποικισμός) των φυσιολογικών βακτηρίων που υπάρχουν στον εντερικό σωλήνα (φυσιολογική χλωρίδα) του βρέφους, μπορεί να παρουσιαστεί μια ανισορροπία, η οποία προκαλεί την παραγωγή εντερικών αερίων.
Κάποιοι πιστεύουν ότι αιτία είναι η διατροφή. Σε ποσοστό 10% οι κολικοί νεογνών ίσως έχουν αιτία την αλλεργία στο γάλα της αγελάδας. Στην περίπτωση αυτή, υπάρχει συνήθως ιστορικό αλλεργίας (ατοπικής δερματίτιδας, αλλεργικού άσθματος, αλλεργικής ρινίτιδας, τροφικής αλλεργίας κλπ.) τουλάχιστον σε ένα μέλος της οικογένειας.
Μια άλλη διατροφική αιτία μπορεί να είναι η δυσανεξία στη λακτόζη.
Τέλος, ο κολικός μπορεί να αποτελεί σύμπτωμα κάποιας άλλης πάθησης όπως είναι π.χ. μια κήλη.
Συμπτώματα
Θα αναγνωρίσετε τους κολικούς σ’ ένα αναστατωμένο μωρό απ’ το αναψοκοκκινισμένο προσωπάκι, τις σφιγμένες γροθιές και το μάζεμα των ποδιών του προς την κοιλιά. Το μωρό παράγει αέρια και το στομάχι του είναι εξογκωμένο εξ’ αιτίας τους.
Το κλάμα κρατάει για περισσότερο από 2-3 ώρες το 24ωρο και μπορεί να ξεκινά 15 λεπτά μετά το γεύμα. Οι κολικοί μπορεί να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή μέσα στις τρεις πρώτες εβδομάδες της ζωής του βρέφους και ο γενικός κανόνας είναι ότι υποχωρούν όταν το μωρό γίνει τριών – τεσσάρων μηνών.
Ένα βρέφος με κολικούς συνήθως κλαίει περισσότερες από 3 ώρες την ημέρα, περισσότερες από 3 ημέρες την εβδομάδα και για περισσότερες από 3 εβδομάδες.
Τα αέρια του εντερικού σωλήνα προκαλούν παροδικές συσπάσεις του εντερικού τοιχώματος. Αυτό οδηγεί σε παροξυσμικούς πόνους, κυρίως αργά το απόγευμα και νωρίς το βράδυ. Το βρέφος φωνάζει με πρόσωπο παραμορφωμένο από τον πόνο και λυγίζει και τεντώνει ρυθμικά τα πόδια του, για να προκληθούν έτσι κινήσεις του εντέρου. Έτσι είναι δυνατό και να αποβληθούν τα αέρια και όσο ξαφνικά ήρθαν οι κραυγές άλλο τόσο ξαφνικά σταματούν. Είναι όμως πιθανό να διαρκέσουν -με μικρά διαλείμματα- επί ώρες.
Αντιμετώπιση
Οι βρεφικοί κολικοί δεν είναι ασθένεια που χρειάζεται οπωσδήποτε θεραπεία αλλά μια παροδική διαταραχή που εμφανίζεται στο 20-30% των μωρών.
Αποφεύγετε κατά τους μήνες του θηλασμού τρόφιμα που προκαλούν αέρια όπως καφεΐνη και κρεμμύδια. Αρκετοί γονείς θεωρούν εσφαλμένα ότι με τη χορήγηση περισσότερου γάλατος το μωρό τους ενδέχεται να σταματήσει αλλά ο υπερσιτισμός είναι λάθος.
Προσέξτε ώστε το παιδί σας να μη θηλάζει βεβιασμένα. Συντομεύστε ενδεχομένως τα διαστήματα ανάμεσα στα γεύματα του, δίνοντας του γάλα νωρίτερα και όχι ανά 4 ώρες. Αφήστε το μωρό σας να κάνει συχνά διαλείμματα ενώ θηλάζει και να ρεύεται.
Κάντε μαλάξεις στην κοιλιά του μωρού σας με τη φορά του ρολογιού. Βάλτε υγρές θερμές κομπρέσες στη διογκωμένη κοιλιά του. Τοποθετήστε το παιδί σας με την κοιλιά στον πήχη σας και το κεφάλι με κατεύθυνση προς τον αγκώνα σας («αεροπλανάκι»).
Φροντίστε να επικρατεί τα βράδια ήρεμη και ήσυχη ατμόσφαιρα στο σπίτι.
Όταν κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνιση τους οι κοιλόπονοι, επισκεφτείτε το γιατρό για να αποκλειστούν οργανικές διαταραχές, όπως ο ειλεός ή η δυσκοιλιότητα. Ο γιατρός θα εξετάσει λεπτομερώς το παιδί σας και ενδεχομένως θα εξετάσει ειδικότερα την κοιλιακή χώρα και με υπέρηχο. Αφού αποκλείσει μια οργανική διαταραχή, μπορεί στην ανάγκη να συστήσει σταγόνες ή σιρόπια για την αντιμετώπιση των αερίων. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα εξαφανιστούν βέβαια εντελώς οι κολικοί όμως με τις σταγόνες θα ανακουφιστούν οι πόνοι του μωρού σας.
Πάντως δεν είναι σύνηθες να χρησιμοποιούνται φάρμακα για την αντιμετώπιση των κολικών στα νεογνά, αφού μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί κάποιο που να είναι αποτελεσματικό και χωρίς παρενέργειες.
