Οι καρδιολόγοι μπορούν να εκτιμήσουν την κατάσταση των στεφανιαίων αρτηριών με τη χρήση μιας απεικονιστικής τεχνικής που ονομάζεται αγγειογραφία. Πρόκειται για μελέτη των αγγείων με τη χρήση των ακτίνων Χ. Η αγγειογραφία απαιτεί την έγχυση σκιαγραφικής ουσίας που καθιστά τα αγγεία ορατά με τη χρήση ακτίνων Χ. Η διαδικασία παράγει μια κινούμενη εικόνα που ονομάζεται αγγειογράφημα, το οποίο αποκαλύπτει αν υπάρχει στένωση ή ακόμα και απόφραξη των αρτηριών.
Υπάρχουν διάφορα είδη αγγειογραφιών όπως:
Αγγειογραφία Εγκεφάλου: Χρησιμοποιείται για να εντοπιστούν ανευρύσματα, αποφράξεις ή ανωμαλίες των αγγείων του εγκεφάλου.
Στεφανιογραφία: χρησιμοποιείται για την απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων η απόφραξη των οποίων αποτελεί την αιτία του εμφράγματος ή άλλων καρδιακών παθήσεων.
Πνευμονική αγγειογραφία: Γίνεται για να μελετηθεί η κυκλοφορία του αίματος στους πνεύμονες. Ο καθετήρας εισάγεται σε φλέβα και όχι σε αρτηρία και προωθείται ως τους πνεύμονες.
Αγγειογραφία νεφρών: Γίνεται για την εκτίμηση της λειτουργίας των νεφρών.
To στεφανιογράφημα
Η αγγειογραφία είναι μια πολύ χρήσιμη εξέταση που χρησιμοποιεί μια ειδική τεχνική ακτινογράφησης για να απεικονίσει την ανατομία των στεφανιαίων αρτηριών. Η πιο σημαντική διαγνωστική χρήση των στεφανιογραφημάτων είναι η ανίχνευση της στένωσης των στεφανιαίων αρτηριών λόγω προοδευτικής αρτηριοσκλήρυνσης. Η στεφανιογραφία θεωρείται «χρυσός κανόνας» και όλες οι άλλες τεχνικές μετρώνται βάσει αυτού.
Η εξέταση του στεφανιογραφήματος μπορεί να αποκαλύψει ποιες αρτηρίες δεν είναι φυσιολογικές και υγιής και ποιες έχουν υποστεί στένωση ή απόφραξη. Έτσι, οι καρδιολόγοι μπορούν να εκτιμήσουν αν οι οποιεσδήποτε ανωμαλίες είναι τόσο σοβαρές ώστε να απαιτείται θεραπεία με αγγειοπλαστική με μπαλονάκι (και ειδική πρόθεση – «στεντ») ή χειρουργική επέμβαση.
Πως γίνεται η στεφανιογραφία
Το πρώτο στάδιο της διαδικασίας περιλαμβάνει την εισαγωγή ενός λεπτού, εύκαμπτου σωλήνα που ονομάζεται καθετήρας στην αρτηρία, συνήθως μέσω του μηρού αλλά καμιά φορά και του βραχίονα, και την προώθηση του εντός της αορτής ώστε το άκρο του να μπει σε μια στεφανιαία αρτηρία. Καθώς ενίεται η χρωστική στον καθετήρα και γεμίζει την αρτηρία και τις διακλαδώσεις της, λαμβάνονται ακτινογραφίες. Στη συνέχεια, ο καθετήρας μετακινείται σε άλλη στεφανιαία αρτηρία και η διαδικασία επαναλαμβάνεται.
Η εξέταση περιλαμβάνει επίσκεψη στο νοσοκομείο αλλά δεν απαιτεί διανυκτέρευση. Συνήθως πραγματοποιείται στο εργαστήριο καρδιακού καθετηριασμού. Δεν πρέπει να φάτε ή να πιείτε τίποτα τέσσερις ώρες πριν την εξέταση, γιατί η χρωστική ουσία που χρησιμοποιείται μπορεί να σας φέρει ναυτία. Ίσως σας χορηγηθεί μια ηρεμιστική ουσία. Στη συνέχεια γίνεται ένεση τοπικού αναισθητικού στη βουβωνική χώρα ή, σπανίως, στο άνω άκρο σας πριν εισαχθεί η βελόνα στην αρτηρία σας. Θα αισθανθείτε μια μικρή πίεση καθώς τοποθετείται ο καθετήρας και προωθείται εντός της αορτής προς τις στεφανιαίες αρτηρίες σας. Μπορεί να αισθανθείτε στιγμιαίο πόνο στο στήθος τη στιγμή που ενίεται η χρωστική ουσία. Η διαδικασία διαρκεί περίπου 20-30 λεπτά.
Μετά την εξέταση των στεφανιαίων αρτηριών, ο καθετήρας μπορεί να μετακινηθεί στην αριστερή κοιλία και να εγχυθεί κι άλλη χρωστική. Εκτελείται η ίδια σειρά ακτινογραφιών «ταινιών» και στη συνέχεια ο καρδιολόγος αναλύει την επίδοση της αριστερής κοιλίας και ελέγχει τις βαλβίδες. Αν φωτογραφηθεί η λειτουργία του μυοκαρδίου, μπορεί να αισθανθείτε έξαψη από το κεφάλι ως τα πόδια που θα διαρκέσει για 20 περίπου δευτερόλεπτα καθώς η χρωστική ουσία εξαπλώνεται στο σώμα σας.
Ποιος είναι ο βασικός λόγος για να γίνει στεφανιογραφία;
Ο βασικός λόγος είναι γιατί ο γιατρός σας υποπτεύεται ότι πάσχετε από στεφανιαία νόσο, ίσως λόγω συμπτωμάτων στηθάγχης ή επειδή η εξέταση άσκησης αποκάλυψε σημαντική ανωμαλία – για παράδειγμα, αν η πίεση σας έπεσε ή αν μεγάλα τμήματα του μυοκαρδίου βρίσκονται σε κίνδυνο. Η εξέταση αναγνωρίζει αν χρειάζεστε περαιτέρω αντιμετώπιση, όπως ιατροφαρμακευτική αγωγή, παρέμβαση με καθετήρα (διαδερμικά), όπως η αγγειοπλαστική, ή τοποθέτηση πρόσθεσης («μπαλονάκι» – «στεντ») ή εγχείρηση παράκαμψης στεφανιαίας κυκλοφορίας («μπάι-πας»).
Υπάρχουν άλλες περιπτώσεις στις οποίες απαιτείται αγγειογραφία;
Η αγγειογραφία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την εξέταση ατόμων με ανεξήγητο πόνο στο στήθος. Μπορεί, επίσης, να βοηθήσει στην εξέταση ασθενών που πάσχουν από βαλβιδική νόσο. Η αγγειογραφία μπορεί να είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση της υγείας ενός ασθενή που πρόκειται να υποβληθεί σε άλλη καρδιακή χειρουργική επέμβαση -π.χ. στην περίπτωση ενός 67χρονου που πρόκειται να υποβληθεί σε βαλβιδική καρδιακή επέμβαση- για «σιωπηρή» στεφανιαία νόσο. Η αγγειογραφία μπορεί να αποτελεί μέρος του ετήσιου τσεκάπ μετά από μεταμόσχευση καρδιάς, γιατί τα καρδιακά μοσχεύματα έχουν προδιάθεση για στεφανιαία νόσο.
Υπάρχουν άλλες τεχνολογικές εξελίξεις που βοηθούν στην αξιολόγηση των στεφανιαίων αρτηριών;
Ναι, αρκετές. Η ενδοαγγειακή υπερηχογραφία είναι μια επεμβατική τεχνική που παρουσιάζει εγκάρσια απεικόνιση των αρτηριών και μπορεί να ανιχνεύσει ήπιες αποφράξεις καλύτερα από την αγγειογραφία. Υπάρχει, επίσης, μια ειδική τεχνική σάρωσης που ονομάζεται (σπειροειδής) υπολογιστική τομογραφία στεφανιαίας αγγειογραφίας, η οποία είναι μη επεμβατική και μπορεί να ανιχνεύσει πάνω από 90% των περιστατικών στεφανιαίας νόσου που ανιχνεύονται με την αγγειογραφία. Τέλος, η αγγειογραφία μαγνητικού συντονισμού απεικονίζει τις στεφανιαίες αρτηρίες καθώς και την καρδιακή λειτουργία και τη βαλβιδική κατάσταση.
