Μία σημαντική πλευρά της υγιεινής διατροφής είναι να διατηρείτε τα τρόφιμα σας ασφαλή από ασθένειες που σχετίζονται με τις τροφές και προκαλούνται από μικροοργανισμούς, όπως τα βακτήρια, οι ιοί και τα παράσιτα.
Η ασθένεια που προκαλείται από την τροφή ονομάζεται τροφική δηλητηρίαση, είναι μία γαστρεντερική λοίμωξη που προκαλείται από την κατανάλωση μολυσμένης τροφής. Η τροφή μπορεί να περιέχει επιβλαβή βακτήρια, τοξίνες, παράσιτα, ιούς ή μολυντικά χημικά.
Βακτήρια, όπως το καμπυλοβακτηρίδιο, η σαλμονέλα, το κολοβακτηρίδιο (Escherichia coli), η λιστέρια και οι ιοί Norwalk είναι από τις πιο κοινές αιτίες ασθενειών που προκαλούνται από την τροφή.
Πολλές κοινές τροφές μπορεί να περιέχουν ένα μεγάλο αριθμό βακτηριδίων. Οι ευπαθείς τροφές, όπως τα φρέσκα φρούτα, τα λαχανικά, οι σαλάτες, τα αβγά, το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια, τα οστρακοειδή και τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι τα πιο επιρρεπή σε βακτηριακές μολύνσεις. Τα θαλασσινά είναι επίσης μία συνήθης αιτία ασθενειών που προκαλούνται από την τροφή.
Στους περισσότερους ανθρώπους τα συμπτώματα λόγω των ασθενειών που προκαλούνται από την τροφή, περνούν μέσα σε λίγες ώρες. Εντούτοις, για κάποιους η τροφική δηλητηρίαση μπορεί να αποβεί θανατηφόρα. Αυτό ισχύει για τα βρέφη, τις εγκύους, τους ηλικιωμένους και τα άτομα που δεν είναι υγιή ή έχουν αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα.
Η κατανάλωση ακόμη και μικρής ποσότητας χαλασμένης τροφής μπορεί να σας προκαλέσει αδιαθεσία. Τα κοινά σημεία και συμπτώματα είναι απώλεια της όρεξης, ναυτία, εμετός, διάρροια και κοιλιακό άλγος. Τα σημεία και τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν εντός μισής ώρας μετά την κατανάλωση της τροφής ή μπορεί να εμφανιστούν ακόμη και μετά από 3 εβδομάδες.
Τα αποθέματα τροφής και νερού είναι σε γενικές γραμμές ασφαλή και υποβάλλονται σε εξετάσεις και έλεγχο. Ωστόσο, είναι αδύνατο να διατηρήσουμε όλα τα αποθέματα τροφών εντελώς ασφαλή από τα πιθανώς βλαβερά βακτήρια. Για το λόγο αυτό εσείς αποτελείτε την τελευταία γραμμή άμυνας κατά των κινδύνων αυτών.
Πώς θα βεβαιωθείτε ότι η τροφή που τρώτε είναι ασφαλής; Τα ακόλουθα βήματα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη των ασθενειών που προκαλούνται από την τροφή στο σπίτι σας:
Πλένετε συχνά τα χέρια σας, τα οικιακά σκεύη και τις επιφάνειες που ακουμπούν οι τροφές
Πλένετε τα χέρια σας με ζεστό νερό και σαπούνι, προτού πιάσετε ή ετοιμάσετε φαγητό, ειδικά ωμό κρέας, πουλερικά, ψάρια, οστρακοειδή και αβγά. Μετά χρησιμοποιήστε καυτό νερό και σαπούνι, για να πλύνετε τα σκεύη, και όλες τις επιφάνειες που χρησιμοποιήσατε, για να κόψετε την τροφή.
Μια ακρυλική σανίδα κοψίματος μπορείτε να την πλύνετε στο πλυντήριο πιάτων. Απολυμαίνετε την ξύλινη σανίδα κοψίματος με ένα διάλυμα με 2 κουταλάκια του γλυκού χλωρίνη οικιακής χρήσης αναμεμειγμένη με 1 λίτρο νερού περίπου. Ξεπλύνετε καλά τη σανίδα μετά το πλύσιμο με χλωρίνη. Αντικαταστήστε τις σανίδες κοψίματα όταν φθαρούν ή όταν οι εγκοπές τους είναι δύσκολο να καθαριστούν.
Επιπλέον, πλένετε πάντα τα χέρια σας, αφού χρησιμοποιήσετε το μπάνιο, αλλάζετε πάνες ή παίζετε με τα κατοικίδια.
Συμβουλή πρόληψης. Οι νόσοι που προκαλούνται από τις τροφές είναι ιδιαιτέρως σοβαρές για τις εγκύους, τα μικρά παιδιά, τους ηλικιωμένους και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Τα άτομα που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο θα πρέπει να λαμβάνουν επιπλέον προφυλάξεις αποφεύγοντας τις ακόλουθες τροφές:
• Μη παστεριωμένους χυμούς και μηλίτες.
• Μη παστεριωμένο γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα (μαλακά τυριά, όπως η φέτα, το μπρι και το Camembert, τα μπλε τυριά και μη παστεριωμένο τυρί).
• Ωμούς βλαστούς.
• Ωμά ή μισοψημένα κρέατα και πουλερικά.
• Ωμά ψάρια και οστρακοειδή.
• Ωμά αβγά και προϊόντα αβγών.
• Πατέ.
Μαγειρέψτε την τροφή στη σωστή θερμοκρασία
Οι ωμές ή μισοψημένες ζωικές τροφές δεν είναι ασφαλείς. Ο καλύτερος τρόπος, για να δείτε εάν το κρέας, τα πουλερικά ή οι τροφές που περιέχουν αβγό είναι καλά μαγειρεμένες, είναι να χρησιμοποιήσετε ένα θερμόμετρο φαγητού. Μαγειρέψτε τα ψάρια και τα οστρακοειδή, έως ότου η εξωτερική επιφάνεια τους δεν είναι πλέον διαφανής. Τα ψάρια θα πρέπει να απολεπίζονται εύκολα με ένα πιρούνι.
Ζεστάνετε τις σούπες, σάλτσες και ζωμούς, έως ότου βράσουν. Εάν μαρινάρετε κρέας ή πουλερικά, μη σερβίρετε τη μαρινάτα που περίσσεψε, εκτός εάν την έχετε βράσει για αρκετά λεπτά. Ξαναζεστάνετε καλά τις τροφές που έχουν περισσέψει. Μην τρώτε ωμά ή μισοψημένα αβγά ή μη-παστεριωμένα γαλακτοκομικά προϊόντα. Πίνετε μόνο παστεριωμένους χυμούς.
Συνιστώμενες Θερμοκρασίες για ασφαλές μαγείρεμα
• 71 βαθμοί Κελσίου – Αλεσμένο κρέας, μπριζόλες, ψητά, χοιρινό, φαγητά με αβγό.
• 74 βαθμοί Κελσίου – Αλεσμένα πουλερικά, ραγού, αποφάγια, γεμίσεις.
• 77 βαθμοί Κελσίου – Στήθος πουλερικών, καλοψημένα κρέατα.
• 82 βαθμοί Κελσίου – Ολόκληρα πουλερικά, πόδια, μπούτια, φτερούγες.
Καταψύξτε τις ευπαθείς τροφές αμέσως
Βάλτε στο ψυγείο ή στην κατάψυξη τις ευπαθείς τροφές εντός 2 ωρών από την αγορά ή το μαγείρεμα τους. Εάν η θερμοκρασία είναι πάνω από 29 βαθμούς Κελσίου, βάλτε τες στο ψυγείο εντός 1 ώρας.
Καταψύξτε το φρέσκο κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια και τα οστρακοειδή που δε θα καταναλωθούν εντός λίγων ημερών. Ξεπαγώστε το κρέας, τα πουλερικά, τα ψάρια ή τα οστρακοειδή στο ψυγείο, στο φούρνο μικροκυμάτων ή σε κρύο νερό, το οποίο αλλάζετε κάθε 30 λεπτά. Μαγειρέψτε την τροφή αμέσως μετά το ξεπάγωμα. Καταναλώστε ό,τι έχει περισσέψει και βρίσκεται στο ψυγείο εντός 3 ή 4 ημερών.
Σερβίρετε με ασφάλεια τις τροφές
Διατηρήστε τις ζεστές τροφές ζεστές, 60 °C ή παραπάνω, και τις κρύες τροφές κρύες, 4,5 °C ή λιγότερο. Τα βλαβερά βακτήρια μπορούν να αναπτυχθούν γρήγορα στην επικίνδυνη ζώνη ανάμεσα στις παραπάνω θερμοκρασίες. Αποφύγετε να αφήνετε την τροφή πάνω στο τραπέζι μετά το γεύμα. Όταν μαγειρεύετε μεγάλες ποσότητες τροφής, φέρτε στο τραπέζι μικρές ποσότητες κάθε φορά. Πετάξτε ό,τι περίσσεψε και έμεινε σε θερμοκρασία δωματίου για περισσότερο από 2 ώρες ή σε ζεστό καιρό για περισσότερο από 1 ώρα.
Όταν αμφιβάλλετε, πετάξτε την τροφή
Εάν δεν είστε σίγουροι ότι ένα φαγητό μαγειρεύτηκε, σερβιρίστηκε ή αποθηκεύτηκε σωστά, πετάξτε το. Ένα φαγητό που έμεινε σε θερμοκρασία δωματίου για πολλή ώρα μπορεί να περιέχει βακτήρια που δεν μπορούν να καταστραφούν με το μαγείρεμα. Δε δοκιμάζετε μια τροφή, εάν δεν είστε σίγουροι γι’ αυτήν -απλά πετάξτε τη. Ακόμη και αν δείχνει ή μυρίζει καλά, μπορεί να μην είναι ασφαλής.
Πετάξτε τις τροφές που έχουν μούχλα. Το σκληρό τυρί μπορεί να αποτελεί εξαίρεση. Αφαιρέστε τη μούχλα κόβοντας βαθιά τη μουχλιασμένη επιφάνεια.
Διασφάλιση ασφαλούς πόσιμου νερού
Το πόσιμο νερό είναι από τα ασφαλέστερα του κόσμου και οι περισσότεροι δε θα πρέπει να ανησυχούν για την ποιότητα του νερού τους. Ωστόσο, ο εξοπλισμός καθαρισμού νερού μπορεί να χαλάσει ή μπορεί να παρουσιαστούν άλλα απρόβλεπτα προβλήματα.
Μία ποικιλία φορητών συσκευών για τον καθαρισμό του νερού διατίθενται για το σκοπό αυτό στο εμπόριο. Μπορείτε επίσης να το βράσετε για 10 λεπτά περίπου.
• Εάν δεν είστε βέβαιοι για την παροχή του νερού σας, ζητήστε ανάλυση. Οι τοπικές υπηρεσίες υγείας μπορούν να σας ενημερώσου για τις πιθανές μολυσματικές ουσίες και να σας βοηθήσουν να βρείτε άτομα ή πιστοποιημένα εργαστήρια αναλύσεων, τα οποία θα πάρουν δείγμα από το νερό σας και θα σας ενημερώσουν για τα αποτελέσματα.
• Εάν η παροχή του νερού σας προέρχεται από ένα ιδιωτικό πηγάδι ή πηγή, όπως μια λίμνη ή ένα ποτάμι, εσείς είστε υπεύθυνοι για την ασφάλεια του νερού σας. Ζητήστε μία ανάλυση του νερού σε ετήσια βάση ή όταν διαπιστώσετε αλλαγή στη γεύση ή στην οσμή.
• Εάν το πόσιμο νερό σας πληροί τα πρότυπα ασφάλειας, δε χρειάζεστε φίλτρο νερού στο σπίτι. Εάν αποφασίσετε να αγοράσετε ένα, ακολουθήστε τα προτεινόμενα βήματα συντήρησης.
