Για πολλούς ανθρώπους οι φακοί επαφής είναι καλή εναλλακτική λύση αντί για γυαλιά. Σε αντίθεση με τα γυαλιά, δεν κινούνται δεξιά ή αριστερά, δε θαμπώνουν και δε βρομίζουν. Οι φακοί επαφής μπορούν επίσης να διορθώσουν προβλήματα όρασης που μέχρι πρότινος μπορούσαν να διορθωθούν μόνο με γυαλιά. Μπορείτε επίσης να πάρετε διπλοεστιακούς φακούς επαφής.
Οι φακοί επαφής είναι πιο χρήσιμοι στα άτομα με διαθλαστικά προβλήματα, όπως μυωπία, υπερμετρωπία και αστιγματισμό. Επίσης μερικές ασυνήθιστες παθήσεις, όπως ο κερατόκωνος (κερατοειδής σε σχήμα κώνου), αντιμετωπίζονται καλύτερα με φακούς επαφής απ’ ό,τι με τα γυαλιά.
Όπως υποδηλώνει το όνομα τους ένας φακός επαφής έρχεται σε επαφή με το μάτι. Ο ειδικά σχεδιασμένος πλαστικός δίσκος κάθεται πάνω στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού σας. Ο φακός επαφής επιπλέει πάνω στα δάκρυα που ξεπλένουν το μάτι, όταν το ανοιγοκλείνετε. Αυτό το υγρό επιτρέπει επίσης στο απαραίτητο οξυγόνο να φτάνει στον κερατοειδή χιτώνα.
Κάθε φακός επαφής φτιάχνεται σύμφωνα με συνταγή, όπως ακριβώς και τα γυαλιά. Σε αντίθεση με τα γυαλιά όμως, οι φακοί επαφής διορθώνουν ολόκληρο το οπτικό σας πεδίο, γιατί όλες οι εικόνες που φτάνουν στο μάτι σας περνάνε μέσα από το φακό.
Η συνταγογράφηση των φακών επαφής είναι πιο πολύπλοκη από ό,τι των γυαλιών. Οι φακοί επαφής απαιτούν μετρήσεις για τη διόρθωση, την καμπυλότητα, τη διάμετρο και το πάχος αλλά και την επιλογή του σχεδίου και του υλικού. Μία συνταγή για φακούς επαφής καθορίζεται μετά από μία αρχική εκτίμηση και μία ή δύο ακόμα επισκέψεις.
Είδη φακών επαφής
Οι φακοί επαφής έχουν αλλάξει πολύ από τότε που φτιάχτηκε ο πρώτος σκληρός φακός επαφής, το 1940. Αυτό το αρχικό είδος φακού επαφής χρησιμοποιείται σπάνια στις ημέρες μας. Τα δύο βασικά είδη φακών επαφής που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι οι σκληροί αεροδιαπερατοί και οι μαλακοί φακοί επαφής.
Σκληροί αεροδιαπερατοί φακοί επαφής. Οι σκληροί αεροδιαπερατοί φακοί επαφής είναι ελαφρώς εύκαμπτοι και έχουν περισσότερους πόρους για το οξυγόνο. Είναι άνετοι και προσφέρουν εξαιρετική διόρθωση για ένα μεγάλο εύρος προβλημάτων όρασης. Είναι πιο ανθεκτικοί από τους μαλακούς φακούς και μπορεί να παρέχουν καλύτερη όραση, αλλά έχουν και κάποια μειονεκτήματα. Πρέπει να τους φοράτε καθημερινά για να τους συνηθίσει το μάτι σας. Μπορεί να αποκολληθούν από τον κερατοειδή χιτώνα και ακόμα και να πέσουν από το μάτι πιο εύκολα από ό,τι οι μαλακοί φακοί. Ακόμη, είναι και πιο εύκολο να μπει σκόνη κάτω από τους σκληρούς αεροδιαπερατούς φακούς και να ερεθίσει τα μάτια σας.
Μαλακοί φακοί επαφής. Οι μαλακοί φακοί επαφής κατακρατούν νερό και αυτό τους κάνει μαλακούς και άνετους. Επιτρέπουν στο οξυγόνο να περάσει μέσα από το πλαστικό και να θρέψει τον κερατοειδή χιτώνα σας. Αυτοί οι φακοί είναι πιο άνετοι και προσαρμόζονται πιο εύκολα από ό,τι οι σκληροί αεροδιαπερατοί φακοί επαφής. Δεν είναι όμως τόσο ανθεκτικοί και η όραση που παρέχουν δεν είναι κάποιες φορές όσο οξεία είναι με τους σκληρούς αεροδιαπερατούς. Οι μαλακοί φακοί επαφής είναι διαθέσιμοι στα ακόλουθα είδη:
- Καθημερινοί ή συμβατικοί. Αυτοί οι πλαστικοί φακοί, που προσαρμόζονται στο σχήμα του ματιού σας, όπως υποδηλώνει το όνομα τους, είναι σχεδιασμένοι, για να φοριούνται, όταν είστε ξύπνιοι, και για να βγαίνουν, όταν πάτε για ύπνο. Δεν πρέπει να τους φοράτε, όταν κοιμάστε. Είναι σημαντικό να τους καθαρίζετε κάθε ημέρα, αφού τους έχετε φορέσει, και να τους αλλάζετε κάθε χρόνο.
- Μιας χρήσης ή συχνής αλλαγής. Αυτοί οι φακοί είναι πιο λεπτοί και πιο πορώδεις στο οξυγόνο από τους καθημερινούς φακούς, κάτι που τους κάνει ακόμα πιο άνετους. Όπως υποδηλώνει και το όνομα τους, αυτοί οι φακοί πρέπει να αντικαθίσταται σε τακτά χρονικά διαστήματα. Μερικοί είναι σχεδιασμένοι για να φοριούνται μόνο για μία ημέρα, άλλοι για δύο εβδομάδες και άλλοι για ένα με τρεις μήνες. Η διάρκεια του χρόνου που μπορείτε να τους φοράτε εξαρτάται από το σχέδιο, το υλικό τους και πόσο καλά τους φροντίζετε. Όπως και οι άλλοι μαλακοί φακοί, αυτοί οι φακοί μπορεί να σκιστούν, αν δεν τους προσέχετε. Γενικά, χρειάζονται λιγότερη φροντίδα από όση οι συμβατικοί μαλακοί φακοί επαφής.
- Παρατεταμένης χρήσης. Αυτοί οι φακοί είναι συνήθως χρήσης μικρής διάρκειας και έχουν σχεδιαστεί, για να τους φοράτε για περισσότερες από 24 ώρες, χωρίς να τους βγάζετε. Αυτοί οι φακοί έχουν εγκριθεί για μέχρι 7 ημερών συνεχόμενη χρήση. Ωστόσο, οι περισσότεροι γιατροί δεν τους συστήνουν, γιατί ανεξάρτητα από το υλικό από το οποίο έχουν κατασκευαστεί τα μάτια σας λαμβάνουν λιγότερο οξυγόνο, όταν φοράτε τους φακούς επαφής κατά τη διάρκεια του ύπνου. Οι φακοί αυτοί επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο μολύνσεων στο μάτι, γιατί η ανάπτυξη βακτηρίων πάνω τους αυξάνεται δραματικά, όταν τους φοράτε το βράδυ.
Επιλογές Φακών Επαφής
Για να βελτιώσετε ή για να διορθώσετε τελείως την όραση σας, ο οφθαλμίατρος μπορεί να σας συστήσει ένα από τα ακόλουθα είδη φακών επαφής:
Διπλοεστιακούς. Οι διπλοεστιακοί μαλακοί φακοί επαφής, όπως τα διπλοεστιακά γυαλιά, έχουν μία διόρθωση για το διάβασμα και μία διόρθωση για μακρινή όραση σε κάθε φακό. Το κάτω μέρος του φακού έχει βάρος, έτσι ώστε να μένει στο κάτω μέρος του κερατοειδούς χιτώνα σας και να βρίσκεται εκεί, όταν κοιτάτε προς τα κάτω, για να διαβάσετε. Μερικές φορές όμως, όταν ανοιγοκλείνετε τα μάτια σας ο φακός μπορεί στιγμιαία να στρίψει και να θολώσει την όραση σας.
Μονής όρασης. Στους φακούς μονής όρασης φοράτε ένα φακό με διόρθωση για διάβασμα μόνο στο ένα μάτι και ένα φακό με διόρθωση για μακρινή όραση στο άλλο μάτι. Ο εγκέφαλος σας μπορεί να προσαρμοστεί σε αυτή την ασύμμετρη διόρθωση, αλλά η όραση σας μπορεί να είναι λίγο πιο θολή από ό,τι κανονικά. Σε γενικές γραμμές, θα έχετε καλύτερη όραση με ένα διπλοεστιακά φακό σε κάθε μάτι.
Σπειροειδείς. Οι σπειροειδείς φακοί επαφής έχουν σχεδιαστεί, για να διορθώνουν τον αστιγματισμό αλλά και τη μυωπία ή την υπερμετρωπία. Οι φακοί διαθέτουν βάρος, για να μένουν στη θέση τους. Είναι πολύ σημαντικό να προσαρμοστούν σωστά αυτοί οι φακοί επαφής, γιατί, αν κινηθεί ο φακός, καθώς ανοιγοκλείνετε ή κινείτε το μάτι σας, η όραση σας δε θα είναι ευκρινής.
Αγοράζοντας και προσαρμόζοντας φακούς επαφής
Οποιοδήποτε είδος φακών και αν επιλέξετε, βεβαιωθείτε ότι έχετε τις υπηρεσίες ενός επαγγελματία που μπορεί να καλύψει τις ανάγκες σας. Η καλή όραση, η άνεση και η υγεία των ματιών σας απαιτούν την καλή προσαρμογή των φακών επαφής.
Η συνταγογράφηση των φακών επαφής είναι πιο πολύπλοκη από ό,τι των γυαλιών. Οι φακοί επαφής απαιτούν μετρήσεις για τη διόρθωση, την καμπυλότητα, τη διάμετρο και το πάχος αλλά και την επιλογή του σχεδίου και του υλικού. Μία συνταγή για φακούς επαφής καθορίζεται μετά από μία αρχική εκτίμηση και μία ή δύο ακόμα επισκέψεις.
Η φροντίδα των φακών επαφής
Η σωστή φροντίδα των φακών επαφής είναι σημαντική για την άνεση και την γενική υγεία των ματιών σας. Κάθε είδος φακού έχει τις δικές του απαιτήσεις, αλλά ανεξάρτητα από τον τύπο που χρησιμοποιείτε ο πρώτος κανόνας είναι να τους διατηρείτε καθαρούς.
- Πριν πιάσετε τους φακούς σας, πλύνετε τα χέρια σας με ένα απαλό σαπούνι. Ξεβγάλετε και σκουπίστε τα χέρια σας με μία πετσέτα χωρίς χνούδι.
- Μη χρησιμοποιείτε ποτέ νερό βρύσης ή σάλιο, για να πλύνετε τους φακούς. Αυτά τα υγρά μπορεί να περιέχουν μικροοργανισμούς που μπορεί να προκαλέσουν μόλυνση. Χρησιμοποιείτε μόνο αποστειρωμένο υγρό καθαρισμού και απολύμανσης.
- Για τους καθημερινούς ή για τους σκληρούς αεροδιαπερατούς φακούς χρησιμοποιήστε επιπλέον καθαριστικό ένζυμο αφαίρεσης πρωτεϊνών.
- Μερικά βακτήρια μπορούν να διαπεράσουν τους μαλακούς φακούς επαφής. Αφού καθαρίσετε κάθε φακό τρίβοντας τον απαλά μέσα σε καθαριστικό διάλυμα στην παλάμη του χεριού σας για μερικά δευτερόλεπτα, βυθίστε τους φακούς σε καθαριστικό διάλυμα για τουλάχιστον 4 ώρες, πριν του φορέσετε ξανά. Αυτό θα σκοτώσει τα περισσότερα εναπομείναντα βακτήρια.
- Αλλάξτε τη θήκη των φακών σας κάθε 3 μήνες.
Συμβουλή Πρόληψης
Ένα από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα με τους φακούς επαφής είναι η υπερβολική χρήση. Αν τους φοράτε για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι κερατοειδείς σας χιτώνες μπορεί να μη λαμβάνουν αρκετό οξυγόνο. Αυτό προκαλεί θολή όραση, πόνο, δάκρυα, ερυθρότητα και ευαισθησία στο φως.
Αν εκδηλώνετε αυτά τα σημεία και τα συμπτώματα, βγάλτε αμέσως τους φακούς επαφής. Να έχετε πάντα μαζί σας τη θήκη των φακών επαφής, έτσι ώστε να μπορείτε να τους αφαιρέσετε και να τους αποθηκεύσετε με ασφάλεια στην περίπτωση που η όραση σας θολώσει ή τα μάτια σας πονάνε. Επίσης, καλό είναι να έχετε πάντα μαζί και ένα ζευγάρι γυαλιών για την περίπτωση που θα εκδηλωθούν τέτοια προβλήματα.
