Η βρογχίτιδα (bronchitis) είναι φλεγμονή των βρόγχων. Οι βρόγχοι είναι οι διακλαδώσεις της τραχείας που εκτείνονται μέσα στους πνεύμονες.
Όταν οι βλεννογόνοι υμένες που επενδύουν τις κύριες αεροφόρους οδούς των πνευμόνων (τραχεία και μεγάλοι βρόγχοι) φλεγμαίνουν, η κατάσταση ονομάζεται οξεία βρογχίτιδα ή τραχειοβρογχίτιδα.
Σχεδόν όλοι παθαίνουν βρογχίτιδα κάποια στιγμή, όπως συμβαίνει και με το κοινό κρυολόγημα. Έτσι η εμφάνιση οξείας βρογχίτιδας είναι αναμενόμενη. Η βρογχίτιδα στα παιδιά είναι κατά κανόνα απλή πάθηση. Στις περισσότερες περιπτώσεις το συνηθισμένο αυτό νόσημα είναι αποτέλεσμα ιογενών λοιμώξεων παρόμοιων με εκείνες που προκαλούν το κοινό κρυολόγημα. Η λοίμωξη εξαπλώνεται στους βρόγχους προκαλώντας βαθύ βήχα και στη συνέχεια οδηγεί στην παραγωγή κίτρινων-γκρι πτυέλων από τους πνεύμονες.
Η φλεγμονή των βρόγχων διακρίνεται σε οξεία βρογχίτιδα και σε χρόνια βρογχίτιδα. Η οξεία βρογχίτιδα είναι φλεγμονή της τραχείας και των βρόγχων, από ιό ενώ η χρόνια βρογχίτιδα είναι σοβαρότερη νόσος που προκαλείται από χρόνιο ερεθισμό και φλεγμονή του βλεννογόνου του βρογχικού δέντρου και συγκαταλέγεται στις χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες.
Α) Φυσιολογικός βρόγχος και Β) βρογχίτιδα (φλεγχμονή)
Οι αιτίες της οξείας βρογχίτιδας είναι συνήθως οι ιοί της γρίπης ή και του κοινού κρυολογήματος. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την εκδήλωση βήχα, άλλοτε ξηρού (χωρίς απόχρεμψη – φλέγματα) και άλλοτε παραγωγικού (με αποβολή αποχρέμψεως-φλεγμάτων). Τα φλέγματα, μπορεί να παρουσιάζουν εξ αρχής ή να προσλαμβάνουν στην εξέλιξη της νόσου, ένα βαθύ σκούρο κίτρινο ή πρασινωπό χρώμα. Ο χρωματισμός αυτός, είναι ενδεικτικός βακτηριδιακής λοιμώξεως ή επιμολύνσεως.
Η χρόνια βρογχίτιδα αναπτύσσεται λόγω επανεμφάνισης βλάβης των αεραγωγών από το κάπνισμα, την ρύπανση του αέρα, επαγγελματική έκθεση σε ερεθιστικές ουσίες. Περίπου το 5% του πληθυσμού έχει χρόνια βρογχίτιδα, και είναι δύο φορές πιο συχνή στους άνδρες από τις γυναίκες.
Σημεία και συμπτώματα
- Πόνος και αίσθημα σφιξίματος στο θώρακα.
- Δυσκολία στην αναπνοή.
- Συριγμός.
- Παραγωγικός βήχας (με παραγωγή πτυέλων).
- Ρίγη.
- Γενική κακουχία και χαμηλός πυρετός.
Διάγνωση
Αν έχετε πυρετό, αν η ενόχληση στο θώρακα σας κόβει την αναπνοή ή αν βήχετε παράγοντας αιματηρά, κίτρινα ή πράσινα πτύελα, συμβουλευθείτε το γιατρό σας. Θα ακροαστεί το θώρακα σας χρησιμοποιώντας το στηθοσκόπιο και μπορεί να ζητήσει ακτινογραφία θώρακα, καλλιέργεια πτυέλων ή άλλες εξετάσεις, για να αποκλείσει άλλες αιτίες. Αν έχετε χρόνια αναπνευστικά ή καρδιολογικά προβλήματα, όπως άσθμα, εμφύσημα, χρόνια βρογχίτιδα ή καρδιακή ανεπάρκεια και υποψιάζεστε ότι μπορεί να πάσχετε από βρογχίτιδα, είναι απαραίτητο να συμβουλευθείτε το γιατρό σας.
Πόσο σοβαρή είναι η βρογχίτιδα;
Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις η παροδική οξεία βρογχίτιδα βελτιώνεται μέσα σε μερικές ημέρες χωρίς μακροχρόνιες επιπτώσεις. Όμως η υποτροπιάζουσα χρόνια βρογχίτιδα μπορεί να συσχετίζεται μ’ ένα σοβαρότερο πρόβλημα υγείας.
Τα μεμονωμένα επεισόδια βρογχίτιδας δεν είναι ανησυχητικά. Παρ’ όλα αυτά μπορεί σε μερικούς ασθενείς, να οδηγήσουν σε πνευμονία, ιδίως σε όσους παρουσιάζουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Τέτοιοι ασθενείς είναι οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη, οι καπνιστές και οι ασθενείς που πάσχουν από πνευμονολογικά ή καρδιολογικά νοσήματα.
Τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια βρογχίτιδας σημαίνουν χρόνια βρογχίτιδα και μπορεί να προκαλέσουν, άσθμα, εμφύσημα και άλλες πνευμονολογικές παθήσεις, πνευμονική υπέρταση και καρδιακή ανεπάρκεια.
Οι πάσχοντες από χρόνια βρογχίτιδα που συνεχίζουν να καπνίζουν, αυξάνουν δραματικά τις πιθανότητες να παρουσιάσουν καρκίνο του πνεύμονα. Η πιθανότητά τους να εκδηλώσουν κακοήθεια (καρκίνο) είναι μεγαλύτερη από αυτή των καπνιστών που δεν πάσχουν από χρόνια βρογχίτιδα.
Θεραπεία
Επειδή η βρογχίτιδα είναι τις περισσότερες φορές αποτέλεσμα ιογενούς λοίμωξης, ο γιατρός σας δε θα μπορεί να κάνει πολλά πράγματα, για να επιταχύνει την ανάρρωση σας. Ανάπαυση, πρόσληψη αρκετών υγρών, ασπιρίνη για τον πυρετό και ένα φάρμακο για το βήχα, που χορηγείται χωρίς συνταγή, είναι η βασική θεραπεία της οξείας βρογχίτιδας.
Επιπλέον, αποφεύγετε άλλους ερεθιστικούς παράγοντες για τις αεροφόρους οδούς, όπως είναι ο καπνός. Δε χρειάζεται να μείνετε στο κρεβάτι, όσο έχετε οξεία βρογχίτιδα, αλλά είναι σκόπιμο να παραμείνετε σ’ ένα ζεστό περιβάλλον στο οποίο ο αέρας να είναι κάπως υγρός, ίσως με τη χρήση ενός υγραντήρα.
Ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει ένα βρογχοδιασταλτικό φάρμακο, για να ανοίξει τις στενωμένες αεροφόρους οδούς των πνευμόνων σας. Τα κίτρινα ή πράσινα πτύελα υποδηλώνουν λοίμωξη από βακτηρίδιο, για την οποία ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει ένα αντιβιοτικό.
Για τη χρόνια βρογχίτιδα, οι δύο κύριες κατηγορίες φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της είναι τα βρογχοδιασταλτικά και τα στεροειδή.
