Όταν συσσωρεύονται εναποθέσεις λιπιδίων και άλλων ουσιών στα τοιχώματα των αρτηριών (πλάκες), προκαλούν στένωση του αυλού και η ροή του αίματος μειώνεται. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται αθηροσκλήρωση. Είναι η κύρια αιτία απόφραξης των αιμοφόρων αγγείων της καρδιάς (στεφανιαίες αρτηρίες), που μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα ή σε πόνο στο στήθος (στηθάγχη).
Όταν τραυματιστεί το εσωτερικό τοίχωμα μίας αρτηρίας, τα κύτταρα του αίματος που ονομάζονται αιμοπετάλια συσσωρεύονται στα μικροσκοπικά σημεία του τραύματος. Σε αυτά τα σημεία εναποτίθενται επίσης λιπίδια. Αρχικά οι εναποθέσεις είναι ραβδώσεις κυττάρων που περιέχουν λίπος, αλλά, όσο προχωρούν, εισβάλλουν σε βαθύτερα στρώματα των αρτηριακών τοιχωμάτων προκαλώντας ουλές και εναπόθεση ασβεστίου. Οι μεγαλύτερες εναποθέσεις, πλάκες, είναι το κύριο χαρακτηριστικό της αθηροσκλήρωσης.
Η διαδικασία της αθηρωσκλήρωσης περιλαμβάνει την εναπόθηση της κακής χοληστερίνης (LDL) μέσα στην αρτηρία και τη πρόκληση φλεγμονής.
Επιπλοκές
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος από αυτές τις πλάκες είναι η στένωση του αυλού της αρτηρίας μέσα από το οποίο ρέει το αίμα. Όταν συμβαίνει αυτό, ο ιστός του σώματος που τροφοδοτείται από τη στενωμένη αρτηρία δε λαμβάνει όλη την ποσότητα αίματος, ιδιαίτερα κατά την άσκηση, όταν οι ανάγκες είναι μεγαλύτερες. Κομμάτια των λιπωδών εναποθέσεων μπορεί να αποκολληθούν, να μετακινηθούν με τη ροή του αίματος και να φράξουν μία αρτηρία σε κάποιο απομακρυσμένο σημείο, μία πάθηση που ονομάζεται αρτηριακή εμβολή.
Η αθηροσκλήρωση είναι μία μορφή αρτηριοσκλήρυνσης, αλλά οι δύο όροι χρησιμοποιούνται συχνά εναλλακτικά. Ο όρος αρτηριοσκλήρυνση αναφέρεται στη σκλήρυνση των αρτηριών. Καθώς το ασβέστιο επικάθεται σε μια αρτηρία, τα τοιχώματα της μπορεί να γίνουν πιο άκαμπτα ή να σκληρύνουν. Μερικές φορές μπορείτε να νιώσετε τις αρτηρίες στους καρπούς να μοιάζουν με μικρούς σκληρούς σωλήνες.
Μέχρι ενός σημείου το σώμα μπορεί να προστατευτεί μόνο του από τη στένωση μιας αρτηρίας αναπτύσσοντας σταδιακά επιπλέον αρτηριακές συνδέσεις που παρακάμπτουν τη ροή του αίματος γύρω από το σημείο στένωσης. Αυτό ονομάζεται παράπλευρη κυκλοφορία.
Αν έχετε σημαντική ποσότητα αθηροσκλήρωσης σε ένα μέρος του σώματος, έχετε περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσετε κάποιο βαθμό της πάθησης και σε κάποιο άλλο σημείο. Για παράδειγμα, ένα άτομο που έχει κακή αρτηριακή κυκλοφορία στα πόδια του είναι πιο ευάλωτο στη στηθάγχη ή σε έμφραγμα εξαιτίας παρόμοιων στενώσεων των στεφανιαίων αρτηριών.
Η θεραπεία μπορεί να γίνεται με τη διάνοιξη των στενωμένων τμημάτων ή με εγχείρηση για παράκαμψη της πλάκας καθώς και με μέτρα για τον έλεγχο της περαιτέρω συσσώρευσης πλάκας μέσα από διατροφικά μέτρα και πιθανή λήψη φαρμάκων.
Καρδιαγγειακές παθήσεις σε άνδρες και γυναίκες
Η φράση καρδιαγγειακή πάθηση χρησιμοποιείται συχνά εναλλακτικά με την καρδιακή πάθηση. Ωστόσο, ο όρος καρδιαγγειακή περιλαμβάνει περισσότερα στοιχεία σε σχέση με τον όρο καρδιακή, γιατί λαμβάνει υπόψη όχι μόνο την καρδιά, αλλά και τις αρτηρίες, τα τριχοειδή αγγεία και τις φλέβες που συνδέονται έμμεσα ή άμεσα με την καρδιά. Με αυτό τον τρόπο ο όρος καρδιαγγειακή πάθηση δεν περιλαμβάνει μόνο παθήσεις της καρδιάς αλλά και παθήσεις των αιμοφόρων αγγείων, όπως είναι το εγκεφαλικό.
Οι γυναίκες πιστεύουν μερικές φορές ότι συνήθως δεν τις αφορά ο κίνδυνος για καρδιαγγειακές παθήσεις. Είναι αλήθεια ότι οι άνδρες συνήθως προσβάλλονται από καρδιακές παθήσεις νωρίτερα από τις γυναίκες. Ωστόσο, μετά από κάποια ηλικία οι γυναίκες και οι άνδρες έχουν τις ίδιες πιθανότητες θανάτου από έμφραγμα.
Μέχρι την εφηβεία τα αγόρια και τα κορίτσια έχουν τις ίδιες τιμές «καλής» – υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (HDL χοληστερόλης). Ωστόσο, κατά την εφηβεία οι τιμές της HDL χοληστερόλης μειώνονται στους άνδρες κάνοντας τους πιο ευάλωτους στις καρδιαγγειακές παθήσεις.
Στις γυναίκες τα οιστρογόνα τείνουν να αυξήσουν τις τιμές της «καλής» χοληστερόλης και να μειώσουν τις τιμές της «κακής» χοληστερόλης παρέχοντας έτσι πιθανότατα προστασία από τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Μετά την εμμηνόπαυση, όταν τα επίπεδα των οιστρογόνων μειώνονται, οι πιθανότητες των γυναικών να πάθουν έμφραγμα ή άλλες σχετικές παθήσεις αυξάνονται.
Πριν από την ηλικία των 60 ετών οι άνδρες είναι οι πιο πιθανοί υποψήφιοι για έμφραγμα. Μετά την ηλικία των 60 ετών η διαφορά κινδύνου μεταξύ των ανδρών και των γυναικών μειώνεται. Ωστόσο, αυτά τα μοτίβα μπορεί να αλλάξουν. Εξαιτίας της αύξησης του αριθμού των γυναικών που καπνίζουν οι γυναίκες αρχίζουν να προσβάλλονται από καρδιακές προσβολές σε πιο μικρές ηλικίες.
