Η στένωση ή απόφραξη των στεφανιαίων αρτηριών μπορεί να προκαλέσουν έμφραγμα (καρδιακή προσβολή), στηθάγχη ή άλλα καρδιακά προβλήματα. Σε μερικές περιπτώσεις η διατροφή, η φαρμακευτική αγωγή ή και τα δύο μπορεί να αποτελούν την καλύτερη θεραπεία. Σε άλλες περιπτώσεις μία διαδικασία διάνοιξης των φραγμένων αρτηριών, που ονομάζεται στεφανιαία αγγειοπλαστική (angioplasty), μπορεί να αποτελεί την πιο ενδεδειγμένη θεραπεία.
Το πλήρες όνομα της στεφανιαίας αγγειοπλαστικής είναι διαδερμική ενδοαυλική στεφανιαία αγγειοπλαστική (Percutaneous Transluminal Balloon Angioplasty ή PTCA). Αναφέρεται επίσης και ως διαδερμική στεφανιαία παρέμβαση (PCI) ή αγγειοπλαστική με μπαλονάκι. Κάποιες φορές μπορεί να τοποθετηθεί ένα μεταλλικό stent (ενδονάρθηκας) μέσα στο αγγείο για υποστήριξη του τοιχώματός του ώστε να το διατηρήσει ανοικτό. Η απόφαση για χρήση στεντ ή όχι εξαρτάται κυρίως από τη θέση και τη φύση της βλάβης.
Η αγγειοπλαστική με μπαλονάκι είναι εναλλακτικός τρόπος αντιμετώπισης μια φραγμένης αρτηρίας σε σχέση με την εγχείρηση bypass (μπάι πας).
Η διαδικασία της αγγειοπλαστικής
Μετά από την έκχυση τοπικού αναισθητικού στο μηρό ή στο χέρι ο γιατρός εισάγει έναν εύκαμπτο σωλήνα (καθετήρας οδηγός) σε μία αρτηρία του ποδιού ή του χεριού. Με τη βοήθεια απεικόνισης σε μία οθόνη ο γιατρός οδηγεί τον καθετήρα στη φραγμένη αρτηρία στην καρδιά. Μια χρωστική ουσία (σκιαγραφικό) μπορεί να εκχυθεί μέσα στον καθετήρα, για να βελτιώσει την καθαρότητα της εικόνας και να επιβεβαιώσει την ακριβή θέση της στένωσης.
Ένας δεύτερος, πιο λεπτός καθετήρας με μπαλόνι στην άκρη του οδηγείται μέσω του καθετήρα οδηγού. Όταν η άκρη φτάσει στο σημείο απόφραξης της στεφανιαίας αρτηρίας, το μπαλόνι φουσκώνεται για περίπου μισό λεπτό, για να ανοίξει (διαστείλει) το στενωμένο μέρος της αρτηρίας. Τη στιγμή που είναι φουσκωμένο, μπορεί να αισθανθείτε πόνο στο στήθος. Όταν ξεφουσκώσει, ο πόνος υποχωρεί. Απαιτούνται συνήθως αρκετά φουσκώματα και ξεφουσκώματα. Στη συνέχεια, ο καθετήρας με το μπαλόνι αφαιρείται και λαμβάνονται περισσότερες εικόνες, για να φανεί το μέγεθος της βελτίωσης της ροής του αίματος.
Κατά τη διάρκεια της στεφανιαίας αγγειοπλαστικής ένας σωλήνας με μπαλόνι στην άκρη του εισέρχεται μέσω ενός καθετήρα και οδηγείται στο σημείο στένωσης της αρτηρίας (αριστερά). Το μπαλόνι φουσκώνεται συμπιέζοντας τις εναποθέσεις και ανοίγει την αρτηρία (δεξιά).
Αν αισθανθείτε κάποιο ασυνήθιστο σύμπτωμα μετά την επέμβαση, πρέπει να το αναφέρετε αμέσως στο νοσηλευτικό προσωπικό ή στον γιατρό. Τέτοια συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, δύσπνοια, αίσθημα ότι παγώνει, μουδιάζει ή πονά ένα χέρι ή ένα πόδι, και προβλήματα γύρω από τη θέση παρακέντησης, όπως αιμορραγία, διόγκωση ή πόνος.
Μετά την αγγειοπλαστική με μπαλονάκι θα μεταφερθείτε για παρακολούθηση. Ο γιατρός θα σας ζητήσει να μείνετε στο κρεβάτι για 6-24 ώρες, ενώ καλό είναι να μείνει τεντωμένο το μέλος που παρακεντήθηκε για κάποιες ώρες ώστε να μη συμβεί αιμορραγία). Το ίδιο βράδυ θα μπορέσετε να πιείτε υγρά και να φάτε λίγο.
Το στεντ
Μία συσκευή που ονομάζεται stent (πλέγμα), ένας μικρός μεταλλικός διχτυωτός σωλήνας που τοποθετείται μέσα σε μία αρτηρία μετά από τη διαστολή της φραγμένης περιοχής, έφερε επανάσταση στην αγγειοπλαστική.
To stent λειτουργεί σαν στήριγμα, για να κρατά την αρτηρία ανοιχτή. Τοποθετείται και παραμένει μόνιμα, για να μειώσει την πιθανότητα να στενέψει ξανά η αρτηρία. Αυτή η πάθηση, που ονομάζεται επαναστένωση, είναι ένα συνηθισμένο πρόβλημα μετά την αγγειοπλαστική.
Τα stent καλύπτονται συχνά με φάρμακα που βοηθούν να παραμένουν ανοιχτά. Μερικά άτομα με stent χρειάζονται φάρμακα για 4 με 8 εβδομάδες μετά την επέμβαση, για να μειώσουν τον κίνδυνο θρόμβωσης του αίματος στο stent. Πολλά άτομα παίρνουν καθημερινά ασπιρίνη επ’ αόριστον σαν μία μορφή πρόληψης.
Όλη η διαδικασία διαρκεί 30 λεπτά με 2 ώρες και συχνά απαιτεί μία ημέρα παραμονής στο νοσοκομείο. Αυτή η μέθοδος μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση φραγμένων αρτηριών σε άλλα μέρη στο σώμα, όπως στα πόδια.
Περίπου το 90% των ατόμων που κάνουν στεφανιαία αγγειοπλαστική είναι υποψήφιοι για τοποθέτηση stent.
Αποτελέσματα
Τα αποτελέσματα που αναμένονται είναι βελτιωμένη ροή αίματος, αύξηση της πίεσης στη συγκεκριμένη αρτηρία, διάνοιξη ή διάσπαση της απόφραξης και διαστολή τμήματος του αρτηριακού τοιχώματος.
Μετά την αγγειοπλαστική ένα stent τοποθετείται στην αρτηρία για να εμποδίσει νέα στένωση.
Υπάρχει ωστόσο κίνδυνος να στενέψει ξανά ή και να αποφραχθεί εντελώς η αρτηρία στη θέση όπου φουσκώθηκε το μπαλόνι. Αυτό μπορεί να συμβεί σύντομα μετά την επέμβαση, ή μήνες έως έτη αργότερα, και οφείλεται στην ανάπτυξη (νέου) ουλώδους ιστού.
Σε ένα πολύ μικρό ποσοστό περιπτώσεων η επέμβαση είναι ανεπιτυχής και η εγχείρηση bypass (μπάι πας) είναι απαραίτητη. Συνήθως μία χειρουργική ομάδα είναι έτοιμη, για να προχωρήσει αμέσως. Όταν η αγγειοπλαστική είναι επιτυχής, το κόστος είναι σημαντικά μικρότερο και η παραμονή στο νοσοκομείο πιο σύντομη.
Για 24 ώρες μετά την αγγειοπλαστική ο καρδιακός παλμός, ο ρυθμός και άλλες ζωτικές ενδείξεις θα παρακολουθούνται στενά. Πολλά άτομα επιστρέφουν στην εργασία τους μία εβδομάδα μετά την επέμβαση.
Ποιος έχει ένδειξη; Η απόφαση να συστηθεί αγγειοπλαστικής αντί για εγχείρηση bypass (μπάι πας) βασίζεται γενικά στη θέση, στον αριθμό και στη σοβαρότητα των στενώσεων καθώς και στη γενική λειτουργία της καρδιάς. Η επέμβαση δε θεραπεύει την υποκείμενη αιτία και ίσως χρειαστεί να επαναληφθεί, για να ανοίξει ξανά στενώσεις στην ίδια ή σε άλλη στεφανιαία αρτηρία. Η χρήση φαρμάκων είναι σημαντική για την πρόληψη της εξέλιξης της νόσου.
Επιπλοκές. Κίνδυνοι υπάρχουν σε κάθε επεμβατική ιατρική πράξη. Επιπλοκές της αγγειοπλαστικής με μπαλονάκι μπορεί να είναι εξασθένηση του αρτηριακού τοιχώματος, αιμορραγία, δημιουργία αιματώματος ή διαχωρισμός της αρτηρίας.
Επιπλέον, μπορεί να προκληθούν αποφράξεις στις αρτηρίες περιφερικότερα της πλάκας αν αποσπαστούν συντρίμματα από την πλάκα με την αγγειοπλαστική. Αν αυτές οι αποφράξεις είναι σοβαρές, μπορεί να χειροτερέψει η κυκλοφορία. Σε 1-2% των περιπτώσεων μπορεί να απαιτηθεί αντιμετώπιση στο χειρουργείο.
Σπανίως συμβαίνουν αλλεργικές αντιδράσεις στο σκιαγραφικό. Αν έχετε άλλα ιατρικά προβλήματα, όπως στηθάγχη ή βρογχίτιδα/ άσθμα, μπορεί να συμβεί παροξυσμός τους, αλλά αυτός πολύ σπάνια είναι σοβαρός.
Αν έχετε σακχαρώδη διαβήτη ή νεφροπάθεια υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος για επιπλοκές από το σκιαγραφικό, όπως νεφρική ανεπάρκεια. Για το λόγο αυτό προληπτικά συνήθως χορηγούνται ενδοφλέβια υγρά από την προηγουμένη ημέρα.
Παραλλαγές
Μπορεί να χρησιμοποιηθούν και άλλες μέθοδοι για τη θεραπεία των φραγμένων αρτηριών που θεωρούνται παραλλαγές της αγγειοπλαστικής με μπαλονάκι. Ωστόσο, η χρήση τους έχει γίνει πιο σπάνια.
Η χρήση μίας περιστρεφόμενης λεπίδας που μοιάζει με τρυπάνι είναι μία τέτοια διαδικασία. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αν μια στεφανιαία στένωση είναι πολύ σκληρή λόγω ασβέστωσης. Το τρυπάνι κονιορτοποιεί τις πλάκες σε θραύσματα που αφαιρούνται μέσα από τον καθετήρα. Μικρότερα θραύσματα απομακρύνονται με τη ροή του αίματος.
