Όταν τα ζευγάρια αποφασίσουν να μην κάνουν άλλα παιδιά ή δε θέλουν γενικά να κάνουν παιδιά, συχνά σκέφτονται τη στείρωση. Μπορεί να κάνει στείρωση είτε ο άνδρας είτε η γυναίκα. Η επέμβαση στον άνδρα λέγεται διατομή των σπερματικών πόρων (λέγεται επίσης βαζεκτομή ή απομόνωση ή απολίνωση των σπερματικών πόρων).
Η βαζεκτομή εφαρμόζεται σε αρκετές χώρες, και σε καμία περίπτωση δεν συνεπάγεται απώλεια ανδρισμού αλλά προϊόν ώριμης σκέψης του άνδρα που απέκτησε παιδιά και θέλει πλέον να απολαύσει άφοβα τον έρωτα με την σύντροφό του.
Σε σύγκριση με τη γυναικεία στείρωση (απολίνωση σαλπίγγων) η διατομή των σπερματικών πόρων είναι λιγότερο τραυματική σωματικά, λιγότερο δαπανηρή και συνεπάγεται λιγότερο χρόνο απουσίας από τη δουλειά. Η γυναικεία στείρωση συνήθως απαιτεί ολική αναισθησία κατά την χειρουργική επέμβαση ενώ η αντρική τοπική.
Η στείρωση στον άνδρα είναι σχετικά απλή επέμβαση που μπορεί να γίνει σε εξωτερικό ιατρείο. Οι σπερματικοί πόροι, οι δυο σωλήνες που μεταφέρουν τα σπερματοζωάρια από τους όρχεις στην ουρήθρα, κόβονται και σφραγίζονται. Η επέμβαση δεν εμποδίζει με κανέναν τρόπο την ικανότητα διατήρησης της στύσης ή του οργασμού. Ούτε εμποδίζει την παραγωγή ανδρικών ορμονών ή σπερματοζωαρίων στους όρχεις. Η μόνη αλλαγή είναι η διακοπή της μεταφοράς των σπερματοζωαρίων εμποδίζοντας έτσι την ανάμειξη τους με το σπερματικό υγρό.
Μετά από τη διατομή των σπερματικών πόρων εξακολουθείτε να εκσπερματώνετε περίπου την ίδια ποσότητα υγρού, επειδή τα σπερματοζωάρια αποτελούν μικρό μέρος του σπερματικού υγρού. Τα σπερματοζωάρια εξακολουθούν να παράγονται, αν και με βραδύτερο ρυθμό, αλλά διασπώνται και απορροφώνται πάλι στις επιδιδυμίδες και στο τμήμα του σπερματικού πόρου.
Πώς γίνεται η διατομή των σπερματικών πόρων
Πριν τη στείρωση σάς κάνουν μια ένεση τοπικής αναισθησίας πίσω από το όσχεο, για να μουδιάσει η περιοχή. Όταν ο γιατρός εντοπίσει τους σπερματικούς πόρους σας, κάνει δύο μικρές τομές στο δέρμα του οσχέου σας. Κάθε σπερματικός πόρος τραβιέται έξω, μέχρι να σχηματίσει μία θηλιά.
Κατά τη διατομή των σπερματικών πόρων ο γιατρός κόβει και κλείνει τους σπερματικούς πόρους, αποκόπτοντας τη μόνη δίοδο εξόδου των σπερματοζωαρίων.
Από κάθε πόρο κόβεται και αφαιρείται ένα τμήμα 12,5 χιλιοστά περίπου. Οι άκρες κάθε σπερματικού πόρου κλείνονται με ραφές, με καυτηρίαση ή και με τα δύο και εισάγονται πάλι στο όσχεο. Μετά ράβονται οι σχισμές.
Η χειρουργική επέμβαση διαρκεί περίπου 20-40 λεπτά και μετά μπορεί να σας ζητήσουν να παραμείνετε για λίγη ώρα στο ιατρείο για παρακολούθηση. Μετά την επέμβαση θα χρειαστεί να απέχετε από έντονη σωματική δραστηριότητα για 2 ημέρες τουλάχιστον.
Αν η εργασία σας δεν απαιτεί σωματική δραστηριότητα, ίσως μπορείτε να επιστρέψετε σ’ αυτή, μόλις νιώσετε ικανοί. Τα ράμματα που χρησιμοποιούνται είναι πιθανότατα του είδους που αυτοδιαλύεται σε 7-10 ημέρες.
Μπορεί να παρατηρήσετε κάποιο τοπικό οίδημα ή μελάνιασμα και να αισθάνεστε ήπια ενόχληση στο όσχεο για πολλές εβδομάδες. Αν ο πόνος γίνει έντονος ή αν παρουσιάσετε πυρετό, επισκεφθείτε το γιατρό σας, γιατί μπορεί να είναι ένδειξη μόλυνσης.
Το ποσοστό αποτυχίας της στείρωσης είναι μικρότερο από 1%. Να έχετε όμως κατά νου ότι η διατομή δε σας εξασφαλίζει άμεσα από πιθανή εγκυμοσύνη, επειδή μετά τη διατομή παραμένουν μερικά σπερματοζωάρια αποθηκευμένα επάνω από το σημείο που κόπηκαν οι σπερματικοί πόροι.
Στους περισσότερους άνδρες μετά τη διατομή το σπερματικό υγρό είναι ελεύθερο από σπερματοζωάρια μετά από 8-10 εκσπερματώσεις. Μπορεί λοιπόν να χρειαστεί να περάσουν 2 μήνες ώστε η αντρική στείρωση να είναι αξιόπιστη μέθοδος αντισύλληψης. Επομένως άλλη μέθοδος αντισύλληψης πρέπει να χρησιμοποιηθεί στο διάστημα αυτό. Λίγες εβδομάδες μετά την επέμβαση ο γιατρός θα θέλει να ελέγξει το σπερματικό σας υγρό για ύπαρξη σπερματοζωαρίων. Μέχρι να βεβαιωθεί ο γιατρός ότι το σπερματικό υγρό σας δεν περιέχει σπερματοζωάρια, συνεχίστε την αντισύλληψη.
Επιπλοκές των χειρουργικών μεθόδων στείρωσης τόσο στον άνδρα όσο και στη γυναίκα είναι οι λοιμώξεις, ο τραυματισμός του εντέρου, η αιμορραγία και τα εγκαύματα.
