Η πιο συνηθισμένη μέθοδος γυναικεία στείρωσης είναι η απολίνωση σαλπίγγων η οποία εμποδίζει τη συνάντηση του ωαρίου με τα σπερματοζωάρια.
Για να γίνει η απολίνωση σαλπίγγων, ο χειρουργός κόβει και κλείνει τις σάλπιγγες της γυναίκας έτσι ώστε τα ωάρια να μην μπορούν να κατέβουν και τα σπερματοζωάρια να ανέβουν.
Τα ποσοστά αποτυχίας της απολίνωσης σαλπίγγων φαίνεται ότι είναι πιο μεγάλα από όσο αναφέρονταν στο παρελθόν. Σε μερικές μελέτες έχουν αναφερθεί αποτυχίες μέχρι 5% μετά από πολλά χρόνια.
Υστερεκτομή είναι η αφαίρεση της μήτρας και δε συνιστάται να γίνει για το σκοπό και μόνο της στείρωσης. Υστερεκτομή πρέπει να γίνεται, μόνο αν η γυναίκα πάσχει από κάποια άλλη νόσο που να δικαιολογεί την επέμβαση.
Πολλές γυναίκες προτιμούν τη στείρωση αμέσως μετά τη γέννα. Αυτή είναι η κατάλληλη περίοδος για απολίνωση σαλπίγγων, επειδή η γυναίκα βρίσκεται ήδη στο νοσοκομείο. Τα κοιλιακά τοιχώματα είναι χαλαρά και το επάνω μέρος της μήτρας βρίσκεται κοντά στον ομφαλό, το σημείο της εγχείρησης, πράγμα που κάνει εύκολη την πρόσβαση στις σάλπιγγες. Είναι απαραίτητη μικρής διάρκειας αναισθησία, αλλά η επέμβαση δεν παρατείνει τη μετά τον τοκετό παραμονή της γυναίκας στο νοσοκομείο. Αν η κοιλιά έχει ήδη ανοιχτεί για καισαρική τομή, ο γιατρός μπορεί να κάνει απολίνωση σαλπίγγων μέσα σε λίγα λεπτά.
Σε μια γυναίκα που γέννησε κολπικά η πιο συνηθισμένη μέθοδος για απολίνωση σαλπίγγων είναι η μικρολαπαροτομή. Ο γιατρός κάνει μια μικρή τομή κάτω από τον ομφαλό μέσω της οποίας δημιουργεί έναν «κόμπο» σε κάθε σάλπιγγα, δένει τη βάση, κόβει τη σάλπιγγα και μετά δένει τις δυο χωρισμένες άκρες. Στη στείρωση που γίνεται εβδομάδες ή μήνες μετά τον τοκετό χρησιμοποιείται συχνότατα λαπαροσκόπιο. Δε χρησιμοποιείται για επεμβάσεις αμέσως μετά τη γέννα λόγω του μεγέθους της μήτρας.
Το λαπαροσκόπιο είναι ένα λεπτό όργανο που εισάγεται μέσω μιας μικρής τομής κάτω από τον ομφαλό, αφού φουσκώσει η κοιλιά με αέριο. Το λαπαροσκόπιο έχει ένα οπτικό όργανο με το οποίο ο γιατρός μπορεί να δει τα όργανα αναπαραγωγής. Χρησιμοποιούνται χειρουργικά εργαλεία είτε από την ίδια τομή είτε από μια δεύτερη. Ο γιατρός εντοπίζει τις σάλπιγγες και είτε τις καυτηριάζει είτε τους βάζει πλαστικούς σφιγκτήρες ή δακτυλίους.
Στην απολίνωση σαλπίγγων, την πιο συνηθισμένη διαδικασία στείρωσης στη γυναίκα, το μονοπάτι που κανονικά ακολουθούν τα ωάρια διακόπτεται κόβοντας και σφραγίζοντας έτσι τις σάλπιγγες.
Όπως κάθε εγχείρηση έτσι και η απολίνωση των σαλπίγγων ενέχει κινδύνους. Περίπου 1 στις 1.000 γυναίκες παθαίνει επιπλοκές από την επέμβαση. Αυτές μπορεί να είναι αντιδράσεις στο αναισθητικό, λοιμώξεις της πυέλου, τραυματισμός αιμοφόρων αγγείων στην κοιλιά και τραυματισμοί των εντέρων ή της ουροδόχου κύστεως.
Μετά την απολίνωση των σαλπίγγων μπορεί να χρειαστείτε ήπια παυσίπονα για τους πόνους στην κοιλιά. Μπορεί επίσης να σας παρουσιαστεί ζαλάδα, κόπωση, ναυτία και φούσκωμα. Μέσα σε 8 ώρες οι πιο πολλές γυναίκες μπορούν να περπατήσουν, να φάνε κανονικά και να φροντίζουν τα μωρά τους. Οι περισσότερες γυναίκες πηγαίνουν στα σπίτια τους την ίδια ημέρα και αναλαμβάνουν το κανονικό τους πρόγραμμα μέσα σε λίγες ημέρες.
Αν είστε έγκυος και σκέπτεστε τη στείρωση, συζητήστε τις επιλογές με το γιατρό σας. Μερικοί γιατροί κάνουν απολίνωση σαλπίγγων αμέσως μετά τη γέννα, ενώ άλλοι προτιμούν να περιμένουν 3 έως 6 μήνες. Πριν κάνουν την απολίνωση οι γιατροί συνήθως συνιστούν στους γονείς να περιμένουν να δουν αν το τελευταίο παιδί τους είναι υγιές. Αν υπάρχει πρόβλημα, οι γονείς μπορεί να αποφασίσουν να κάνουν και άλλο παιδί. Η απολίνωση σαλπίγγων μπορεί να γίνει αργότερα σε άλλο νοσοκομείο ή κλινική.
Όταν σκέπτεστε τη στείρωση, εσείς και ο σύντροφος σας μπορεί να σκεφθείτε τη διατομή των σπερματικών πόρων (στείρωση στον άνδρα) μάλλον παρά την απολίνωση σαλπίγγων. Η μέθοδος γίνεται με μία μικρή τομή στο όσχεο του άνδρα και μετά διατομή ή περίδεση των δυο σωλήνων που μεταφέρουν τα σπερματοζωάρια από τους όρχεις. Οι αγγειεκτομές είναι ασφαλέστερες, λιγότερο πολύπλοκες και φθηνότερες από την απολίνωση σαλπίγγων. Μπορεί επίσης να είναι πιο αποτελεσματικές με ποσοστό αποτυχίας λιγότερο από 1%.
Πάντως η στείρωση της γυναίκας δεν φαίνεται να επηρεάζει τη σεξουαλική της ζωή. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι γυναίκες αυτές έχουν χαμηλότερο κίνδυνο συγκεκριμένων σεξουαλικών προβλημάτων και τείνουν να είναι ευτυχέστερες με την σεξουαλική τους ζωή, συγκριτικά με τις γυναίκες που δεν έχουν κάνει στείρωση.
Αντιστροφή απολίνωσης σαλπίγγων
Μερικές γυναίκες που στειρώθηκαν αποφασίζουν αργότερα να μείνουν έγκυες. Μπορεί να γίνει επέμβαση για αναστροφή της απολίνωσης σαλπίγγων. Το 60-80% των γυναικών τελικά ίσως μπορέσουν να συλλάβουν όμως είναι αυξημένος ο κίνδυνος εξωμήτριας κύησης. Για τους λόγους αυτούς οι γιατροί τονίζουν ότι πριν κάνει στείρωση μια γυναίκα πρέπει να είναι απόλυτα βέβαιη ότι δεν θέλει να μείνει ξανά έγκυος. Μελέτες έχουν δείξει ότι μεταξύ 6% και 20% των γυναικών που στειρώνονται το μετανιώνουν, με τις νεότερες γυναίκες να εκφράζουν περισσότερη μετάνοια.
Μια άλλη δυνατότητα για τις γυναίκες που θέλουν να συλλάβουν μετά την απολίνωση σαλπίγγων είναι η εξωσωματική γονιμοποίηση, μία διαδικασία κατά την οποία αφαιρείται ένα ώριμο ωάριο από την ωοθήκη, γονιμοποιείται με το σπέρμα του άνδρα σε εργαστήριο και στη συνέχεια εμφυτεύεται στη μήτρα. Η διαδικασία είναι πιο συνηθισμένη σήμερα από την αποκατάσταση της απολίνωσης των σαλπίγγων.
