Ο χαλκός είναι ένα βαρύ μέταλλο, ένα ιχνοστοιχείο μέσα στο σώμα που είναι θρεπτικό σε χαμηλές συγκεντρώσεις αλλά σε υψηλά επίπεδα είναι εξαιρετικά τοξικός. Το σώμα χρησιμοποιεί χαλκό για την ανάπτυξη των οστών, για τη λειτουργία των νεύρων, για την έκκριση ορμονών και για πολλά άλλα ακόμη.
Όμως ο ελεύθερος χαλκός, αυτός που δεν είναι οργανικά δεσμευμένος, έχει συνδεθεί με το οξειδωτικό στρες και την εγκεφαλική βλάβη που μπορεί να οδηγήσει σε εξασθένηση των γνωστικών λειτουργιών και τη νόσο Αλτσχάιμερ. Φαίνεται ότι ο χαλκός που συσσωρεύεται στο σώμα αλληλεπιδρά με τη βήτα αμυλοειδής πρωτεΐνη στον εγκέφαλο η οποία οξειδώνει και καταστρέφει τα νευρικά κύτταρα.
Χαλκός και κίνδυνος
Τώρα, Ιταλοί ερευνητές αναφέρουν σε μελέτη τους του που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Annals of Neurology ότι οι ηλικιωμένοι που έχουν υψηλά επίπεδα χαλκού στο αίμα τους μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Οι επιστήμονες εξέτασαν τα επίπεδα χαλκού στο αίμα 141 πασχόντων από ήπια νοητική διαταραχή – μία κατάσταση που χαρακτηρίζεται από ήπια προβλήματα μνήμης και εξελίσσεται σε Αλτσχάιμερ στο 50% των πασχόντων.
Η έρευνα των Ιταλών ερευνητών εστιάσθηκε στον ελεύθερο χαλκό που κυκλοφορεί στο αίμα αντί να είναι συνδεδεμένος με πρωτεΐνες και άλλες ουσίες, διότι προγενέστερες μελέτες έχουν συσχετίσει τα υψηλά επίπεδα αυτής της μορφής χαλκού με κυτταρικές βλάβες. Οι επιστήμονες παρακολούθησαν τους εθελοντές τους επί 4 χρόνια και διαπίστωσαν πως όσοι είχαν τα υψηλότερα επίπεδα ελεύθερου χαλκού κατά την έναρξη της μελέτης είχαν 50% πιθανότητες να εκδηλώσουν Αλτσχάιμερ στη διάρκεια της τετραετίας. Από την άλλη πλευρά, όσοι είχαν τα χαμηλότερα επίπεδα χαλκού στο αίμα τους είχαν λιγότερες από 20% πιθανότητες να δουν την ήπια νοητική διαταραχή να εξελίσσεται σε Αλτσχάιμερ.
«Αυτή η απλή εξέταση χαλκού στο αίμα ίσως παρέχει την δυνατότητα να εντοπίζονται εγκαίρως οι άνθρωποι που κινδυνεύουν από προοδευτική νοητική εκφύλιση, ούτως ώστε να αρχίζουν έγκαιρα την φαρμακευτική αγωγή», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια Ροζάνα Σκουίτι, από το Νοσοκομείο Fatebenefratelli στη Ρώμη.
Προηγούμενες μελέτες της Σκουίτι και των συνεργατών της έχουν δείξει ότι τα επίπεδα ελεύθερου χαλκού είναι υψηλότερα στους πάσχοντες από Αλτσχάιμερ σε σύγκριση με τους υγιείς συνομηλίκους τους, καθώς και ότι προβλέπουν πόσο καλά αποδίδουν οι ηλικιωμένοι στα τεστ μνήμης και γνωστικών λειτουργιών.
Η Σκούιτι επισήμανε ότι περίπου το 5% των εθελοντών της παρούσας μελέτης είχαν υψηλά επίπεδα ελεύθερου χαλκού κατά την έναρξή της. Και πρόσθεσε ότι τα έως τώρα ευρήματα των μελετών που έχει πραγματοποιήσει υποδηλώνουν πως ο κίνδυνος Αλτσχάιμερ είναι δεκαπλάσιος σε όσους έχουν πολύ ελεύθερο χαλκό στο αίμα.
Πρόληψη
Ο χαλκός, που είναι ένα ιχνοστοιχείο απαραίτητο για καλή υγεία, εισέρχεται στον οργανισμό από την κατανάλωση νερού από σωλήνες χαλκού από τρόφιμα όπως τα θαλασσινά, τα καρύδια, το κόκκινο κρέας και πολλά φρούτα και λαχανικά. Ωστόσο, η Σκουίτι τόνισε ότι θα ήταν πρόωρο να περιορίσει κάποιος την κατανάλωση τροφών που περιέχουν χαλκό καθώς η έρευνα για την σχέση χαλκού και Αλτσχάιμερ βρίσκεται σε εξέλιξη. Επιπλέον, δεν θα πρέπει να προχωρήσει κάποιος σε διατροφικούς περιορισμούς, εάν δεν επιβεβαιώσει με αιματολογικές εξετάσεις ότι έχει πολύ ελεύθερο χαλκό στο αίμα του.
Να σημειωθεί ότι μια πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι ο χαλκός “τρέφει” τα καρκινικά κύτταρα.
Μερικές προφυλάξεις που μπορείτε να ακολουθήσετε για να μειώσετε την έκθεσή σας στο χαλκό είναι:
- Εγκαταστήστε ένα σύστημα φίλτρου νερού, το οποίο είναι ειδικά σχεδιασμένο για την απομάκρυνση των βαρέων μετάλλων.
- Αντικαταστήστε σκεύη χαλκού σας με κεραμικά. Τα κεραμικά είναι απολύτως ασφαλή και πολύ εύκολο να καθαριστούν.
- Μπορεί να παίρνετε πολύ χαλκό αν καταναλώνετε συμπληρώματα διατροφής. Πολλά διατροφικά συμπληρώματα χρησιμοποιούν ανόργανο χαλκό παρόμοιο με το πιο τοξικό είδος που βρίσκεται στο νερό της βρύσης από τη διάβρωση των σωλήνων χαλκού.
- Φροντίστε για την επάρκεια ψευδαργύρου. Ο ψευδάργυρος είναι πρωταρχικός ανταγωνιστής του χαλκού. Βοηθά στη μείωση της τοξικότητας του χαλκού αλλά και απομακρύνει την περίσσεια του χαλκού από το σώμα σας με φυσικό τρόπο, έτσι ώστε να διατηρηθεί η σωστή ισορροπία ψευδαργύρου-χαλκού. Υπολογίζεται ότι έως και 45% ατόμων των 60 ετών μπορούν να έχουν χαμηλότερη από τη συνιστώμενη πρόσληψη ψευδαργύρου.
