Ακμή: Συμπτώματα και θεραπεία

Σε μερικές περιπτώσεις ο σμηγματογόνος αδένας εξακολουθεί να εκκρίνει υλικό που δεν παροχετεύεται στο δέρμα. Αντί γι’ αυτό δημιουργείται ένα επίπεδο μαλακό οζίδιο κάτω από το δέρμα. Αυτό ονομάζεται σμηγματογόνος κύστη. Μερικές φορές τα οζίδια αυτά μπορεί να έχουν διάμετρο 2,5 εκ. ή περισσότερο. Γενικά, δεν υπάρχει υπέρχρωση ή πόνος, εκτός αν έχει μολυνθεί η κύστη.

Η ακμή εμφανίζεται περισσότερο στους εφήβους, επειδή οι ορμονικές μεταβολές διεγείρουν τους σμηγματογόνους αδένες που αυξάνουν την παραγωγή σμήγματος στη διάρκεια αυτών των χρόνων. Ακμή που σχετίζεται με ορμονικές διαταραχές είναι επίσης συνηθισμένη σε:

• Γυναίκες και έφηβες κοπέλες 2 έως 7 ημέρες πριν την περίοδο τους.
• Άτομα που έχουν στρες.
• Άτομα που χρησιμοποιούν ορισμένα φάρμακα, όπως τα κορτικοστεροειδή.

Άλλοι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση ακμής είναι:

• Έκθεση του δέρματος σας σε λιπαρές και ελαιώδεις ουσίες.
• Χρήση αθλητικού υλικού ή ρούχων που τρίβονται στο δέρμα σας.
• Οικογενειακό ιστορικό ακμής.
• Καυκάσια καταγωγή.

Η χρήση λίπους ή λαδιού στο δέρμα σας μπορεί να επιδεινώσει την ακμή. Σε αυτά περιλαμβάνονται μέικ απ με βάση το λάδι, λάδι για μαύρισμα ή διάλυμα για κομμώσεις καθώς και λάδια μηχανών και μαγειρικής. Η ακμή δεν προκαλείται από την έλλειψη καθαριότητας. Στην πραγματικότητα το πολύ δυνατό τρίψιμο του δέρματος ή το καθάρισμα με δυνατό σαπούνι ή χημικές ουσίες μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό που ίσως επιδεινώσει την ακμή.

Επηρεάζει η διατροφή την ακμή; Αντίθετα με ό,τι πιστεύουν πολλοί άνθρωποι, οι τροφές έχουν μικρή επίδραση στην ακμή. Ούτε η σοκολάτα ούτε οι λιπαρές τροφές, όπως οι τηγανιτές  πατάτες, είναι πιθανό να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν την ακμή. Όμως, αν η ακμή σας φαίνεται να χειροτερεύει με μερικές τροφές, καλό θα είναι να τις αποφεύγετε. Δείτε εδώ σχετικά με τη διατροφή που συμβάλλει στην αντιμετώπιση της ακμής.  Μερικές φορές έχει παρατηρηθεί ότι η ακμη πυροδοτείται από το γάλα και τη ζάχαρη. Ορισμένα καλλυντικά επιδεινώνουν την κατάσταση καθώς επίσης και το στρες.

Διάγνωση

Η διάγνωση της ακμής είναι συνήθως εύκολη. Σπυράκια σαν βλατίδες μόνο, χωρίς μαύρους ή λευκούς φαγέσορες, μπορεί να είναι άλλη δερματοπάθεια ή αντίδραση σε φάρμακα, όπως τα κορτικοστεροειδή.

Πόσο σοβαρή είναι η ακμή; Για πολλούς ανθρώπους η ακμή είναι χρόνιο πρόβλημα από την εφηβεία μέχρι την αρχή της ενηλικίωσης. Στις περισσότερες περιπτώσεις τελικά υποχωρεί, αλλά ίσως χρειαστεί να ζητήσετε θεραπεία από δερματολόγο για επίμονες βλατίδες ή κύστεις με φλεγμονή, για να αποφύγετε τις ουλές ή άλλες βλάβες στο δέρμα σας.

Τελικά, η κατάσταση μπορεί να επηρεάσει την αυτοεκτίμησή σας, την αυτοπεποίθηση, την προσωπικότητα και την κοινωνική σας ζωή. Αυτά τα πιθανά προβλήματα είναι επίσης βάσιμοι λόγοι για τη θεραπεία της ακμής. Η ιατρική θεραπεία συνήθως επιφέρει ορατή βελτίωση μέσα σε λίγους μήνες.

Η αιφνίδια εμφάνιση βαριάς ακμής σε ώριμο ενήλικα μπορεί να είναι ένδειξη υποκείμενης νόσου, όπως ενός όγκου που επηρεάζει την έκκριση ορισμένης ορμόνης. Αυτό απαιτεί έγκαιρη ιατρική εξέταση.

Θεραπεία

Μην τραβάτε ή πιέζετε τα σπυράκια, γιατί μπορεί να προκληθούν λοιμώξεις ή ουλές. Η ακμή κατά το μεγαλύτερο μέρος θα υποχωρήσει μόνη της, χωρίς παρέμβαση. Αν χρειάζεστε επιθετική θεραπεία, επισκεφθείτε το γιατρό σας ή το δερματολόγο.

Η θεραπεία της ακμής γίνεται με περιορισμό της έκκρισης σμήγματος, την επιτάχυνση της ανάπλασης των κυττάρων του δέρματος, τον έλεγχο των βακτηριακών λοιμώξεων ή και τα τρία μαζί. Με τις περισσότερες θεραπείες ακμής μπορεί να μη δείτε αποτελέσματα για 6 έως 8 εβδομάδες και είναι πιθανό να χειροτερέψει το δέρμα σας, πριν βελτιωθεί. Τα πιο πολλά φάρμακα για την ακμή που χορηγούνται με συνταγή και λαμβάνονται από το στόμα δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά την εγκυμοσύνη, ιδιαίτερα κατά τα πρώτα στάδια, ή όταν θηλάζετε.

Η θεραπεία της ακμής μπορεί να περιλαμβάνει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω:

Κρέμες. Οι κρέμες για την ακμή στεγνώνουν το σμήγμα, σκοτώνουν τα βακτήρια και προάγουν την απομάκρυνση των νεκρών κυττάρων του δέρματος. Οι κρέμες του εμπορίου είναι γενικά ήπιες και περιέχουν υπεροξείδιο βενζόλης, θειάφι, ρεζοκρινόλη ή σαλικυλικό οξύ ως ενεργό συστατικό. Τα προϊόντα αυτά μπορεί να βοηθήσουν σε περιπτώσεις ήπιας ακμής.

Αν η ακμή σας δεν ανταποκρίνεται σε αυτές τις θεραπείες, καλό θα είναι να επισκεφθείτε το γιατρό σας ή το δερματολόγο, για να σας χορηγήσει συνταγή με πιο δυνατή κρέμα. Το ρετινοϊκό οξύ, που λέγεται επίσης τρετινοΐνη (Airol), και η ανταπαλένη (Adaferin) είναι προϊόντα που περιέχουν παράγωγα της βιταμίνης Α και χορηγούνται με συνταγή για τοπική χρήση. Δρουν στο επίπεδο των πόρων εμποδίζοντας το σχηματισμό βύσματος.

Διατίθενται επίσης τοπικά αντιβιοτικά που δρουν σκοτώνοντας τα υπεράριθμα βακτήρια του δέρματος. Συχνά όμως απαιτείται συνδυασμός αυτών των προϊόντων για να επιτευχθούν καλύτερα αποτελέσματα.

Αντιβιοτικά. Στη μέτρια έως βαριά ακμή μπορεί να χρειαστεί χορήγηση αντιβιοτικών από το στόμα, όπως η τετρακυκλίνη, για να περιοριστούν τα βακτήρια και να καταπολεμηθεί η φλεγμονή. Μπορεί να χρειαστεί να πάρετε αυτά τα αντιβιοτικά επί μήνες σε συνδυασμό με προϊόντα για τοπική χρήση.

Μερικά αντιβιοτικά μπορεί να επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα των αντισυλληπτικών χαπιών και μερικά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά την εγκυμοσύνη.

Ισοτρετινοΐνη. Στις βαθιές κύστεις τα αντιβιοτικά μπορεί να μην είναι αρκετά. Η ισοτρετινοΐνη (Roaccutan) είναι ένα ισχυρό φάρμακο που διατίθεται για την κυστική ακμή, την ακμή με ουλές ή την ακμή που δεν ανταποκρίνεται σε άλλες θεραπείες. Το φάρμακο αυτό χρησιμοποιείται στις πιο βαριές μορφές ακμής. To Roaccutan είναι πολύ αποτελεσματικό, αλλά όσοι το παίρνουν χρειάζονται στενή παρακολούθηση από δερματολόγο λόγω της πιθανότητας σοβαρών παρενεργειών, όπως της κατάθλιψης, του πόνου των οστών ή των αρθρώσεων, των προβλημάτων όρασης, της αιμορραγίας από το ορθό και του έντονου στομαχικού πόνου.

Επιπλέον, υπάρχει κίνδυνος σοβαρών συγγενών διαμαρτιών, αν λαμβάνεται το Roaccutan κατά την εγκυμοσύνη. Δεν πρέπει επίσης να λαμβάνεται από γυναίκες που μπορεί να μείνουν έγκυες εκούσια ή ακούσια. Υπάρχουν αυστηρές οδηγίες χρήσης του Roaccutan για τις γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία και το φάρμακο πρέπει να χορηγείται μόνο από γιατρούς που έχουν ειδικές γνώσεις.