Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι έχουν σπίλους (ελιές). Αυτοί οι μη καρκινικοί (καλοήθεις) όγκοι είναι φωλιές κυττάρων χρωστικής ουσίας. Μπορεί να είναι λείοι, να έχουν τρίχες, να είναι υπερυψωμένοι ή ζαρωμένοι. Νέοι σπίλοι μπορεί να εμφανιστούν μέχρι την ηλικία των 40, αλλά οι περισσότεροι εμφανίζονται μέχρι την ηλικία των 20. Μερικοί σπίλοι εξαφανίζονται με την πρόοδο της ηλικίας.
Σημεία και συμπτώματα
- Καφέ, μπλε ή μαύρες κηλίδες στο δέρμα ή προεξοχές στο χρώμα του δέρματος.
Οι σπίλοι είναι συνήθως ακίνδυνοι, αλλά μπορεί να γίνουν καρκινικοί. Συμβουλευτείτε το γιατρό σας, αν ένας σπίλος (ελιά) αλλάζει χρώμα ή μέγεθος ή αν προκαλεί κνησμό, πόνο, αιμορραγία ή φλεγμονή γιατί μπορεί να εξελιχθεί σε μελάνωμα, μια επιθετική μορφή καρκίνου.
Ορισμένοι σπίλοι, όπως αυτοί που έχουν ακανόνιστο σχήμα και βρίσκονται κάτω ή γύρω από τα νύχια ή κοντά στα γεννητικά σας όργανα, πρέπει να παρακολουθούνται από γιατρό για ένδειξη μελανώματος. Μερικές ελιές έχουν μεγαλύτερο από το μέσο όρο κίνδυνο να γίνουν καρκινικοί. Σε αυτούς περιλαμβάνονται:
- Μεγάλοι σπίλοι που υπάρχουν από τη γέννηση. Οι μεγάλοι σπίλοι που υπάρχουν από τη γέννηση λέγονται συγγενείς σπίλοι και έχουν αυξημένο κίνδυνο εξαλλαγής σε κακόηθες μελάνωμα, μια μορφή καρκίνου. Οι σπίλοι με διάμετρο μεγαλύτερη των 30 εκατοστά παρουσιάζουν το μεγαλύτερο κίνδυνο. Κάθε σπίλος που υπάρχει από τη γέννηση και έχει μέγεθος πιστωτικής κάρτας ή μεγαλύτερο πρέπει να εξετάζεται από γιατρό.
- Σπίλοι που είναι κληρονομικοί. Σπίλοι που είναι μεγαλύτεροι από το μέσο όρο, συνήθως όσο μία γόμα μολυβιού, και έχουν ακανόνιστο σχήμα είναι γνωστοί ως δυσπλαστικοί σπίλοι. Οι σπίλοι αυτοί συνήθως είναι κληρονομικοί και έχουν σκούρο καφέ κέντρο και πιο ανοιχτόχρωμα άνισα περιθώρια. Γενικά μπορεί να φαίνονται κόκκινοι ή καστανοί, Αν έχετε δυσπλαστικούς σπίλους, διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθετε κακόηθες μελάνωμα.
- Πολυάριθμοι σπίλοι. Αν έχετε πολλούς σπίλους με διάμετρο μεγαλύτερη των 6 χιλιοστά., περίπου όσο μία γόμα μολυβιού, μπορεί να διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο μελανώματος.
Στους άλλους σημαντικούς παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο μελανώματος είναι το οικογενειακό ιστορικό, το ιστορικό σοβαρών ηλιακών εγκαυμάτων και το ανοιχτό χρώμα δέρματος με κοκκινωπά μαλλιά και μπλε μάτια. Δε δημιουργούνται όλα τα μελανώματα από προϋπάρχοντες σπίλους.
Διάγνωση
Αν ο γιατρός σας υποψιάζεται ότι ένας σπίλος μπορεί να είναι καρκινικός, μπορεί να πάρει δείγμα ιστού για μικροσκοπική εξέταση (βιοψία).
Θεραπεία
Αν ο γιατρός σας βρει ότι ο σπίλος σας είναι καρκινικός, θα πρέπει να αφαιρεθεί όλος μαζί με κάποιο τμήμα γύρω του. Συνήθως ο σπίλος που βγαίνει δεν επανεμφανίζεται. Αν εμφανιστεί πάλι, επισκεφθείτε αμέσως το γιατρό σας.
Οι περισσότεροι σπίλοι δε χρειάζονται θεραπεία, αλλά, αν θέλετε να βγάλετε κάποιον για αισθητικούς λόγους, αυτό μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους. Ο γιατρός σας μπορεί να χρησιμοποιήσει μια μέθοδο, γνωστή ως απόξεση, κατά την οποία η περιοχή γύρω από το σπίλο ναρκώνεται και ο σπίλος αφαιρείται κοντά στο δέρμα.
Οι ελιές μπορεί να αφαιρεθούν με μια μικρή τομή ή με την τεχνική της βιοψίας. Η επέμβαση γίνεται συνήθως στο ιατρείο του γιατρού ή του δερματολόγου σας και διαρκεί λίγη ώρα μόνο.
Παρακολουθήστε την ελιά
Οι σπίλοι δεν έχουν γνωστό λόγο ύπαρξης και κανένας δε γνωρίζει γιατί δημιουργούνται. Οι περισσότεροι είναι ακίνδυνοι, αλλά χρειάζεται να τους παρακολουθείτε για διαταραχές που μπορεί να σηματοδοτούν μελάνωμα, μια σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος.
Ο καλύτερος τρόπος να βρείτε πιθανά προβλήματα σε πρώιμο στάδιο είναι να προσδιορίσετε τη θέση και το σχήμα των σπίλων σας. Θυμηθείτε να ελέγχετε σημεία που δεν είναι εκτεθειμένα στο ηλιακό φως, όπως το τριχωτό της κεφαλής, οι μασχάλες, τα σημεία των ποδιών ανάμεσα στα δάχτυλα και η περιοχή των γεννητικών οργάνων.
Εξετάζετε το δέρμα σας προσεκτικά και σε τακτική βάση. Αν είναι απαραίτητο χρησιμοποιήστε ένα φορητό καθρέφτη μαζί με ένα καθρέφτη τοίχου, για να εξετάσετε σημεία που φαίνονται δύσκολα, όπως η πλάτη σας. Αν οι σπίλοι σας είναι μεγαλύτεροι από το μέσο όρο, περίπου όσο η διάμετρος γόμας μολυβιού, και έχουν ακανόνιστο σχήμα, διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθετε κακόηθες μελάνωμα και μπορεί να χρειάζεται να ελέγχει τακτικά το δέρμα σας δερματολόγος.
Αν ελέγχετε τις ελιές σας για να καθορίσετε αν είναι καρκινικοί ακολουθήστε τον οδηγό A-B-C-D της Αμερικανικής Ακαδημίας Δερματολογίας. Αναζητήστε ακανόνιστα άκρα, αλλαγές στο χρώμα και στη διάμετρο που μεγαλώνει. Στους άλλους παράγοντες προς παρακολούθηση είναι:
- Ύψος. Οι μη καρκινικοί (καλοήθεις) σπίλοι συνήθως είναι επίπεδοι ή έχουν σχήμα θόλου. Να ανησυχείτε για σπίλους που είναι αλλού επίπεδοι και αλλού υπερυψωμένοι.
- Υφή. Φολίδες, αποβολή δέρματος, εκροή υγρού ή ήπια αιμορραγία μπορεί να σηματοδοτούν μελάνωμα όπως και η σκλήρυνση ή το μαλάκωμα της χρωματισμένης περιοχής.
- Αίσθηση. Υπάρχει κνησμός, ευαισθησία ή πόνος.
- Το δέρμα γύρω από το σπίλο. Προσέξτε το οίδημα, την ερυθρότητα ή άλλους χρωματισμούς που εξαπλώνονται στο δέρμα κοντά στη χρωματισμένη περιοχή.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το χρόνιο ψυχολογικό στρες αποτελεί παράγοντα κινδύνου για μελάνωμα.
