Εκτός από τις οξείες επιπλοκές του διαβήτη όπως είναι η υπογλυκαιμία και η κετοξέωση, υπάρχουν και οι μακροπρόθεσμες (χρόνιες) επιδράσεις του διαβήτη αναπτύσσονται αργά και γενικώς με λίγα πρώιμα συμπτώματα.
Οι χρόνιες επιπλοκές προκαλούν βλάβη των μεγάλων και μικρών αιμοφόρων αγγείων, κάτι που οδηγεί σε μία ποικιλία προβλημάτων υγείας. Οι έρευνες δείχνουν πως ο στενός έλεγχος του σακχάρου του αίματος, δηλαδή η διατήρηση του σακχάρου του αίματος σε ένα φυσιολογικό ή σχεδόν φυσιολογικό εύρος, μπορεί να μειώσει εντυπωσιακά τον κίνδυνο των μακροπρόθεσμων επιπλοκών.
Τα νεύρα
Η βλάβη των νεύρων (νευροπάθεια) είναι μία συχνή χρόνια επιπλοκή του διαβήτη. Ένα περίπλοκο δίκτυο νεύρων διατρέχει ολόκληρο το σώμα σας συνδέοντας τον εγκέφαλο με τους μυς, τα νεύρα και τα άλλα όργανα σας. Το υψηλό σάκχαρο αίματος μπορεί να βλάψει αυτά τα ευαίσθητα νεύρα επηρεάζοντας την ικανότητα τους να στέλνουν μηνύματα.
Τα πέλματα και τα πόδια σας και μερικές φορές οι παλάμες και το υπόλοιπο των χεριών σας ίσως τρέμουν, καίνε ή μουδιάζουν, μία κατάσταση που ονομάζεται περιφερική νευροπάθεια. Με την πάροδο του χρόνου μπορεί να χαθεί ολόκληρη η αισθητικότητα στις επηρεασμένες περιοχές κάνοντας σας πιο ευπαθείς σε τραυματισμό ή μόλυνση.
Ο διαβήτης μπορεί επίσης να μειώσει τη ροή του αίματος στα πόδια σας. Αυτό, παράλληλα με τη νευρική βλάβη, μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη μιας ανοιχτής πληγής (έλκους) και πιθανώς σε γάγγραινα. Εξασκηθείτε στην καλή φροντίδα των ποδιών, για να βοηθήσετε να αποφευχθεί η ανάπτυξη λοίμωξης.
Η βλάβη των νεύρων που ελέγχουν τους μυς σας μπορεί να σας προκαλέσει μια αστάθεια στο βάδισμα. Η βλάβη σε νεύρα που ελέγχουν τις αυτόνομες λειτουργίες μπορεί να αυξήσει την καρδιακή σας συχνότητα και την εφίδρωση. Τέτοια βλάβη μπορεί επίσης να οδηγήσει σε προβλήματα με την ουροδόχο κύστη και σε διάρροια. Στους άνδρες μπορεί να οδηγήσει σε ανικανότητα.
Ένα σπάνιο πρόβλημα σχετιζόμενο με τα νεύρα είναι η άρθρωση του Charcot. Σε αυτή την κατάσταση τα μικρά οστά της καμάρας του ποδιού σταδιακά διαβρώνονται και τα πόδια σας πρήζονται, χάνουν το σχήμα τους και γίνονται πολύ επίπεδα. Αν και αυτή η κατάσταση προκαλεί μικρό πόνο, μπορεί να οδηγήσει σε αναπηρία.
Τα νεφρά
Η πάθηση των νεφρών προσβάλλει τελικά πάνω από 30% των ανθρώπων με διαβήτη τύπου 1 και 10% αυτών με τύπου 2. Και οι δύο τύποι του διαβήτη μπορούν να βλάψουν την ικανότητα των νεφρών σας να φιλτράρουν άχρηστα προϊόντα από τον οργανισμό σας. Όσο περισσότερο καιρό έχετε διαβήτη, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για βλάβη των νεφρών.
Στα αρχικά της στάδια η πάθηση των νεφρών προκαλεί λίγα συμπτώματα. Η αύξηση της αρτηριακής πίεσης μπορεί να είναι ένα από αυτά τα πρώτα σημάδια. Γενικώς, τα σημεία και τα συμπτώματα εμφανίζονται μόνο μετά από σημαντική βλάβη. Αυτά μπορεί να είναι οίδημα των σφυρών, των ποδιών και των χεριών, δυσχέρεια αναπνοής, σύγχυση ή αδυναμία συγκέντρωσης, ελαττωμένη όρεξη, ναυτία, εξάντληση, κνησμός και ξηροδερμία.
Αν έχετε διαβήτη, ο γιατρός σας πιθανώς θα εξετάζει περιοδικά τα ούρα σας για πρωτεΐνες, για να ελέγξει για νεφρική βλάβη. Η διατήρηση του σακχάρου του αίματος και της αρτηριακής σας πίεσης υπό έλεγχο θα εμποδίσει ή θα ελαττώσει τη νεφρική βλάβη.
Οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης (α-ΜΕΑ) – φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία καρδιαγγειακών προβλημάτων – μπορούν να βοηθήσουν στη βραδεία εξέλιξη των διαβητικών παθήσεων των νεφρών.
Τα μάτια
Η διαβητική πάθηση των ματιών προκαλεί τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Τα λεπτά αιμοφόρα αγγεία στο πίσω μέρος του ματιού (αμφιβληστροειδής) μπορούν να προσβληθούν από υψηλά επίπεδα σακχάρου προκαλώντας μία ποικιλία προβλημάτων, από ήπια διαταραχή της όρασης μέχρι τύφλωση.
Σχεδόν κάθε άτομο με διαβήτη τύπου 1 και πάνω από 6 στους 10 ανθρώπους με διαβήτη τύπου 2 αναπτύσσουν κάποια μορφή οφθαλμικής βλάβης 20 χρόνια μετά από την εμφάνιση της νόσου. Αν έχετε διαβήτη, έχετε επίσης αυξημένο κίνδυνο να αναπτύξετε καταρράκτη και γλαύκωμα.
Η πρώιμη οφθαλμική νόσος συχνά δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα, μέχρι να εξελιχθεί αρκετά. Για το λόγο αυτό, προγραμματίστε ετησίως εξετάσεις των ματιών από έναν οφθαλμίατρο, για να εντοπίσετε και να θεραπεύσετε τα προβλήματα, πριν επέλθει μόνιμη βλάβη.
Καρδιαγγειακές παθήσεις
Ο διαβήτης αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο για την ανάπτυξη ενός από τα πολλά καρδιαγγειακά προβλήματα, όπως του προκάρδιου άλγους (στηθάγχη), της καρδιακής προσβολής, του εγκεφαλικού, της αρτηριακής υπέρτασης και της στένωσης των αρτηριών (αθηροσκλήρωση).
Ο διαβήτης μπορεί να βλάψει τις μεγάλες αρτηρίες σας καθώς και τα μικρά αγγεία του σώματος σας. Η βλάβη διευκολύνει το σχηματισμό εναποθέσεων (πλακών) λίπους μέσα στις αρτηρίες σας, μία κατάσταση που καλείται αθηροσκλήρωση. Η αθηροσκλήρωση που αναπτύσσεται μέσα στα αιμοφόρα αγγεία, τα οποία παρέχουν οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά στην καρδιά, καλείται στεφανιαία νόσος.
Ο διαβήτης αυξάνει επίσης την πίεση στις αρτηρίες σας και ελαττώνει την αιματική κυκλοφορία. Η αρτηριακή υπέρταση μπορεί να βλάψει τα αιμοφόρα αγγεία, τους ιστούς και τα όργανα. Οι άνθρωποι με διαβήτη βρίσκονται σε ιδιαίτερο κίνδυνο για σιωπηρές καρδιακές προσβολές, οι οποίες δεν προκαλούν τυπικά συμπτώματα.
Μπορείτε να ελαττώσετε τον κίνδυνο να εκδηλώσετε παθήσεις της καρδιάς και των αγγείων, αν δεν καπνίζετε, αν ελέγχετε την αρτηριακή υπέρταση, αν περιορίσετε τα λιπαρά και τις θερμίδες στη διατροφή σας, αν ασκείστε περισσότερο και χάσετε βάρος στην περίπτωση που είστε υπέρβαροι.
Για να ελαττώσουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακές παθήσεις και νεφροπάθεια, αν έχετε διαβήτη, δε θα πρέπει η αρτηριακή πίεση να είναι πάνω από 130 – 80 χιλιοστόμετρα στήλης υδραργύρου (mmHg). Ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει φάρμακα, για να σας βοηθήσει να ελέγξετε τα αυξημένα επίπεδα των λιπιδίων στο αίμα.
Περιστασιακά τα άτομα με διαβήτη πονούν στις γάμπες (κράμπες), ενώ περπατούν ή ανεβαίνουν σκάλες. Ο πόνος αμβλύνεται, όταν σταματά η δραστηριότητα. Δείτε το γιατρό σας, αν νιώσετε μια τέτοια ενόχληση. Μπορεί να είναι ένα σημάδι κυκλοφορικών προβλημάτων στα αγγεία που παρέχουν αίμα στα πόδια σας.
Αυξημένος κίνδυνος λοιμώξεων
Το αυξημένο σάκχαρο αίματος παραβλάπτει την ικανότητα των κυττάρων του ανοσοποιητικού σας συστήματος να μάχονται τα εισερχόμενα μικρόβια και βακτήρια θέτοντας σας σε μεγαλύτερο κίνδυνο λοίμωξης. Το αυξημένο σάκχαρο αίματος μπορεί επίσης να βλάψει τα νεύρα που σας προειδοποιούν για μια πιθανή λοίμωξη. Το στόμα, τα ούλα, οι πνεύμονες, το δέρμα, τα πόδια, η ουροδόχος κύστη και η γεννητική περιοχή είναι συχνές περιοχές λοίμωξης. Μια κολπίτιδα συχνά προκαλεί κολπικές εκκρίσεις και κνησμό.
Πρόληψη
Η Αμερικανική Ένωση για το Διαβήτη συνιστά οι περισσότεροι άνθρωποι πάνω από 30 που έχουν διαβήτη να παίρνουν κάθε ημέρα μία ασπιρίνη. Οι έρευνες δείχνουν πως η καθημερινή χρήση ασπιρίνης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή μέχρι και 60%. Η συνιστώμενη δόση είναι μία δόση για παιδιά ή ενήλικες (81 έως 325 mg) την ημέρα.
Είναι καλύτερα να παίρνετε την ασπιρίνη με το φαγητό και να παίρνετε επικαλυμμένα δισκία που διαλύονται στο λεπτό σας έντερο αντί στο στομάχι σας. Η τακτική χρήση ασπιρίνης μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό στο στομάχι, αιμορραγία ή έλκος.
