Ο καρκίνος από πλακώδη κύτταρα του δέρματος (πλακώδες καρκίνωμα ή ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα) είναι ένας κακοήθης όγκος, που ξεκινά από το μέσο στρώμα της επιδερμίδας, τα πλακώδη κύτταρα (ακανθοκύτταρα). Πρόκειται για επίπεδα κύτταρα που μοιάζουν με λέπια ψαριών κάτω από το μικροσκόπιο.
Συμπτώματα
Το πλακώδες καρκίνωμα (Squamous Cell Carcinoma) εκδηλώνεται συνήθως με ένα μικρό, κόκκινο επώδυνο εξόγκωμα. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Πιο συχνά εμφανίζεται στα πόδια, στο κεφάλι (χείλη, στόμα, αφτιά, τριχωτό της κεφαλής) και στο πίσω μέρος των χεριών και των βραχιόνων.
Αποτελεί το δεύτερο συχνότερο τύπο καρκίνου του δέρματος (μετά το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα) και κύρια αιτία είναι η έκθεση στον ήλιο. Στις ΗΠΑ γίνονται κάθε χρόνο περίπου 200.000 διαγνώσεις αυτού του τύπου καρκίνου. Να σημειωθεί ότι η πλειονότητα των καρκίνων του δέρματος στους αφροαμερικανούς είναι οι ακανθοκυτταρικοί καρκίνοι.
Ο καρκίνος από πλακώδη κύτταρα είναι πιο επιθετικός από το βασικοκυτταρικό καρκίνο. Μπορεί να κάνει μεταστάσεις σε άλλα σημεία, όπως στους λεμφαδένες ή στα εσωτερικά όργανα.
Σημεία και συμπτώματα
- Ένα σφιχτό κόκκινο οζίδιο στο πρόσωπο, στα χείλη, στα αφτιά, στο λαιμό, στο χέρι ή στο βραχίονα.
- Μία επίπεδη αλλοίωση με φολιδωτή, σαν κρούστα, επιφάνεια στο πρόσωπο, στα αφτιά, στο λαιμό, στα χέρια ή στον βραχίονα.
Συχνά το δέρμα στα σημεία αυτά φαίνεται οπτικά σαν να έχει προκληθεί βλάβη από τον ήλιο, εμφανίζει ρυτίδες, αλλαγές στο χρώμα καθώς επίσης και απώλεια της ελαστικότητας. Ο όγκος αρχικά είναι ανώδυνος, αν και μπορεί να παρουσιάσει πόνο, αν εξελκωθεί (κάνει πληγή), και δεν επουλώνεται ποτέ. Μπορεί να εμφανιστεί σε φυσιολογικό δέρμα, σε έγκαυμα ή ουλή ή σε σημείο μιας χρόνιας φλεγμονής.
Αιτίες
Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι συνήθως η κύρια αιτία αυτού του τύπου καρκίνου, αλλά η γενετική προδιάθεση μπορεί να είναι ένας παράγοντας που συμβάλλει. Η συχνή χρήση του τεχνητού μαυρίσματος (tanning beds, solarium) διπλασιάζει τον κίνδυνο για πλακώδες καρκίνωμα. Για την πρόληψη πρέπει να φροντίζετε να εφαρμόζετε καθημερινά αντηλιακή προστασία με υψηλό δείκτη προστασίας. Χρησιμοποιήστε αντηλιακό και για τα χείλη. Φοράτε πάντα καπέλο και γυαλιά ηλίου. Η προστασία θα πρέπει να είναι πλήρης στα παιδιά.
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα μπορεί να ξεκινήσει από προκαρκινικούς όγκους του δέρματος, όπως η ακτινική κεράτωση (υπερκεράτωση).
Πιο ευάλωτοι είναι οι άνθρωποι με ανοιχτόχρωμο δέρμα, μπλε μάτια, ξανθά ή κόκκινα μαλλιά. Ο καρκίνος από πλακώδη κύτταρα εμφανίζεται συνηθέστερα μετά την ηλικία των 50.
Κάποιος ο οποίος είχε στο παρελθόν βασικοκυτταρικό καρκίνωμα έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να αναπτύξει ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα. Οι άντρες διατρέχουν διπλάσιο κίνδυνο από τις γυναίκες.
Η διάγνωση βασίζεται σε βιοψία (αφαίρεση και μικροσκοπική εξέταση μικρού τμήματος) του δέρματος.
Θεραπεία
Η θεραπεία εξαρτάται από το μέγεθος, το βάθος, τη θέση και τις αποδείξεις μετάστασης του καρκίνου. Ο όγκος και το δέρμα γύρω του είναι πιθανό να αφαιρεθεί με χειρουργική επέμβαση. Σε μερικές περιπτώσεις μπορεί να χρειάζεται ακτινοθεραπεία. Μερικά άτομα επίσης χρειάζονται μεταμόσχευση δέρματος, για να αντικατασταθεί το δέρμα που αφαιρέθηκε.
Για τους καρκίνους που υποτροπιάζουν μετά τη χειρουργική αφαίρεση μπορεί να είναι απαραίτητη η θεραπεία Mohs ακολουθούμενη από αποκατάσταση δέρματος.
Με έγκαιρη θεραπεία το ποσοστό ίασης από τον καρκίνο από πλακώδη κύτταρα είναι περίπου 95%.
Η συνεχής χρήση αντηλιακών με υψηλό δείκτη προστασίας και άλλων μέσων προστασίας από τον ήλιο μπορεί να βοηθήσει να ελαχιστοποιηθεί η περαιτέρω ανάπτυξη αλλοιώσεων στο δέρμα.
Μετά τη θεραπεία συνεχίστε να κάνετε τακτικές ιατρικές εξετάσεις για εντοπισμό πιθανής υποτροπής.
Να σημειωθεί ότι μια μελέτη βρήκε πως τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα αναχαιτίζουν το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
