Η διατροφή μιας γυναίκας κατά τη στιγμή της σύλληψης και πριν από αυτή μπορεί να προκαλέσει μόνιμες αλλαγές στο DNA του μωρού επηρεάζοντας την ανάπτυξή του, λένε οι ερευνητές σε μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Communications.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τη διατροφή γυναικών στις αγροτικές περιοχές της Γκάμπια, στη Δυτική Αφρική, όπου σημειώνονται μεγάλες αλλαγές κατά τη διάρκεια κάθε έτους, καθώς η περιοχή περνά περιόδους βροχών και ανομβρίας. Κατά τη διάρκεια των βροχών, οι χωρικοί έχουν πολύ περισσότερες γεωργικές εργασίας αλλά σταδιακά ξεμένουν από τρόφιμα που συλλέγονται από την προηγούμενη συγκομιδή.
Στην εποχή των βροχών, οι κάτοικοι τρώνε περισσότερα πράσινα φυλλώδη λαχανικά παρόμοια με σπανάκι, τα οποία περιέχουν αρκετό φολικό οξύ, ένα θρεπτικό συστατικό που είναι ιδιαίτερα σημαντικό κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Οι επιστήμονες μελέτησαν τα θρεπτικά συστατικά στο αίμα 84 εγκύων γυναικών που συνέλαβαν την εποχή των βροχών και τα θρεπτικά συστατικά στο αίμα 83 εγκύων γυναικών που συνέλαβαν την εποχή της ξηρασίας. Επιπλέον, ανέλυσαν το DNA βρεφών όταν ήταν 2 έως 8 μηνών.
Επιγενετικές αλλαγές λόγω διατροφής και φυσικής δραστηριότητας
Διαπίστωσαν ότι τα μωρά που είχαν συλληφθεί την εποχή των βροχών είχαν σταθερά υψηλότερα ποσοστά μεθυλίωσης στο DNA τους. Η μεθυλίωση είναι μια αλλαγή που γίνεται στο DNA, μια προσθήκη ομάδων μεθυλίου η οποία επηρεάζει την έκφραση των γονιδίων. Η μεθυλίωση εξαρτάται, μεταξύ άλλων, από το φολικό οξύ, τη χολίνη, τη μεθειονίνη, και τις βιταμίνες Β2 και Β6. Πρόκειται για αλλαγές που εμφανίζονται στο DNA και αποκαλούνται επιγενετικές διότι αλλάζει μεν η έκφραση των γονιδίων αλλά όχι τα ίδια τα γονίδια τα οποία άλλωστε κληρονομούνται από τους γονείς.
Προηγούμενες μελέτες σε ζώα είχαν βρει ότι περιβαλλοντικές επιδράσεις πριν από τη σύλληψη θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επιγενετικές μεταβολές στους απογόνους. Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2003 βρήκε ότι η διατροφή ενός θηλυκού ποντικιού μπορεί να αλλάξει το χρώμα του τριχώματος των απογόνων, ύστερα από μια μόνιμη τροποποίηση στη μεθυλίωση του DNA. Να σημειωθεί ότι αυτές οι επιγενετικές αλλαγές στο DNA είναι ουσιαστικά μόνιμες.
Στην τωρινή μελέτη η διατροφή δεν ήταν ενδεχομένως το μόνο πράγμα που επέφερε επιγενετικές αλλαγές. Η σωματική δραστηριότητα λόγω της εργασίας κατά τη διάρκεια της εποχής των βροχών, μπορεί να ήταν μια άλλη αιτία.
Οι μακροχρόνιες συνέπειες των επιγενετικών επιδράσεων παραμένουν άγνωστες.
Οι επιστήμονες θέλουν να αναπτύξουν έναν κατάλογο όλων των περιοχών του ανθρώπινου γονιδιώματος που μπορεί να αλλάξει επιγενετικά από τη διατροφή. Απώτερος στόχος τους είναι να καθορίσουν τη βέλτιστη διατροφή για τις μητέρες ώστε να θα αποτραπούν ελαττώματα στη διαδικασία μεθυλίωσης.
Το φολικό οξύ χρησιμοποιείται ήδη για την πρόληψη ελαττωμάτων σε έμβρυα.
