Μπορεί κανείς να σπάσει το ισχίο του σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά το 90% των εισαγωγών στο νοσοκομείο για κατάγματα ισχίου αφορά άτομα άνω των 65 ετών. Η εγχείρηση είναι ο καλύτερος τρόπος για την αποκατάσταση ενός κατάγματος του ισχίου.
Καθώς μεγαλώνετε, τα οστά σας χάνουν σιγά σιγά τα μέταλλα (π.χ. ασβέστιο) που έχουν και μειώνεται η πυκνότητα τους. Η σταδιακή απώλεια της πυκνότητας (οστεοπενία και οστεοπόρωση) αδυνατίζει τα οστά και αυξάνει την πιθανότητα καταγμάτων. Περισσότεροι από 320.000 Αμερικανοί εισάγονται στο νοσοκομείο κάθε χρόνο εξαιτίας κατάγματος του ισχίου.
Αν είστε γυναίκα, έχετε δύο με τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να σπάσετε το ισχίο σας. Αυτό συμβαίνει, γιατί οι γυναίκες χάνουν οστική μάζα με γρηγορότερο ρυθμό από τους άνδρες. Η πτώση των επιπέδων των οιστρογόνων στις γυναίκες κατά τη διάρκεια και μετά την εμμηνόπαυση επιταχύνει την απώλεια οστικής μάζας και αυξάνει τον κίνδυνο καταγμάτων του ισχίου.
Η άμεση αιτία ενός κατάγματος του ισχίου είναι συχνά ένα ατύχημα ή μια πτώση, ακόμα και αν είναι ασήμαντη. Η υποκείμενη αιτία, ιδιαίτερα καθώς μεγαλώνετε, είναι πιθανώς η οστεοπόρωση. Στην οστεοπόρωση τα οστά δεν περιέχουν αρκετό ασβέστιο και άλλα μέταλλα και η δομή τους εξασθενεί. Η απώλεια της δύναμης των οστών τείνει να είναι μεγαλύτερη στη σπονδυλική στήλη, στο αντιβράχιο, στους μηρούς και στο μέρος των καταγμάτων του ισχίου.
Διάγνωση
Συχνά ο γιατρός μπορεί να εξακριβώσει ότι έχετε κάταγμα στο ισχίο από το ιστορικό ενός τραυματισμού, τα συμπτώματα σας και παρατηρώντας την ανώμαλη θέση του ισχίου και του ποδιού. Μια ακτινογραφία μπορεί να επιβεβαιώσει το κάταγμα και να δείξει ακριβώς το μέρος του ισχίου που έχει επηρεαστεί.
Τα συμπτώματα είναι:
- Έντονος πόνος στο ισχίο ή στη βουβωνική χώρα.
- Αδυναμία να βάλετε βάρος στο τραυματισμένο πόδι.
- Μελάνιασμα και πρήξιμο στο ισχίο και στη γύρω περιοχή.
- Πιο κοντό πόδι στην πλευρά του τραυματισμένου ισχίου.
- Στροφή προς τα μέσα ή προς τα έξω του ποδιού που βρίσκεται στην πλευρά του τραυματισμένου ισχίου.
Τα περισσότερα κατάγματα στο ισχίο συμβαίνουν σε ένα από τα δύο ακόλουθα μέρη: στον αυχένα του μηριαίου οστού ή στον τροχαντήρα.
To 90% των καταγμάτων του ισχίου συμβαίνουν στο ένα από τα δύο μέρη κατά μήκος του μηρού, στο μακρύ οστό που εκτείνεται από τη λεκάνη μέχρι το γόνατο.
- Αυχένας του μηριαίου. Ο αυχένας του μηριαίου οστού βρίσκεται στο πάνω μέρος του μηρού, μετά το σφαιρικό μέρος που βρίσκεται στην κοιλότητα της άρθρωσης.
- Τροχαντήρας. Αυτή η περιοχή είναι το άνω μέρος του μηρού που προβάλλει προς τα έξω.
Πόσο σοβαρό είναι το κάταγμα ισχίου;
Το κάταγμα ισχίου είναι ένας σοβαρός τραυματισμός, ιδιαίτερα για τους ηλικιωμένους. Αν και το κάταγμα μπορεί να θεραπευτεί, οι επιπλοκές μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή, ιδιαίτερα στους ηλικιωμένους.
Οι γιατροί σπάνια δε χρησιμοποιούν εγχείρηση για τα ασταθή κατάγματα του ισχίου, γιατί η ακινησία στο κρεβάτι ή η έλξη σχετίζονται με σοβαρές επιπλοκές.
Ο κίνδυνος της έλξης είναι ότι σας κρατάει ακίνητους για μεγάλο διάστημα κατά το οποίο μπορεί να αναπτυχθούν θρόμβοι στο ένα ή και στα δύο πόδια. Μπορεί επίσης να αναπτυχθεί θρόμβος στο ένα πόδι μετά από εγχείρηση στο ισχίο, ιδιαίτερα αν δε σηκωθείτε και κινηθείτε αμέσως. Ο θρόμβος μπορεί να αποκοπεί, να μετακινηθεί και να σφηνώσει σε μια αρτηρία των πνευμόνων σταματώντας τη ροή του αίματος προς τον αντίστοιχο πνευμονικό ιστό. Αυτή η πάθηση, που ονομάζεται πνευμονική εμβολή, μπορεί να αποβεί μοιραία, αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.
Ευτυχώς η εγχείρηση για την αντιμετώπιση ενός κατάγματος του ισχίου είναι συνήθως πολύ αποτελεσματική, αν και η ανάρρωση απαιτεί χρόνο και υπομονή. Τα περισσότερα άτομα, ακόμα και αυτά άνω των 80 ετών, αναρρώνουν πλήρως από το κάταγμα ισχίου. Γενικά, όσο καλύτερη είναι η γενική κατάσταση της υγείας, τόσες περισσότερες είναι οι πιθανότητες για πλήρη ανάρρωση.
Θεραπεία – αποκατάσταση
Η εγχείρηση αποτελεί σχεδόν πάντα τον καλύτερο τρόπο αποκατάστασης ενός κατάγματος του ισχίου. Οι γιατροί δε χρησιμοποιούν συνήθως χειρουργικές τεχνικές, μόνο αν το κάταγμα είναι σταθερό ή αν υπάρχουν άλλοι ιατρικοί λόγοι που κάνουν το χειρουργείο πολύ επικίνδυνο. Το είδος του χειρουργείου εξαρτάται συνήθως από τον τύπο και τη σοβαρότητα του κατάγματος του ισχίου και την ηλικία.
Στο κάταγμα του αυχένα του μηριαίου μπορεί να χρησιμοποιηθεί μερική αντικατάσταση του ισχίου ή εσωτερική οστεοσύνθεση. Στο διατροχαντήριο κάταγμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί συμπιεστική ήλωση του ισχίου.
Κατάγματα του αυχένα του μηριαίου. Οι χειρουργοί αποκαθιστούν συνήθως αυτό το είδος κατάγματος με μία από τις τρεις ακόλουθες μεθόδους:
- Εσωτερική οστεοσύνθεση. Αν μετά από κάταγμα τα μέρη του οστού μπορούν να ευθυγραμμιστούν σωστά, ο γιατρός μπορεί να τοποθετήσει μεταλλικές βίδες ή μία πλάκα και βίδες μέσα στο οστό, για να το κρατήσει ενωμένο, μέχρι να αποκατασταθεί το κάταγμα. Αυτό ονομάζεται εσωτερική οστεοσύνθεση.
- Μερική αντικατάσταση ισχίου. Αν οι άκρες του οστού έχουν μεγάλη βλάβη και έχει επηρεαστεί η παροχή αίματος προς τον αυχένα του μηριαίου, ο γιατρός μπορεί να αφαιρέσει την κεφαλή του μηρού και να την αντικαταστήσει με ένα μεταλλικό τεχνητό τμήμα. Αυτό είναι γνωστό ως μερική αρθροπλαστική.
- Ολική αρθροπλαστική ισχίου. Αυτή η μέθοδος περιλαμβάνει την αντικατάσταση του πάνω μέρους του μηρού και της εσοχής του λαγόνιου οστού με τεχνητά τμήματα. Η ολική αρθροπλαστική ισχίου είναι μια συνηθισμένη επέμβαση για την αντιμετώπιση της σοβαρής αρθρίτιδας του ισχίου, αλλά χρησιμοποιείται σπάνια για την αποκατάσταση ενός κατάγματος.
Σε γενικές γραμμές, όσο πιο πολύπλοκο είναι το κάταγμα και όσο μεγαλύτερη η ηλικία, τόσο πιο πιθανό είναι να τοποθετηθεί τεχνητό τμήμα. Η εσωτερική οστεοσύνθεση χρησιμοποιείται περισσότερο σε νέους ανθρώπους και για κατάγματα που είναι πιο απλά και ευθυγραμμίζονται σωστά.
Διατροχαντήρια κατάγματα. Για την αποκατάσταση αυτού του είδους του κατάγματος ο γιατρός τοποθετεί συνήθως μία μεταλλική πλάκα και μία βίδα (συμπιεστική ήλωση ισχίου), για να αποκαταστήσει το κάταγμα. Η βίδα είναι στερεωμένη σε μία πλάκα, που μπαίνει παράλληλα με τον μηρό και στερεώνεται και με άλλες βίδες, για να κρατά το οστό σταθερό. Καθώς το οστό αναρρώνει, οι βίδες βοηθούν τα μέρη του οστού να συμπιεστούν, έτσι ώστε οι άκρες να μεγαλώσουν μαζί.
Ανάρρωση
Η ανάρρωση από ένα κάταγμα ισχίου απαιτεί μια μακρά περίοδο αποκατάστασης. Ο στόχος της αποκατάστασης είναι να σας βοηθήσει να αποκτήσετε πάλι φυσιολογική κίνηση. Θα μάθετε πώς να αυξάνετε σταδιακά το βάρος που βάζετε στο ισχίο σας, μέχρι να μπορεί να σηκώσει ολόκληρο το βάρος σας. Θα μάθετε επίσης πώς να κάθεστε, να στέκεστε και να περπατάτε, έτσι ώστε να μην ξανατραυματίσετε ή να προκαλέσετε βλάβη στο τεχνητό τμήμα, αν έχει τοποθετηθεί.
Μετά από ένα κάταγμα στο ισχίο, θα χρειαστείτε πιθανώς υποστήριξη στο βάδισμα από ένα μπαστούνι, ένα πι ή πατερίτσες για αρκετούς μήνες. Μπορεί να χρειαστείτε επίσης βοήθεια, για να κυκλοφορείτε μέσα στο σπίτι και να εκτελείτε τις καθημερινές σας εργασίες. Περίπου οι μισοί ασθενείς πάνω από τα 65 που έχουν υποστεί κάταγμα στο ισχίο εισέρχονται σε μια κλινική για τουλάχιστον ένα μέρος του χρόνου της ανάρρωσης τους, γιατί χρειάζονται βοήθεια που δεν μπορούν να έχουν στο σπίτι τους.
Πρόληψη
Τα παρακάτω βήματα μπορεί να σας βοηθήσουν να προφυλαχθείτε από κατάγματα του ισχίου μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο πτώσεων: • Θωρακίστε το σπίτι σας. Διατηρείτε το σπίτι σας καλά φωτισμένο και χωρίς αντικείμενα που μπορεί να σας κάνουν να σκοντάψετε και να πέσετε. Αποφύγετε τα χαλιά και τα εκτεθειμένα ηλεκτρικά καλώδια. Τοποθετήστε τα έπιπλα σε σημεία που δεν είναι πιθανό να σκοντάψετε σε αυτά. Εξετάστε την πιθανή τοποθέτηση χειρολαβών στο μπάνιο σας, αντιολισθητικών υλικών στα σκαλιά και κουπαστή κατά μήκος της σκάλας.
- Φοράτε κατάλληλα παπούτσια. Αν είστε ηλικιωμένος, να φοράτε λεπτότερα, επίπεδα παπούτσια με χοντρή σόλα. Τα ελαστικά αθλητικά παπούτσια μπορεί να μειώσουν την ισορροπία σας και να συμβάλουν σε πτώσεις. Αποφύγετε τα τακούνια και τα σανδάλια με λεπτά κορδόνια. Αποφύγετε τα παπούτσια που γλιστρούν ή αντίθετα κολλούν πολύ.
- Αποφύγετε τις επικίνδυνες δραστηριότητες. Να είστε προσεκτικοί, όταν εκτελείτε εργασίες που απαιτούν τη χρήση σκάλας. Ζητήστε βοήθεια. Αποφύγετε να σηκώνετε βαριά αντικείμενα, να σκαρφαλώνετε και να κάνετε έντονες δραστηριότητες.
- Επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρο σας. Η κακή όραση είναι συνηθισμένη αιτία πτώσεων. Αν δυσκολεύεστε να δείτε, εξετάστε τα μάτια σας. Η χρήση των κατάλληλων γυαλιών και η ικανότητα να μπορείτε να δείτε καλά μέσα στο σπίτι σας μεγαλώνουν τις πιθανότητες να δείτε αντικείμενα πάνω στα οποία μπορεί να σκοντάψετε.
- Να λαμβάνετε υπόψη σας τις παρενέργειες των φαρμάκων. Η αδυναμία και η ζαλάδα είναι παρενέργειες πολλών φαρμάκων. Αυτό μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο πτώσης. Μιλήστε με το γιατρό σας για τις πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων σας.
Μέσο Προστασίας Ισχίου
Ένα αποτελεσματικό μέτρο, που δε θα προλάβει την πτώση, αλλά θα σας προστατέψει, αν πέσετε, είναι η χρήση ενός μέσου προστασίας του ισχίου. Αυτά τα καλύμματα με επένδυση, που φοριούνται εξωτερικά, μοιάζουν με τα προστατευτικά καλύμματα που φοράνε οι παίκτες του χόκεϊ ή οι τερματοφύλακες, για να αποφεύγουν τους τραυματισμούς. Μια έρευνα που περιλάμβανε ενεργούς ηλικιωμένους που φορούσαν τέτοια μέσα προστασίας έδειξε ότι μειώθηκε πάνω από 60% ο κίνδυνος καταγμάτων που οφείλονται σε πτώση.
Τα μέσα προστασίας είναι αρκετά μικρά, έτσι ώστε να μπορούν να φορεθούν μέσα από φούστες ή παντελόνια, και δεν περιορίζουν τις δραστηριότητες, όπως το περπάτημα ή το κάθισμα.
