Μερικοί άνθρωποι γεννιούνται χωρίς ένα ή περισσότερα άκρα, συνήθως εξαιτίας κάποιου ελαττώματος στην ανάπτυξη τους. Κάποιοι άλλοι χάνουν ένα άκρο (δάχτυλο, χέρι, πόδι κλπ) εξαιτίας κάποιου τραυματισμού ή ασθένειας. Οι γιατροί εκτελούν ακρωτηριασμούς για διάφορους λόγους. Κάποια άτομα με προχωρημένο διαβήτη αναπτύσσουν κακή κυκλοφορία στα άκρα τους που μπορεί να προκαλέσει έλκη και γάγγραινα που απαιτούν τον ακρωτηριασμό ενός ποδιού ή ενός χεριού.
Η καλύτερη θεραπεία για κάποιους καρκίνους των οστών μπορεί να απαιτεί ακρωτηριασμό ενός χεριού ή ενός ποδιού. Η αφαίρεση ενός άκρου με ακρωτηριασμό είναι μία μεγάλη επέμβαση. Εκτός από τα μεγάλα προβλήματα κατά την ανάρρωση που πρέπει να ξεπεράσει ο οργανισμός ο ακρωτηριασμός απαιτεί επίσης σημαντική ψυχολογική υποστήριξη και εκπαίδευση τρόπου ζωής με αλλοιωμένες φυσικές δυνατότητες και αλλοιωμένη εικόνα του σώματος.
Κίνδυνοι
Ο ακρωτηριασμός που προκαλείται από ένα ατύχημα έχει επιπλέον κινδύνους, όπως την απώλεια αίματος και το σοκ. Όπως και με οποιαδήποτε διεισδυτική επέμβαση, υπάρχει επίσης ο κίνδυνος μόλυνσης, ο οποίος αυξάνεται, όταν ένα άκρο τραυματίζεται σε ατύχημα σε σχέση με τη χειρουργική του αφαίρεση.
Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις ο ακρωτηριασμός δε θέτει σε κίνδυνο τη ζωή. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι συνήθως η αντιμετώπιση των συνεπειών του ακρωτηριασμού που κυμαίνονται από τη διαχείριση του πόνου της εγχείρησης μέχρι τις μεγάλες αλλαγές στον τρόπο ζωής.
Η χειρουργική αφαίρεση ενός μέρους του σώματος μπορεί να είναι πολύ ψυχοφθόρα. Μπορεί να εμφανιστεί πόνος στο εναπομείναν άκρο ή η αίσθηση ότι το άκρο ή το μέρος του εξακολουθεί να υπάρχει (αίσθηση άκρου φαντάσματος). Επιπλέον, ο ακρωτηριασμός μπορεί να επηρεάσει την εικόνα, την εμπιστοσύνη στον εαυτό του και την αυτοεκτίμηση του παθόντος.
Επανένωση ενός αποκομμένου μέρους του σώματος
Οι χειρουργοί έχουν κάνει μεγάλη πρόοδο τα τελευταία χρόνια στην επανένωση κομμένων δακτύλων, καρπών ή ακόμα και άκρων. Με τη βοήθεια μικροσκοπίου είναι δυνατή η χειρουργική διόρθωση και επανασύνδεση των μικροσκοπικών δομών, όπως είναι τα αιμοφόρα αγγεία και τα νεύρα. Τα αποτελέσματα εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες, αλλά είναι συνήθως πιο επιτυχή για τους καρπούς ή τα δάχτυλα ενός χεριού παρά για ολόκληρο το χέρι και πιο επιτυχή για χέρια σε σχέση με πόδια.
Αν το κομμένο μέρος του σώματος δεχτεί την κατάλληλη φροντίδα και ο εκπαιδευμένος χειρουργός είναι άμεσα διαθέσιμος, οι πιθανότητες για επιτυχημένη επανένωση είναι καλές. Οι λειτουργίες του επανασυνδεδεμένου δαχτύλου, καρπού ή άκρου ποικίλλουν από άτομο σε άτομο. Σε μερικές περιπτώσεις το μέλος που έχει επανασυνδεθεί ανακτά το μεγαλύτερο μέρος των λειτουργιών ή όλες τις λειτουργίες του. Σε άλλες περιπτώσεις η ευαισθησία, η ευκινησία και η δύναμη παραμένουν μειωμένες.
Χρήση ενός τεχνητού μέλους
Αν ένα αποκομμένο άκρο δεν μπορεί να επανενωθεί ή αν το άκρο ακρωτηριάστηκε εξαιτίας κάποιας πάθησης, ένα τεχνητό μέλος (προσθετικό) είναι η αμέσως καλύτερη επιλογή. Ένα προσθετικό μέλος δεν μπορεί ποτέ να αναπληρώσει την κίνηση, την ευλυγισία, τη δύναμη και την ευαισθησία του κανονικού μέλους του σώματος. Ωστόσο, όταν ρυθμίσετε καλά το τεχνητό μέλος, μπορεί να σας βοηθήσει να ζήσετε πιο καλά.
Καθώς αναρρώνουν οι χειρουργικές πληγές, οι ασκήσεις έχουν μεγάλη σημασία για τη διατήρηση της φόρμας των μυών που έχουν εναπομείνει και της κινητικότητας των αρθρώσεων. Τότε αρχίζει η διαδικασία προσαρμογής του τεχνητού μέλους ξεκινώντας από ένα προσωρινό. Η διαδικασία εκπαίδευσης βοηθάει στην εξοικείωση με τις διαφορετικές κινήσεις που περιλαμβάνει η χρήση του τεχνητού μέλους.
Σταδιακά θα μπορείτε να φοράτε το προσθετικό μέλος όλη την ημέρα. Αφού προσαρμοστείτε στο προσωρινό μέλος, μπορεί να κατασκευαστεί ένα ειδικά σχεδιασμένο μέλος. Ένα μόνιμο τεχνητό μέλος κατασκευάζεται, για να καλύπτει τις δικές σας συγκεκριμένες ανάγκες. Μπορεί να προσαρμοστεί στις σωματικές σας ανάγκες για κίνηση και δύναμη και στις ανησυχίες σας σχετικά με την εμφάνιση.
Σε γενικές γραμμές τα τεχνητά μέλη για τα πόδια δουλεύουν καλύτερα από αυτά για τα χέρια. Ένα άτομο είναι πιο πιθανό να χρησιμοποιήσει τεχνητό πόδι παρά τεχνητό χέρι.
Αποκατάσταση
Μετά από έναν ακρωτηριασμό ο γιατρός ή ο φυσικοθεραπευτής μπορούν να σχεδιάσουν ένα πρόγραμμα αποκατάστασης. Συχνά είναι μία ομαδική προσπάθεια που περιλαμβάνει φυσικοθεραπευτές και εξειδικευμένους θεραπευτές κάτω από την καθοδήγηση ενός φυσίατρου, του γιατρού που ειδικεύεται στη σωματική ιατρική και στην αποκατάσταση.
Ο σκοπός της αποκατάστασης είναι να κάνει τη ζωή του ασθενούς όσο πιο φυσιολογική γίνεται. Το πρόγραμμα μπορεί να περιλαμβάνει ασκήσεις, για να σας βοηθήσουν να διατηρήσετε ή να αυξήσετε τη δύναμη των μυών που έχουν εναπομείνει. Αν χρειάζεστε ένα τεχνητό μέλος ή άλλες συσκευές, το πρόγραμμα μπορεί να περιλαμβάνει επιπλέον ασκήσεις, ψυχολογική υποστήριξη, αναλυτικές οδηγίες για τη σωστή χρήση του τεχνητού μέλους και εκμάθηση νέων τρόπων εκτέλεσης των καθημερινών εργασιών.
