Όταν μια άρθρωση υφίσταται υπερβολική φόρτιση, οι σύνδεσμοι που συγκρατούν τα οστά μπορεί να υποστούν ρήξη ή να τραυματιστούν (χωρίς κάταγμα οστού). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το διάστρεμμα, η σοβαρότητά του οποίου εξαρτάται από την έκταση της ρήξης. Στην καθομιλουμένη το διάστρεμμα αποκαλείται στραμπούληγμα.
Το διάστρεμμα αναφέρεται σε μια μεγάλη ποικιλία τραυματισμών, αλλά το πραγματικό διάστρεμμα είναι βλάβη στους συνδέσμους, στις σκληρές ταινίες συνδετικού ιστού, που ενώνουν το ένα οστό με το άλλο σε μία άρθρωση. Τα οστά συνδέονται μεταξύ τους και σταθεροποιούνται με ταινίες συνδετικού ιστού, οι οποίες αποκαλούνται σύνδεσμοι.
Οι σύνδεσμοι καθοδηγούν τις κινήσεις των αρθρώσεων και δεν επιτρέπουν μεγάλη απομάκρυνση των οστών μεταξύ τους. Έχουν μεγάλη ελαστικότητα και όταν διαταθούν επανέρχονται στο φυσιολογικό τους μήκος , χωρίς προβλήματα. Όταν όμως λόγο μιας βίαιης κίνησης τα οστά απομακρυνθούν αρκετά μεταξύ τους τότε οι σύνδεσμοι διατείνονται σημαντικά και είναι δυνατόν να κοπούν.
Παθαίνουμε διάστρεμμα, όταν ένα τραυματικό γεγονός, όπως μια πτώση, ένα σκουντούφλημα ή μια σύγκρουση, προκαλεί την κίνηση της άρθρωσης πέρα από το φυσιολογικό της εύρος κινητικότητας και ο σύνδεσμος εκτείνεται ή κόβεται (να σημειωθεί ότι η θλάση αναφέρεται στις ρήξεις των μυών).
Η άρθρωση που παθαίνει πιο συχνά διάστρεμμα είναι ο αστράγαλος, από στραβοπάτημα με το έξω μέρος του πέλματος, που μπορεί να τεντώσει ή να σκίσει τους συνδέσμους που συγκρατούν την άρθρωση του αστραγάλου. Ένα διάστρεμμα αστραγάλου συμβαίνει, όταν οι σύνδεσμοι που τον στηρίζουν εκτείνονται ή κόβονται. Ο πρόσθιος αστραγαλοπερονιαίος σύνδεσμος έχει τις περισσότερες πιθανότητες τραυματισμού. Μπορεί επίσης να πειραχτεί ο θύλακας που περιβάλλει την άρθρωση.
Άλλα συχνά διαστρέμματα συμβαίνουν στα γόνατα και τις αρθρώσεις των δαχτύλων του χεριού.
Αξίζει να αναφερθεί ότι τα παιδιά ηλικίας κάτω των 8 ετών είναι λιγότερο πιθανότερο να πάθουν διάστρεμμα από ότι τα μεγαλύτερα άτομα. Οι σύνδεσμοι των παιδιών είναι πιο σφιχτοί, γι’ αυτό είναι πιο εύκολο να υποστούν κάταγμα παρά ρήξη συνδέσμων.
Σημεία και συμπτώματα
• Ταχύ πρήξιμο, που μερικές φορές συνοδεύεται και από χρωματισμό του δέρματος.
• Μειωμένη λειτουργία της άρθρωσης ή αίσθημα αστάθειας.
• Πόνος και ευαισθησία στη συγκεκριμένη περιοχή.
• Θόρυβος κρακ.
• Δυσκολία στη χρήση της άρθρωσης.
Διάγνωση
Μπορεί να στραμπουλίξετε οποιαδήποτε άρθρωση. Στο διάστρεμμα η άρθρωση είναι δυνατό να λειτουργεί, αλλά να φαίνεται ασταθής. Η κίνηση και η πίεση πάνω στο σύνδεσμο είναι επώδυνες.
Αν η άρθρωση δεν μπορεί να λειτουργήσει, ο τραυματισμός μπορεί να περιλαμβάνει επίσης ένα κάταγμα ή μετατόπιση. Αν υποπτεύεστε ένα κάταγμα ή μια σοβαρή βλάβη στο σύνδεσμο της άρθρωσης, ή αν ο πόνος και η δυσκολία κίνησης της άρθρωσης δεν υποχωρήσουν μέσα σε 2 ή 3 ημέρες, ζητήστε ιατρική φροντίδα. Ο γιατρός μπορεί να ζητήσει ακτινογραφία, για να ελέγξει για ένα κάταγμα.
Πόσο σοβαρό είναι το διάστρεμμα;
Σε γενικές γραμμές, όσο μεγαλύτερος είναι ο πόνος, τόσο πιο σοβαρός είναι ο τραυματισμός. Τα διαστρέμματα κυμαίνονται από ελαφρά μέχρι βαριά.
• Ελαφρύ διάστρεμμα. Ένα ελαφρύ διάστρεμμα συμβαίνει, όταν οι ίνες μέσα στους συνδέσμους υπερεκτείνονται ή κόβονται μερικώς. Μπορεί να υπάρχει ήπιος ή και έντονος πόνος και ευαισθησία, όταν ακουμπάτε ή κινείτε την άρθρωση. Υπάρχει λίγο ή καθόλου πρήξιμο. Συνήθως μπορείτε να το πατήσετε και οι ακτινογραφίες φαίνονται φυσιολογικές. Μετά από επανειλημμένα ελαφρά διαστρέμματα μπορεί η άρθρωση να εξασθενήσει. Στις περισσότερες περιπτώσεις μία άρθρωση με ελαφρύ διάστρεμμα θα μπορέσει να σηκώσει βάρος μέσα σε 24 ώρες περίπου και να θεραπευτεί εντελώς περίπου σε 2 εβδομάδες.
• Διάστρεμμα μέτριας βαρύτητας. Όταν οι ίνες ενός συνδέσμου κόβονται, χωρίς να προκληθεί ολική ρήξη, τότε έχουμε ένα διάστρεμμα μέτριας βαρύτητας. Ο πόνος και η ευαισθησία είναι μέτρια, αλλά μπορεί να διστάζετε να χρησιμοποιήσετε το τραυματισμένο πόδι εξαιτίας αστάθειας. Μπορεί να υπάρχει πρήξιμο και μαύρη μπλε απόχρωση.
• Βαρύ διάστρεμμα. Αν ένας ή περισσότεροι σύνδεσμοι υποστούν ολική ρήξη, τότε έχουμε ένα βαρύ διάστρεμμα. Η περιοχή είναι επώδυνη, πρησμένη και έχει μαύρη και μπλε απόχρωση. Δεν μπορείτε να κινήσετε κανονικά την άρθρωση ή να την τεντώσετε. Αν προσπαθήσετε να τη χρησιμοποιήσετε, μπορεί απλά να την αισθάνεστε ή πράγματι να είναι ασταθής.
Θεραπεία
Για ένα απλό διάστρεμμα τοποθετήστε πάγο κατά τη διάρκεια των πρώτων 24 ωρών μετά τον τραυματισμό, για να μειώσετε το πρήξιμο. Ενισχύστε την άρθρωση με ένα υποστηρικτικό δέσιμο, όπως με έναν ελαστικό επίδεσμο, και ξεκούραστε το σε υπερυψωμένη θέση. Επιστρέψτε σταδιακά στις φυσιολογικές δραστηριότητες δοκιμάζοντας την τραυματισμένη άρθρωση, αφού περάσουν μία ή δύο ημέρες.
Φάρμακα. Μπορεί να ληφθεί παρακεταμόλη (Depon κ.ά.) για τον πόνο ή ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο, όπως είναι η ιβουπροφαίνη (Brufen κ.ά.), για την ανακούφιση από τον πόνο που συνοδεύεται από πρήξιμο. Να γνωρίζετε ωστόσο ότι η χρήση ασπιρίνης και άλλων μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων μπορεί να αυξήσει την αιμορραγία, γιατί επηρεάζουν τη λειτουργία των αιμοπεταλίων.
Προσοχή: Τις πρώτες 24 ώρες αποφύγετε τα ζεστά μπάνια, τις θερμαντικές αλοιφές και το οινόπνευμα επειδή είναι δυνατόν να προκαλέσουν αύξηση του πρηξίματος.
Εγχείρηση. Αν το διάστρεμμα είναι αρκετά σοβαρό, ώστε η άρθρωση να είναι ασταθής, μπορεί να χρειαστεί εγχείρηση για την αποκατάσταση των συνδέσμων που έχουν σπάσει ή έχουν αποκοπεί από το οστό. Ο γιατρός μπορεί να επιλέξει να ακινητοποιήσει την περιοχή με ένα γύψο ή νάρθηκα. Βεβαιωθείτε ότι ακολουθείτε τις συμβουλές του γιατρού για την αποκατάσταση. Αυτές μπορεί να είναι ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας και ασκήσεων, για να δυναμώσουν οι μύες γύρω από την άρθρωση που έχει υποστεί διάστρεμμα.
Πρόληψη
Το δέσιμο, η σύσφιξη ή το τύλιγμα των γονάτων, των αστραγάλων, των καρπών ή των αγκώνων δεν έχει αποδειχθεί ότι μπορούν να προλάβουν αποτελεσματικά ένα διάστρεμμα, αλλά αυτά τα βοηθήματα μπορεί να χρησιμοποιηθούν στην αποθεραπεία των τραυματισμών. Ιδιαίτερα οι ασκήσεις ευστάθειας είναι σημαντικές για την ενδυνάμωση των μυών που έχουν εξασθενήσει από επανειλημμένους τραυματισμούς και για τη σταθεροποίηση μίας άρθρωσης στην προσπάθεια πρόληψης νέου τραυματισμού.
