Το μηχάνημα αιμοκάθαρσης καθαρίζει τεχνητά το αίμα από τα περιττά προϊόντα στα άτομα των οποίων οι νεφροί δε λειτουργούν επαρκώς.
Η αιμοκάθαρση είναι ένα τεχνητό μέσο απομάκρυνσης των αποβαλλόμενων προϊόντων και της περίσσειας υγρών από το αίμα. Σε πολλά άτομα με μη αναστρέψιμη νεφρική ανεπάρκεια η αιμοκάθαρση τους παρέχει τη δυνατότητα να ζήσουν πολύ περισσότερο από τη στιγμή που σταματήσουν οι νεφροί τους να λειτουργούν.
Πιο κάτω περιγράφονται οι διάφοροι τύποι αιμοκάθαρσης. Ο γιατρός θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποιο είδος αιμοκάθαρσης είναι καλύτερο για εσάς. Εξαρτάται περισσότερο από τις συγκεκριμένες ανάγκες σας και απ’ το τι είναι διαθέσιμο στην κοινότητα σας.
Οι κίνδυνοι από την αιμοκάθαρση σχετίζονται με τη μόλυνση και την κακή ροή του αίματος.
Αιμοδιάλυση
Η αιμοδιάλυση (Hemodialysis) είναι η συνηθέστερη μορφή αιμοκάθαρσης. Χρησιμοποιείται ένα μηχάνημα (συσκευή αιμοκάθαρσης) για την απομάκρυνση της περίσσειας υγρών, χημικών ενώσεων και αποβαλλόμενων ουσιών από το αίμα.
Πριν μπορέσετε να υποβληθείτε σε αιμοδιάλυση, ο χειρουργός πρέπει να δημιουργήσει ένα σημείο πρόσβασης στα αιμοφόρα αγγεία, για να ωθεί το αίμα να απομακρύνεται και να εισάγεται ξανά στο σώμα σας κατά τη διάρκεια της αιμοκάθαρσης. Συνήθως το σημείο πρόσβασης δημιουργείται στο χέρι. Η διαδικασία αυτή αυξάνει τη ροή του αίματος διογκώνοντας ένα αιμοφόρο αγγείο ή δημιουργώντας ένα τεχνητό.
Όταν είστε συνδεδεμένος με τη συσκευή αιμοκάθαρσης, το αίμα σας αντλείται από το σημείο πρόσβασης στο μηχάνημα, οπότε ρέει μέσα από μεμβράνες που φιλτράρουν τα περιττά προϊόντα. Ένα διάλυμα στη συσκευή βοηθάει στην απομάκρυνση της περίσσειας υγρών και στη ρύθμιση των ουσιών που παραμένουν στο αίμα. Λιγότερο από 1 φλιτζάνι αίμα χάνεται κάθε φορά από το σώμα σας.
Κατά κανόνα τα περισσότερα άτομα που υποβάλλονται σε αιμοκάθαρση χρειάζονται 6 με 12 ώρες αιμοκάθαρσης την εβδομάδα. Αυτές μοιράζονται συνήθως σε 3 συνεδρίες.
Περιτοναϊκή διάλυση
Όταν υποβάλλεστε σε περιτοναϊκή διάλυση, χρησιμοποιείται ένα τεράστιο δίκτυο τριχοειδών αγγείων που βρίσκεται στην κοιλιά σας (περιτοναϊκή κοιλότητα), για να φιλτράρει το αίμα, αντί για τη συσκευή αιμοκάθαρσης.
Αρχικά δημιουργείται ένα σημείο πρόσβασης (φίστουλα) στο δίκτυο αυτό των τριχοειδών αγγείων είτε στο χέρι είτε στην κοιλιά σας. Μετά ένας λεπτός εύκαμπτος σωλήνας (καθετήρας) εισάγεται στην περιτοναϊκή σας κοιλότητα. Ένα διάλυμα αιμοκάθαρσης εγχέεται μέσα απ’ αυτό τον καθετήρα στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Τα μικρά αιμοφόρα αγγεία στη μεμβράνη που σχηματίζει το εσωτερικό περίβλημα της κοιλιάς φιλτράρουν τα περιττά προϊόντα και το νερό στο διάλυμα της αιμοκάθαρσης. Μετά από 4 με 6 ώρες το διάλυμα παροχετεύεται από την κοιλιά παίρνοντας μαζί του τις αποβαλλόμενες ουσίες και το περίσσιο υγρό.
Καθένας απ’ αυτούς τους κύκλους ονομάζεται ανταλλαγή. Μπορεί να χρειαστείτε αρκετές ανταλλαγές καθημερινά. Οι ανταλλαγές μπορεί να πραγματοποιούνται ως μέρος της καθημερινότητας σας ή κατά τη διάρκεια της νύχτας, αν έχετε στο σπίτι σας ένα μηχάνημα περιτοναϊκής αιμοκάθαρσης. Η συσκευή γεμίζει και αδειάζει το υγρό αυτόματα, ενώ εσείς κοιμάστε.
Συνεχής περιπατητική περιτοναϊκή αιμοκάθαρση
Μπορεί να υποβάλλεστε σε συνεχή περιπατητική περιτοναϊκή αιμοκάθαρση (CAPD) στο σπίτι σας χρησιμοποιώντας ένα μόνιμα εμφυτευμένο καθετήρα στην κοιλιά σας και αλλάζοντας το διάλυμα της αιμοκάθαρσης τέσσερις φορές την ημέρα, επί επτά ημέρες την εβδομάδα. Μ’ αυτό τον τρόπο το διάλυμα αιμοκάθαρσης παραμένει συνεχώς στην κοιλιά σας. Στο ενδιάμεσο διάστημα των ανταλλαγών δεν είστε συνδεδεμένος με οτιδήποτε, έτσι ώστε μπορείτε να μετακινείστε ελεύθερα, ενώ το διάλυμα της αιμοκάθαρσης βρίσκεται στην περιτοναϊκή κοιλότητα.
Συνεχής κυκλική περιτοναϊκή διάλυση
Στη συνεχή κυκλική περιτοναϊκή διάλυση (CCPD), που ονομάζεται επίσης και νυχτερινή κυκλική περιτοναϊκή διάλυση (NCPD), γίνεται χρήση ενός μηχανήματος που αυτόματα εγχέει το διάλυμα αιμοκάθαρσης στην περιτοναϊκή κοιλότητα μέσω ενός εμφυτευμένου καθετήρα και παροχετεύει αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας, ενώ εσείς κοιμάστε. Αυτό σας επιτρέπει να είστε ελεύθερος την ημέρα, αλλά χρειάζεται να είστε συνδεδεμένος με το μηχάνημα το βράδυ.
Πότε χρειάζεται ένα άτομο με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια αιμοκάθαρση;
Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Κατά κανόνα όμως οι περισσότεροι γιατροί προσπαθούν να αντιμετωπίσουν τη χρόνια νεφρική ανεπάρκεια όσο περισσότερο γίνεται με συντηρητικά μέτρα, όπως είναι οι διατροφικές αλλαγές και τα φάρμακα.
Η αιμοκάθαρση μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως προσωρινό μέτρο κατά τη διάρκεια οξείας νεφρικής ανεπάρκειας προλαμβάνοντας τη συσσώρευση περιττών ουσιών στο αίμα, ενώ τα νεφρά επουλώνονται. Σε οξείες περιπτώσεις η αιμοκάθαρση μπορεί να πραγματοποιηθεί σε νοσοκομειακή μονάδα αιμοκάθαρσης ή σε μονάδα εντατικής θεραπείας. Η αιμοκάθαρση αποτελεί επίσης προσωρινό μέτρο για νεαρά και κατά τα άλλα υγιή άτομα, ώσπου να βρεθεί κατάλληλος δότης μοσχεύματος νεφρού.
Μπορεί να αποτελεί μόνιμη μορφή θεραπείας για άτομα με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια στα οποία η μεταμόσχευση δεν αποτελεί εναλλακτική λύση λόγω ηλικίας ή άλλων ιατρικών προβλημάτων.
Ενδεχόμενες παρενέργειες
Οι επιπλοκές που συσχετίζονται με τις διάφορες μορφές αιμοκάθαρσης είναι δυσλειτουργία στο μηχάνημα αιμοκάθαρσης, λοίμωξη στο σημείο πρόσβασης και δυσκολίες στη σίτιση.
