Χιλιάδες επεμβάσεις για πέτρες των νεφρών αποφεύγονται κάθε χρόνο χάρη σε μία τεχνική που ονομάζεται λιθοτριψία (lithotripsy).
Αυτή η διαδικασία αναπτύχθηκε στη Γερμανία και εγκρίθηκε για χρήση στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1984. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο έχουν δημοσιευθεί μελέτες που δείχνουν ότι η λιθοτριψία μπορεί να έχει κάποιες παρενέργειες ή επιπλοκές αυξάνοντας τις πιθανότητες για διαβήτη και υπέρταση.
Η διαδικασία τη λιθοτριψίας παράγει κύματα κρούσης που κονιορτοποιούν τις πέτρες των νεφρών σε μικρά κομμάτια επιτρέποντας έτσι στα θραύσματα να περάσουν στα ούρα. Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές λιθοτριψίας.
Εξωσωματική λιθοτριψία με κύματα κρούσης
Η εξωσωματική λιθοτριψία με κύματα κρούσης χρησιμοποιείται γενικά για λίθους μέσα στο ίδιο το νεφρό ή στο πάνω τμήμα του ουρητήρα. Σε μερικές περιπτώσεις θα σας τοποθετήσουν σε μία μεγάλη μπανιέρα με νερό, έτσι ώστε όλο σας το σώμα να βυθιστεί μέχρι τους ώμους. Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να ξαπλώσετε σε χειρουργικό κρεβάτι. Κύματα κρούσης υψηλής συχνότητας εκπέμπονται από ένα μηχάνημα (λιθοτρίπτης) τοποθετημένο πίσω από την πλάτη σας.
Ακτινογραφίες ή υπέρηχοι βοηθούν στον προσδιορισμό της θέσης των λίθων και στην καταγραφή της κατάστασης τους κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Μπορεί να νιώσετε ένα ελαφρύ χτύπημα στην πλάτη, καθώς η διαδικασία ξεκινά. Θα σας χορηγηθεί ένα είδος αναισθησίας, είτε τοπικής είτε γενικής, για να σας βοηθήσει να μείνετε ακίνητος καθώς και για να μειωθεί οποιαδήποτε σωματική δυσφορία που μπορεί να παρουσιαστεί. Συνήθως η πέτρα των νεφρών αρχίζει να θρυμματίζεται μετά από 200 με 400 κύματα κρούσης. Ως και 2.000 κύματα κρούσης μπορεί να χορηγηθούν κατά τη διάρκεια μίας θεραπείας.
Μετά την υποχώρηση της αναισθησίας θα σας συμβουλέψουν να περπατήσετε τριγύρω και να πιείτε άφθονα υγρά, για να απομακρυνθούν τα μικρά θραύσματα της πέτρας. Μπορεί να νιώσετε κάποια ενόχληση κατά την αποβολή των θραυσμάτων καθώς και να παρατηρήσετε αίμα στα ούρα σας για λίγες ημέρες.
Διαδερμική υπερηχογραφική λιθοτριψία
Η πέτρα στα νεφρά που δεν μπορεί να κομματιαστεί με τη χρήση της εξωσωματικής μεθόδου μπορεί συχνά να θεραπευτεί με άλλους τρόπους.
Στη διαδερμική υπερηχογραφική λιθοτριψία μία μικρή τομή γίνεται στο δέρμα μέσω της οποίας ένα μικρό εύκαμπτο όργανο περνά στο νεφρό. Κατόπιν μία μικρή μονάδα παραγωγής υπερήχων εισάγεται στο σωλήνα, για να εκπέμψει κύματα υπερήχων προς το λίθο. Ο γιατρός αφαιρεί τα θραύσματα που προκύπτουν μέσω του ίδιου σωλήνα.
Άλλες παραλλαγές
Στην ενδοσκοπική λιθοτριψία ένα μικρό όργανο με μία μονάδα παραγωγής υπερήχων περνάει από την ουροδόχο κύστη στον ουρητήρα.
Άλλες τεχνικές για την εξάλειψη λίθων στον ουρητήρα είναι λιθοτριψία με λέιζερ και ηλεκτροϋδραυλική λιθοτριψία, που χρησιμοποιούν σπινθήρες, για να δημιουργήσουν κύματα κρούσης σε υγρό περιβάλλον. Αυτές έχουν ιδιαίτερα καλό αποτέλεσμα σε πέτρες των ουρητήρων προς τους οποίους δεν υπάρχει πρόσβαση με άλλες μεθόδους λιθοτριψίας.
Ενδεχόμενες παρενέργειες στα νεφρά
Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2006, η χρησιμοποίηση κρουστικών κυμάτων για τον θρυμματισμό λίθων των νεφρών αυξάνει τον κίνδυνο πρόκλησης διαβήτη και υψηλής πίεσης του αίματος -υπέρτασης- αργότερα στη ζωή των ατόμων.
Στη μελέτη αυτή που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Urology από τη Mayo Clinic, ασθενείς οι οποίοι υπέστησαν τη λιθοτριψία ανέπτυξαν διαβήτη σχεδόν 4 φορές ταχύτερα σε σύγκριση προς αυτούς των οποίων οι πέτρες αντιμετωπίστηκαν με άλλες μεθόδους. Η ομάδα λιθοτριψίας ανέπτυξε επίσης υψηλή πίεση κατά 50% συχνότερα από την ομάδα που υπέστη θεραπεία με άλλες μεθόδους.
Ο κίνδυνος διαβήτη έχει σχετισθεί εν μέρει με το πλήθος των κρούσεων στις πέτρες σύμφωνα με τους ερευνητές της Mayo Clinic. Ο κίνδυνος υπέρτασης έχει συσχετιστεί με τη θεραπευτική αντιμετώπιση των λίθων και των δύο νεφρών, αλλά όχι με το συνολικό πλήθος κρούσεων, οι οποίες μπορούν να ανέρχονται σε εκατοντάδες ή χιλιάδες.
Οι ερευνητές υποθέτουν ότι πιθανώς τα κρουστικά κύματα αυξάνουν τον κίνδυνο για υπέρταση δημιουργώντας ουλές στα νεφρά και επηρεάζοντας την έκκριση ορμονών, όπως η ρενίνη, που μπορούν να επηρεάσουν την πίεση του αίματος.
