Μόλις πιάσατε το τρίχρονο παιδί σας να σάς λέει ψέμματα και έχετε γίνει έξω φρενών. Του λέτε λοιπόν: “δεν πρέπει ποτέ να λες ψέματα». Αλλά η δήλωσή σας αυτή είναι κυριολεκτικά ένα ψέμα. Ας είμαστε ειλικρινείς, όλοι λέμε ψέμματα και πολλές φορές αυτό είναι χρήσιμο.
Σκεφτείτε την “καλή” πλευρά του ψέματος: το παιδί σας έχει περισσότερες πιθανότητες να επιτύχει στο μέλλον. Κι αυτό διότι αν και το ψέμα είναι πάντα δυσάρεστο, δείχνει το δείκτη ευφυΐας ενός παιδιού. Παρηγορηθείτε λοιπόν ότι το παιδί σας μπορεί κάποια μέρα να γίνει πολιτικός ή πρόεδρος εταιρείας.
Βέβαια, θα πρέπει να πούμε ότι ένας υψηλός δείκτης ευφυΐας αποτυπώνεται σε ένα έξυπνο ψέμα ενώ ένας χαμηλός δείκτης ευφυΐας σε ένα χαζό ψέμα που μπορεί να ανακαλυφθεί ανά πάσα στιγμή. Κι από την άλλη πλευρά υπάρχουν τα επικίνδυνα ψέματα που όταν ανακαλυφθούν, καταστρέφουν τα πάντα στις σχέσεις των ανθρώπων. Το καλό ψέμα λοιπόν χρειάζεται εξυπνάδα.
Το ψέμα θέλει ικανότητα
Τα μικρά παιδιά που λένε ψέματα από νωρίς π.χ. από την ηλικία των 2 ετών, είναι πιθανότερο να τα καταφέρουν καλύτερα από τα άλλα αργότερα στη ζωή τους, υποστηρίζουν Καναδοί ψυχολόγοι.
Διότι, όπως εξηγούν, οι περίπλοκες εγκεφαλικές διεργασίες που πρέπει να γίνουν για να διατυπωθεί ένα ψέμα αποτελούν δείκτη πρώιμης ευφυΐας του παιδιού.
Μια καναδική μελέτη 1.200 παιδιών ηλικίας από 2 έως 17 ετών έδειξε πως όσα μπορούσαν να πουν ψέματα είχαν ήδη φτάσει σε σημαντικό στάδιο της ανάπτυξής τους. Μόνο το ένα πέμπτο των δίχρονων παιδιών που εξετάστηκαν στο πλαίσιο της μελέτης ήταν ικανά να πουν ψέματα.
Όμως στην ηλικία των τεσσάρων ετών, το 90% των παιδιών ήταν ικανά να λένε ψέματα, όπως τουλάχιστον διαπιστώθηκε από τη μελέτη. Τελικά στην ηλικία των 12 ετών, σχεδόν όλα τα παιδιά λένε ψέματα. Αυτό σημαίνει πως είναι ικανά για περίπλοκες εγκεφαλικές διαδικασίες, όπως η αφομοίωση πληροφοριών και η χρησιμοποίηση των δεδομένων προς όφελός τους. Συνδέεται με την ανάπτυξη περιοχών του εγκεφάλου που επιτρέπουν την «εκτελεστική λειτουργία» και προϋποθέτει υψηλότερης τάξης σκέψη και συλλογισμό.
Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Μελέτης του Παιδιού στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο Κανγκ Λι δήλωσε: «Οι γονείς δεν θα πρέπει να ανησυχούν αν το παιδί τους πει ένα αθώο ψέμα. Δεν θα γίνει γι΄ αυτό τον λόγο παθολογικός ψεύτης. Σχεδόν όλα τα παιδιά λένε ψέματα. Αποτελεί ένδειξη ότι έφτασαν σ΄ ένα νέο ορόσημο στην ανάπτυξή τους. Αυτά που έχουν καλύτερη γνωστική ανάπτυξη λένε ψέματα επειδή μπορούν να καλύπτουν τα ίχνη τους». Και αυτό συμβαίνει επειδή έχουν αναπτύξει την ικανότητα να κάνουν περίπλοκες εγκεφαλικές διεργασίες, κατά τις οποίες κρατούν την αλήθεια στο πίσω μέρος του κεφαλιού τους.
Κατανοήστε τους λόγους
Και αφού ανακαλύψατε ότι το παιδί σας σάς είπε ένα ψέμα τι πρέπει να κάνετε; Να χαρείτε;
To πρώτο βήμα στο χειρισμό του ψέματος του παιδιού σας είναι να κατανοήσετε τους λόγους που γίνεταιι αυτό. Συνήθως, οι λόγοι είναι περίπου οι ίδιοι με αυτούς που ισχύουν και για τους υπόλοιπους από εμάς. Τα παιδιά, όπως και οι άλλοι άνθρωποι, θέλουν να αποφύγουν τις συνέπειες των πράξεών τους και να ενισχύσουν την αυτοεκτίμησή τους.
Μόλις έχετε μια ένδειξη ότι παιδί σάς λέει ψέματα, ρίξτε μια καλή ματιά στο σκληρό εαυτό σας για να δείτε αν ίσως, απλά ίσως, έχετε κάνει κάποια λάθη όπως είναι η επιβολή μιας αυστηρής πειθαρχίας. Για να είναι τα παιδιά ειλικρινή, θα πρέπει να υπάρχει ένα περιβάλλον γύρω τους που να επιβραβεύει την ειλικρίνεια.
Το επόμενο βήμα; Ενθαρρύνετε την ειλικρίνεια. Μην φωνάζετε στο παιδί και μην κάνετε ερωτήσεις σχετικά με το ψέμα αν γνωρίζετε τι συνέβη και γιατί. Πείτε με σαφήνεια ότι ξέρετε ότι το ψέμα διαπράχθηκε και μην προσπαθείτε να πάρετε την “ομολογία” του παιδιού. Δεν πρέπει να θέλετε τη διαπόμπευση του παιδιού σας αλλά τη διδαχή του. Αφήστε το παιδί να ξέρει ότι ξέρετε πως έχει πει ψέματα και ζητήστε του να σας βοηθήσει να καταλήξετε σε λύσεις σχετικά με το πρόβλημα. Όσο πιο ήρεμη/ος και λογική/ος μείνετε, τόσο καλύτερο παράδειγμα θα δώσετε.
Συνέπειες για τα ψέματα των παιδιών πρέπει να επιβάλλονται μόνο γι’ αυτά που είναι ηλικίας άνω των 6, πιστεύουν ορισμένοι ψυχολόγοι. Να είστε προσεκτικοί όμως. Ο θυμός ή η αίσθηση της προδοσίας μπορεί να σας παρασύρει και να το παρακάνετε με τις συνέπειες. Βεβαιωθείτε ότι το παιδί ξέρει ότι η ειλικρίνεια θα ανταμειφθεί.
