Η εκφύλιση ωχράς κηλίδας προσβάλλει την οξεία, κεντρική όραση του ατόμου. Η ωχρά κηλίδα, είναι το τμήμα του οφθαλμού που μας επιτρέπει να διακρίνουμε τις λεπτομέρειες των εικόνων που βλέπουμε.
Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας διακρίνεται σε υγρής και ξηρής μορφής. Πρόκειται για πάθηση που σχετίζεται με την πάροδο της ηλικίας. Η κεντρική όραση είναι απαραίτητη για να διακρίνουμε καθαρά τα αντικείμενα.
Η εκφύλιση συντελείται επειδή δεν προκαλεί πόνο οι ασθενείς και έτσι δεν γίνεται αντιληπτή η εξέλιξη της πάθησης. Βέβαια, υπάρχουν και οξείες περιπτώσεις, με συνέπεια τη γρήγορη απώλεια της όρασης και στα δύο μάτια.
Να σημειωθεί ότι, η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι η συχνότερη αιτία απώλειας της όρασης σε άτομα άνω των 60 ετών, στον δυτικό κόσμο.
Στην Ελλάδα, από τα περίπου 3,5 εκατομμύρια Ελλήνων που είναι άνω των 50 ετών, το 80% έχει προβλήματα χαμηλής όρασης, εκ των οποίων το 1 εκατομμύριο αρκετά σοβαρά. Κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 5.000 νέα περιστατικά ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας.
Θεραπεία: Ρανιμπιζουμάμπη έναντι μπεβασιζουμάμπης
Για τη θεραπεία της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας υπάρχουν εγκεκριμένες αντιαγγειογενετικές θεραπείες, οι οποίες εάν εφαρμοστούν εγκαίρως μπορούν να αναστείλουν την απώλεια της όρασης και να επαναφέρουν μέρος της οπτικής οξύτητας, που έχει απολεσθεί. Φυσικά, εκτός από την έγκαιρη θεραπεία, βασική παράμετρος αποτελεί η έγκαιρη διάγνωση και ο τακτικός έλεγχος των πασχόντων.
Στην Ελλάδα, η θεραπεία εκλογής της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας είναι η ρανιμπιζουμάμπη, η οποία έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει έως και κατά 50% την τυφλότητα που προκαλεί η πάθηση.
Η ρανιμπιζουμάμπη έχει σχεδιαστεί και αναπτυχθεί ειδικά για ενδοϋαλώδη οφθαλμική χρήση και ενδείκνυται για συνολικά πέντε παθήσεις: υγρή ηλικιοεξαρτώμενη εκφύλιση ωχράς κηλίδας, διαταραχή της όρασης λόγω διαβητικού οιδήματος ωχράς κηλίδας, διαταραχή όρασης λόγω οιδήματος ωχράς κηλίδας δευτεροπαθώς από φλεβική αμφιβληστροειδική απόφραξη και διαταραχή όρασης λόγω νέο-αγγείωσης του χοριοειδούς δευτεροπαθώς από παθολογική μυωπία.
Κι ενώ το προφίλ ασφαλείας του φαρμάκου είναι δοκιμασμένο παγκοσμίως, δυστυχώς στην Ελλάδα αρκετοί ασθενείς δεν τυγχάνουν της θεραπευτικής αυτής αγωγής.
Οι περικοπές στους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων, καθώς και η αναδιάρθρωση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης περιπλέκουν την πρόσβαση των ασθενών στη θεραπεία. Ωστόσο, επειδή η ρανιμπιζουμάμπη είναι φάρμακο υψηλού κόστους (η νοσοκομειακή τιμή κυμαίνεται από 500 έως και 800 ευρώ) και η θεραπεία μπορεί να απαιτεί τρεις με τέσσερις εγχύσεις στην αρχή, καθώς και αρκετές επαναληπτικές δόσεις ώστε να συντηρηθεί το καλό αποτέλεσμα, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις όπου αντί της ενδεδειγμένης αγωγής, πολλοί ασθενείς υποβάλλονται σε θεραπεία με μπεβασιζουμάμπη.
Η μπεβασιζουμάμπη είναι επίσης αντιαγγειογενετικός παράγοντας, που όμως έχει αναπτυχθεί για ενδοφλέβια χορήγηση στην αντιμετώπιση διαφόρων μορφών καρκίνου. Η ουσία αυτή δεν έχει αναπτυχθεί ή παρασκευαστεί για να ενίεται μέσα στο μάτι. Ως εκ τούτου, δεν επιτρέπεται να χορηγείται με αυτόν τον τρόπο.
Ο λόγος που οι οφθαλμίατροι επιλέγουν τη μπεβασιζουμάμπη για τη θεραπεία της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας είναι φυσικά το θεραπευτικό κόστος, αφού πρόκειται για φθηνό φάρμακο. Και φυσικά, αυτό γίνεται εν αγνοία του ασθενή, ο οποίος πολλές φορές δεν γνωρίζει με ποιο από τα δύο φάρμακα κάνει τη θεραπεία. Υπάρχουν και περιπτώσεις που γίνεται εις γνώση του ασθενή, χωρίς όμως να είναι ξεκάθαρες οι παρενέργειες που μπορεί να προκαλέσει η χρήσης της μπεβασιζουμάμπης.
Στη δημοσιευμένη μελέτη CATT, όπου γίνεται σύγκριση μπεβασιζουμάμπης και ρανιμπιζουμάμπης στη θεραπεία της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας (ως προς την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα) διαπιστώθηκε ότι:
- Μετά από 12 μήνες θεραπείας, η πειραματική θεραπεία με μπεβασιζουμάμπη δεν είναι κατώτερη της ρανιμπιζουμάμπης, ως προς την οπτική οξύτητα, αλλά υπάρχουν σοβαρές διαφοροποιήσεις ως προς την μακροχρόνια αποτελεσματικότητα.
- Η CATT καθώς και η μελέτη IVAN υπογραμμίζουν στα συμπεράσματά τους τους κινδύνους και τις παρενέργειες που συνεπάγεται η μη αδειοδοτημένη ενδοφθάλμια χρήση της μπεβασιζουμάμπης, όπως το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, η φλεγμονή και οι σοβαρές διαταραχές όρασης.
