Οι βιομεμβράνες βακτηρίων (κόκκινο) στις αθηρωματικές πλάκες θα μπορούσαν να διαλυθούν λόγω του στρες και να προκαλέσουν θρόμβους αίματος στις αρτηρίες (πράσινο).
Εδώ και πολύ καιρό πιστεύεται ότι το στρες μπορεί να είναι αιτία καρδιακών επεισοδίων. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι το άγχος των φυσικών καταστροφών, όπως οι τυφώνες και οι σεισμοί μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα στην καρδιά.
Αυτή η διαπίστωση μερικές φορές αναφέρεται και ως σύνδρομο της ραγισμένης καρδιάς. Μερικές φορές εμφανίζεται έμφραγμα από υπερβολική συναισθηματική πίεση, για παράδειγμα, έπειτα από ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα ή απώλεια ενός παιδιού ή ακόμα και μετά από μια απόλυση από την δουλειά.
Τώρα, Αμερικανοί ερευνητές με επικεφαλής τον μικροβιολόγο Ντέιβιντ Ντέιβις, από το Πανεπιστήμιο Binghamton της Νέας Υόρκης γράφουν σε μελέτη τους που δημοσιεύθηκε το επιστημονικό περιοδικό «mBio», της Αμερικανικής Εταιρείας Μικροβιολογίας (ASM), ότι ανακάλυψαν το λόγο για τον οποίο μπορεί το ξαφνικό συναισθηματικό σοκ ή ο ακραίος φόβος να οδηγήσει σε έμφραγμα του μυοκαρδίου (καρδιακή προσβολή).
Σ’ αυτό τον μηχανισμό εμπλέκονται ορμόνες του στρες (νορεπινεφρίνη) και μικροοργανισμοί (βακτήρια) που προκαλούν ρήξη της αθηρωματικής πλάκας.
Χρησιμοποιώντας φθορίζουσες ετικέτες που σηματοδοτούν βακτηριακό DNA, οι ερευνητές ανακάλυψαν τουλάχιστον 10 είδη βακτηρίων συγκεντρωμένα σφιχτά γύρω από τις αθηρωματικές πλάκες, συμπεριλαμβανομένου του σχηματισμού βιοφίλμ Pseudomonas aeruginosa.
Σε μελέτη που έκαναν στο εργαστήριο βρήκαν ότι κατά τη διάρκεια των έντονων συναισθηματικών επεισοδίων εκκρίνονται από το σώμα ορμόνες που “διαλύουν” τόσο τις αποικίες βακτηρίων όσο και τις αθηρωματικές πλάκες που υπάρχουν στα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών. Τα θραύσματα των αθηρωματικών πλακών μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος και μπορεί να φράξουν κάποιο σημείο της αρτηρίας προκαλώντας καρδιακή προσβολή.
Η μελέτη έγινε με δείγματα από καρωτίδες ατόμων που έπασχαν από αθηροσκλήρωση. Οι καρωτίδες είναι οι αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα τον εγκέφαλο, ενώ η αθηροσκλήρωση είναι “πλάκες” που δημιουργούνται από τη συσσώρευση λιπιδίων (χοληστερίνη) και άλλων συστατικών στα εσωτερικά τοιχώματα των αρτηριών. Τα ιζήματα αυτά δημιουργούν την αθηρωματική πλάκα, που προκαλεί στένωση των αρτηριών.
Όπως γράφουν οι ερευνητές, απομόνωσαν και καλλιέργησαν διαφορετικά είδη βακτηρίων από τις άρρωστες καρωτίδες αρτηρίες των ασθενών του. Διαπίστωσαν ότι σε όλα ανεξαιρέτως τα δείγματα που εξέτασαν, υπήρχαν πολυάριθμα είδη βακτηρίων, τα οποία ζούσαν σχηματίζοντας βιομεμβράνες. Οι μεμβράνες αυτές ήταν αποικίες μικροβίων προσκολλημένες σε έναν κυτταρικό «σκελετό», που αντιστέκονταν στα αντιβιοτικά και στις απόπειρες του ανοσοποιητικού συστήματος να τα εξοντώσει .
Νορεπινεφρίνη, βακτήρια και αθηρωματική πλάκα
Για να ελέγξουν τις αντιδράσεις σε συνθήκες απότομου στρες, οι ερευνητές εξέθεσαν τις μεμβράνες σε υψηλά επίπεδα της ορμόνης νορεπινεφρίνης (νοραδρεναλίνης) που φυσιολογικά παράγει ο οργανισμός όταν νιώσουμε έντονο φόβο και στρες. Η παρουσία της νορεπινεφρίνης ενεργοποίησε ένα μοριακό μηχανισμό που έδωσε «εντολή» στις βιομεμβράνες να διαλυθούν. Για να γίνει αυτό, απελευθερώθηκαν ένζυμα που διέβρωσαν τον κυτταρικό «σκελετό» ο οποίος κρατούσε ενωμένες τις αποικίες των βακτηρίων. Τα ένζυμα αυτά δεν περιορίσθηκαν στην διάβρωση του «σκελετού», αλλά επέκτειναν τη δράση τους στους παρακείμενους ιστούς, που φυσιολογικά εμποδίζουν την ρήξη της αθηρωματικής πλάκας.
Μόλις διαλύθηκαν αυτοί οι ιστοί, η πλάκα υπέστη ρήξη. Η ρήξη της αθηρωματικής πλάκας και η επακόλουθη θρόμβωση είναι η κύρια αιτία των καρδιακών προσβολών (καρδιακών εμφραγμάτων) και των ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων.
Ο Ντέιβις συν-συγγραφέας της μελέτης, δήλωσε: “Καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο συχνά συμβαίνουν μετά από ένα στρες όπου αυξημένα επίπεδα κατεχολαμινών ορμονών απελευθερώνονται στο αίμα και τους ιστούς. Αυτό μπορεί να συμβεί κατά τη διάρκεια ενός ξαφνικού συναισθηματικού σοκ ή στρες , και μιας απότομης και υπερβολικής άσκησης”.
Ο μηχανισμός αυτός δίνει μια εξήγηση στο γιατί ένα ισχυρό σοκ μπορεί να κοστίσει τη ζωή. Επιπλέον η μελέτη εισάγει ένας εντελώς απροσδόκητο δυναμικό ένοχο, τα βακτήρια. Υποδηλώνει ότι οι αποικίες των βακτηρίων παίζουν σημαντικό ρόλο και ότι “είναι πιθανό η αντιμετώπιση αυτών των βακτηρίων να είναι τελικά εξίσου σημαντική με τη ρύθμιση της χοληστερίνης”, προσθέτουν οι ερευνητές.
Είναι γνωστό άλλωστε ότι οι μικροοργανισμοί εμπλέκονται στις καρδιακές προσβολές. Έχει για παράδειγμα παρατηρηθεί ότι ο η γρίπη πυροδοτεί τις καρδιακές προσβολές ενώ το εμβόλιο κατά της γρίπης ασκεί προστατευτική δράση.
Η μελέτη αυτή μπορεί να χρησιμεύσει ως «εφαλτήριο» για τους ερευνητές ώστε να μάθουν περισσότερα για το ρόλο των βακτηρίων και της νοραδρεναλίνης στην καρδιαγγειακή νόσο.
