Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενέκριναν το συμβιβασμό που πρότεινε η ελληνική προεδρία για τα «μεταλλαγμένα», βάσει του οποίου αφήνεται στα κράτη μέλη η επιλογή να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν τις γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες. Η συμφωνία όμως θα πρέπει να επικυρωθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Όλα τα κράτη, με εξαίρεση το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, συμφώνησαν στον συμβιβασμό.
Μέχρι σήμερα, οι χώρες-μέλη μπορούσαν να αρνηθούν την καλλιέργεια εγκεκριμένων «μεταλλαγμένων» ποικιλιών μόνο για λόγους δημόσιας υγείας ή περιβάλλοντος. Όμως, ελλείψει πειστικών επιστημονικών δεδομένων για την υποτιθέμενη επικινδυνότητα αυτών των καλλιεργειών, οι μονομερείς απαγορεύσεις στην Ελλάδα και άλλες χώρες θεωρούνταν νομικά αστήρικτες.
Το νέο πλαίσιο αφενός δίνει τη δυνατότητα καλλιέργειας «μεταλλαγμένων» στις χώρες που το επιθυμούν, αφετέρου επιτρέπει στις χώρες που δεν το επιθυμούν να απαγορεύουν την καλλιέργεια για λόγους όπως η δημόσια τάξη, η χωροταξία ή ο αγώνας κατά της επιμόλυνσης ντόπιων ποικιλιών
Οι χώρες αυτές δεν θα μπορούν πάντως να απαγορεύουν τη μεταφορά «μεταλλαγμένων» μέσω του εδάφους τους.
«Το νέο σύστημα εγγυάται στα κράτη τη δυνατότητα της επιλογής, αν επιθυμούν να καλλιεργήσουν ή όχι» δήλωσε η Γαλλίδα υπουργός Περιβάλλοντος Σεγκολέν Ρουαγιάλ. Το νέο σύστημα «επιτρέπει να έχουμε κάτι κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του καθενός» δήλωσε εκφράζοντας την ικανοποίησή της η Ολλανδέζα υπουργός Βίλμα Μάνσφελντ.
Η ομόλογός της του Λουξεμβούργου Καρόλ Ντίσμπουργκ εξέφρασε, αντιθέτως, σοβαρές επιφυλάξεις για τη λύση που επικράτησε, εξαιτίας του «σημαντικού ρόλου που δίδεται στις επιχειρήσεις βιοτεχνολογίας» και εξέφρασε φόβους πως θα υπάρξει στην ΕΕ «ένα κύμα έγκρισης καλλιεργειών».
Το Βέλγιο απέσχε, αλλά ο εκπρόσωπός του, ο διπλωμάτης Ολιβιέ Μπελ, δεν εξήγησε τη θέση του. Η βελγική κυβέρνηση, η οποία τελεί υπό παραίτηση, διαχειρίζεται τις τρέχουσες υποθέσεις.
Η πολιτική συμφωνία είναι ένα στάδιο στη διαδικασία. Θα πρέπει τώρα να εγκριθεί από το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το οποίο αναλαμβάνει καθήκοντα την 1η Ιουλίου.
Στη συμβιβαστική συμφωνία αντιδρά πάντως η Greenpeace, σύμφωνα με την οποία η ΕΕ «ανοίγει ορθάνοιχτα τις πόρτες στις εταιρείες βιοτεχνολογίας, όπως η Monsanto, ώστε να προωθούν ευκολότερα τα μεταλλαγμένα τους στην Ευρώπη».
Το υπουργείο Περιβάλλοντος ξεκαθάρισε πάντως ότι η Ελλάδα «δεν πρόκειται να επιτρέψει την καλλιέργεια μεταλλαγμένων στο έδαφός της».
Αλλαγές στο σύστημα αδειοδότησης
Η πολιτική συμφωνία αφορά την τροποποίηση της οδηγίας 2001/18, σύμφωνα με την οποία η αδειοδότηση γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών εξαρτάται αποκλειστικά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασφάλειας Τροφίμων.
Η Ελλάδα και άλλες χώρες έχουν μπλοκάρει μονομερώς τις καλλιέργειες επικαλούμενες την αρχή της πρόληψης, χωρίς όμως να υπάρχουν επιστημονικά στοιχεία για την επικινδυνότητά τους.
Το ελληνικό υπουργείο παραδέχεται ότι «φυσικά δεν υπάρχει οποιαδήποτε νομική βάση για την απαγόρευση της καλλιέργειάς τους».
Σύμφωνα με τη νέα πρόταση, οι χώρες που δεν επιθυμούν να καλλιεργούν μεταλλαγμένα θα ενημερώνουν την Κομισιόν, η οποία θα ζητά από τους παραγωγούς σπόρων να εξαιρούν τις χώρες αυτές από τις αιτήσεις αδειοδότησης.
«Σε περίπτωση άρνησης συμμόρφωσης της κάθε εταιρείας το κράτος-μέλος προβαίνει στη μονομερή λήψη της απόφασης απαγόρευσης» διαβεβαιώνει το υπουργείο.
Μέχρι σήμερα η ΕΕ έχει εγκρίνει την καλλιέργεια τεσσάρων γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών, ωστόσο μόνο μία από αυτές, το καλαμπόκι MON810 της Monsantο, εξακολουθεί να καλλιεργείται και σήμερα, κυρίως στην Ισπανία.
Η καλλιέργεια των υπόλοιπων, δύο ειδών καλαμποκιού (ΒΤ176 και Τ25) και της πατάτας Amflora, τελικά εγκαταλείφθηκε.
Εν αναμονή της έγκρισής τους βρίσκονται άλλα επτά αιτήματα, μεταξύ άλλων για το καλαμπόκι TC1507 της Pioneer, θυγατρικής του αμερικανικού ομίλου DuPont.
