Ο τυφοειδής πυρετός (typhoid fever) ή τύφος προκαλείται από το βακτήριο Salmonella typhi και Salmonella paratyphi (δεν έχει σχέση με τη συχνότατη γαστρεντερίτιδα από σαλμονέλλα). Οφείλεται στην πρόσληψη μολυσμένης τροφής ή υγρών. Είναι σπάνιος στις αναπτυγμένες χώρες, αλλά μπορεί να μολυνθείτε στο εξωτερικό, στις αναπτυσσόμενες χώρες. Αξίζει να αναφερθεί ότι ο τυφοειδής πυρετός έσπειρε τον θάνατο σε 50.000 Αθηναίους -ανάμεσά τους και ο Περικλής- τον 5ο π.Χ. αιώνα.
Τα βακτήρια του τύφου διεισδύουν στο τοίχωμα του λεπτού εντέρου και προκαλούν φλεγμονή των λεμφαδένων και του σπλήνα. Οι χρόνιοι φορείς είναι πιθανές πηγές της νόσου.
Ένας χρόνιος φορέας είναι κάποιος που έχει τυφοειδή βακτήρια στην εντερική οδό του επί χρόνια, αλλά δεν παρουσιάζει συμπτώματα. Στις αναπτυσσόμενες χώρες λόγω των κακών συνθηκών υγιεινής και της μη ασφαλούς παροχής νερού εξακολουθούν να παρουσιάζονται επιδημίες τυφοειδούς πυρετού.
Συμπτώματα
Παρόλο που μπορεί να παρουσιαστεί ξαφνικά με ρίγη και πυρετό, ειδικά στα παιδιά, ο τύφος αναπτύσσεται συνήθως αργά. Αρχίζει με πονοκέφαλο, βήχα, αδυναμία και κόπωση, γενικευμένους πόνους και πόνο στο λαιμό. Συχνά παρουσιάζονται επίσης έμετοι, δυσκοιλιότητα ή διάρροια και πόνος στην κοιλιά. Ο πυρετός είναι συνήθως πιο υψηλός το βράδυ.
Αν δεν αντιμετωπιστεί ο τυφοειδής πυρετός, αρχίζει ένα δεύτερο στάδιο κατά το οποίο ο ασθενής αρρωσταίνει βαριά. Ο πυρετός είναι συνεχής και ο ασθενής αναπτύσσει διάρροια με την υφή και το χρώμα σούπας αρακά ή σοβαρή δυσκοιλιότητα. Στις σοβαρές περιπτώσεις το άτομο μπορεί να περιέλθει στην «τυφοειδή κατάσταση» μένοντας ακίνητο με μάτια μισόκλειστα, σαν να είναι εξαντλημένο. Μετά από τη δεύτερη περίπου εβδομάδα μπορεί να εμφανιστεί ένα εξάνθημα στο θώρακα και στην πλάτη. Εξαφανίζεται σε τρεις με τέσσερις ημέρες. Η βελτίωση προχωράει με αργούς ρυθμούς. Τα κοιλιακά συμπτώματα εξαφανίζονται προοδευτικά και ο πυρετός πέφτει σταδιακά, για να φτάσει η θερμοκρασία στο φυσιολογικό μετά από μία εβδομάδα με 10 ημέρες. Όμως η νόσος μπορεί να υποτροπιάσει οποιαδήποτε στιγμή έως και 2 εβδομάδες μετά την υποχώρηση του πυρετού.
Το ένα τρίτο περίπου των ασθενών παρουσιάζουν επιπλοκές. Εντερική αιμορραγία, συνήθως κατά τη διάρκεια της τρίτης εβδομάδας, εκδηλώνεται με απότομη μείωση της πίεσης του αίματος, αύξηση του σφυγμού και σημεία καταπληξίας ακολουθούμενης από αίμα στα κόπρανα. Επίσης, μπορεί να παρουσιαστεί διάτρηση εντέρου κατά την τρίτη εβδομάδα και να προκαλέσει αύξηση της θερμοκρασίας, του σφυγμού, σύσπαση, πόνο και ευαισθησία στην κοιλιά. Άλλες σπανιότερες επιπλοκές είναι: πνευμονία, ψύχωση, μηνιγγίτιδα και μόλυνση της ουροδόχου κύστης, των νεφρών ή της σπονδυλικής στήλης (οστεομυελίτιδα).
Σημεία και συμπτώματα
- Πυρετός.
- Πονοκέφαλος.
- Αδυναμία και κόπωση.
- Πόνος στο λαιμό.
- Βήχας.
- Διάρροια.
Επείγοντα σημεία και συμπτώματα
- Αιφνίδια πτώση της θερμοκρασίας του σώματος.
- Σοκ χαρακτηριζόμενο από μείωση των ούρων, αίσθηση ζάλης, ειδικά στην όρθια στάση, λήθαργος και αλλαγή στο επίπεδο της συνείδησης.
Διάγνωση
Για να προβεί στη διάγνωση τυφοειδούς πυρετού, ο γιατρός σας θα ζητήσει την εργαστηριακή εξέταση δειγμάτων αίματος, ούρων και κοπράνων σας σε μία προσπάθεια καλλιέργειας του υπεύθυνου βακτηρίου S. typhi.
Πόσο σοβαρός είναι ο τυφοειδής πυρετός; Αν δεν αντιμετωπιστεί, ο τυφοειδής πυρετός είναι πολύ σοβαρή ασθένεια. Ακόμα και αν αντιμετωπιστεί, κάποιοι ασθενείς μπορεί να υποκύψουν από τις επιπλοκές. Οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με χρόνιες παθήσεις είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Τα παιδιά συνήθως περνούν την ασθένεια ηπιότερα. Λίγοι ασθενείς γίνονται ισόβιοι φορείς.
Μετάδοση
Το βακτήριο μεταδίδεται με την κατανάλωση μολυσμένων τροφών και νερού ή από χέρια που έχουν έρθει σε επαφή με μολυσμένα αντικείμενα.Η Salmonella Typhi ζει μόνο στον ανθρώπινο οργανισμό. Οι άνθρωποι που νοσούν φέρουν το βακτήριο στο αίμα και στο γαστρεντερικό σωλήνα. Επιπρόσθετα, ένα μικρό ποσοστό ασθενών, παραμένουν φορείς του μικροβίου μετά την ανάρρωσή τους. Τόσο οι φορείς όσο και τα νοσούντα άτομα αποβάλλουν το βακτήριο στα κόπρανα.
Έχει αναφερθεί μετάδοση του τυφοειδούς πυρετού με σεξουαλική επαφή, χωρίς μάλιστα η χρήση προφυλακτικού να προστατεύει από τη μετάδοση της νόσου. Όπως ανακοινώθηκε στο 50ο ετήσιο Επιδημιολογικό Συνέδριο του CDC, εννέα άνδρες από το Οχάιο προσεβλήθησαν από τυφοειδή πυρετό, μετά από ερωτική συνεύρεση.
Θεραπεία
Υπάρχουν αντιβιοτικά για τη θεραπεία του τυφοειδούς πυρετού. Η επιλογή εξαρτάται από το στέλεχος των βακτηρίων.
Άλλα βήματα θεραπείας περιλαμβάνουν την πρόσληψη πολλών υγρών για την αποφυγή της αφυδάτωσης και τη λήψη ελαφριάς διατροφής υψηλής θερμιδικής αξίας, για να προμηθεύσουμε τον οργανισμό με τα θρεπτικά συστατικά που μπορεί να χάσει κατά τη διάρκεια της ασθένειας. Μερικές φορές απαιτείται χορήγηση υγρών ενδοφλεβίως.
Επειδή τα βακτήρια υπάρχουν στα κόπρανα και στα ούρα είναι πολύ σημαντικό να πλένουμε καλά τα χέρια μας. Επίσης, πρέπει να αποφεύγεται η επαφή με μολυσμένα ρούχα και σεντόνια.
Πρόληψη
Σήμερα υπάρχουν δύο τύποι εμβολίων για τον τύφο, μία μορφή που λαμβάνεται από το στόμα και μία ενέσιμη μορφή.
Το εμβόλιο που λαμβάνεται από το στόμα χορηγείται σε τέσσερις κάψουλες, οι οποίες λαμβάνονται μία φορά την ημέρα, μέρα παρά μέρα. Το ενέσιμο εμβόλιο χορηγείται σε μία μόνο δόση.
Και τα δύο εμβόλια έχουν αποτελεσματικότητα μικρότερη από 100%. Τα άτομα που προγραμματίζουν να ζήσουν ή να ταξιδέψουν σε περιοχή όπου ενδημεί η νόσος ή μπορεί να έχουν εκτεθεί κατά τη διάρκεια της έξαρσης μιας επιδημίας πρέπει να εμβολιάζονται.
Οι φορείς δεν πρέπει να εργάζονται σε χώρους με τρόφιμα και σε παιδικούς σταθμούς.
