Η πιο συνηθισμένη και η πιο σοβαρή επιπλοκή του διαβήτη είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.
Η αμφιβληστροειδοπάθεια είναι ο ιατρικός όρος για βλάβες στα πολλά μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία που τρέφουν τον αμφιβληστροειδή.
Το αυξημένο ζάχαρο στο αίμα που σχετίζεται με το διαβήτη μπορεί να καταστρέψει σταδιακά τα αγγεία.
Όσο περισσότερο καιρό πάσχετε από διαβήτη, τόσο πιο πιθανόν είναι να πάθετε διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.
Η ασθένεια είναι πιο συνηθισμένη στα άτομα που πάσχουν από διαβήτη τύπου 1 (που λεγόταν παλιότερα νεανικός διαβήτης ή ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης) και έχουν διαβήτη για τουλάχιστον 20 χρόνια. Σχεδόν όλοι όσοι έχουν διαβήτη παρουσιάζουν σημεία βλαβών στον αμφιβληστροειδή μετά από 30 χρόνια με τη νόσο.
Τα περισσότερα άτομα με διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια έχουν μόνο ήπια προβλήματα όρασης. Αλλά η πάθηση μπορεί να εξελιχθεί και να απειλήσει την όραση. Στην πραγματικότητα η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η πρώτη αιτία τύφλωσης ανάμεσα στους ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες. Συνήθως επηρεάζονται και τα δύο μάτια, αν και η ασθένεια μπορεί να είναι πιο προχωρημένη στο ένα μάτι από ό,τι στο άλλο.
Τύποι και συμπτώματα
Υπάρχουν δύο τύποι διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας: μη παραγωγική και παραγωγική.
Μη παραγωγική. Η μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, που είναι επίσης γνωστή ως απλή διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια, είναι η πιο κοινή μορφή. Είναι ένα αρχικό στάδιο της νόσου και τα συμπτώματα είναι συχνά ήπια.
Κατά την πάθηση αυτή, τα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων στον αμφιβληστροειδή εξασθενούν και προεξέχουν μικροσκοπικά εξογκώματα (μικροανευρύσματα) από τα τοιχώματα των αγγείων. Μπορεί να διαρρέει υγρό και αίμα από τα αγγεία στον αμφιβληστροειδή. Καθώς η νόσος προχωράει, εμφανίζονται και άλλα σημεία βλάβης. Αυτά είναι μέρη πρησμένων νευρικών ινών, που ονομάζονται βαμβακόμορφα εξιδρώματα, γιατί μοιάζουν με αφράτες τούφες βαμβακιού.
Η σοβαρή μορφή της νόσου μπορεί να προκαλέσει οίδημα της ωχράς κηλίδας ή απόφραξη των μικρών τριχοειδών αγγείων, οπότε μειώνεται η ροή του αίματος στην ωχρά κηλίδα και προκαλούνται επιπλέον προβλήματα όρασης, καθώς μειώνεται η κεντρική όραση.
Παραγωγική. Η παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η πιο προχωρημένη μορφή της νόσου. Η αμφιβληστροειδοπάθεια γίνεται παραγωγική, όταν μεγαλώνουν νέα, ανώμαλα αιμοφόρα αγγεία στον αμφιβληστροειδή ή στο οπτικό νεύρο. Τα αιμοφόρα αγγεία μπορούν επίσης να μεγαλώσουν στο υαλοειδές σώμα, στη διάφανη, σαν ζελέ ουσία που γεμίζει το κέντρο του ματιού.
Αυτή η ανώμαλη ανάπτυξη ακολουθεί το κλείσιμο των τριχοειδών αγγείων στον αμφιβληστροειδή εξαιτίας υψηλών επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Η πάθηση μπορεί να προκαλέσει και κεντρική και περιφερική απώλεια όρασης. Άλλες επιπλοκές περιλαμβάνουν την αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς και το γλαύκωμα.
Σημεία και συμπτώματα
- Θολή όραση.
- Διακυμάνσεις στην όραση.• «Αράχνες», ή «ιστοί αράχνης» ή μικροσκοπικές κηλίδες που αιωρούνται στο μάτι.
- Σκούρες λωρίδες ή ένα κόκκινο φιλμ που εμποδίζει την όραση.
- Κακή νυχτερινή όραση.
- Δυσκολία προσαρμογής από το έντονο στο χαμηλό φωτισμό.
- Πόνος στο μάτι, σε προχωρημένες περιπτώσεις.
Διάγνωση
Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια μπορεί να αναπτυχθεί αρχικά χωρίς προβλήματα όρασης. Γι’ αυτόν το λόγο οι ετήσιες οφθαλμολογικές εξετάσεις από κάποιον οφθαλμίατρο είναι σημαντικές. Ο οφθαλμίατρος θα εξετάσει τον αμφιβληστροειδή με ένα οφθαλμοσκόπιο που ρίχνει ένα έντονο φως στο πίσω μέρος του ματιού και επιτρέπει την εξέταση του αμφιβληστροειδούς. Θα ψάξει για μικροανευρύσματα, αιμορραγίες, λιπώδεις εναποθέσεις και νεοσχηματισμένα αιμοφόρα αγγεία.
Η φλουροαγγειογραφία, κατά την οποία εισάγεται μία χρωστική ουσία σε μία φλέβα του χεριού σας και λαμβάνεται μία σειρά φωτογραφιών του αμφιβληστροειδούς, μπορεί να εντοπίσει διαρροές σε αιμοφόρα αγγεία ή νεοσχηματισμένα αιμοφόρα αγγεία. Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται στην εκτίμηση των αλλαγών που σχετίζονται με τη μη παραγωγική και την παραγωγική μορφή αμφιβληστροειδοπάθειας.
Θεραπεία
Η θεραπεία της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας ξεκινάει με τον έλεγχο του διαβήτη. Ο σχολαστικός έλεγχος του σακχάρου στο αίμα καθυστερεί την εμφάνιση και την εξέλιξη της αμφιβληστροειδοπάθειας και μειώνει την ανάγκη εγχείρησης. Ο σχολαστικός έλεγχος σημαίνει τη διατήρηση των επιπέδων του σακχάρου όσο είναι δυνατόν πιο κοντά στις φυσιολογικές τιμές. Η διατήρηση του σακχάρου στο φυσιολογικό επίπεδο μπορεί να γίνει με τη λήψη ινσουλίνης ή άλλων διαβητικών φαρμάκων, την παρακολούθηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα, την υγιεινή διατροφή, τη συχνή άσκηση και τη διατήρηση του σωστού βάρους.
Η συγκεκριμένη θεραπεία για τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια εξαρτάται από τη σοβαρότητα της πάθησης και από το αν η όραση σας έχει επηρεαστεί ή απειλείται. Η ήπια μη παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια μπορεί να μη χρειάζεται άμεση θεραπεία. Ωστόσο, ο οφθαλμίατρος θα παρακολουθεί στενά τον αμφιβληστροειδή για εξέλιξη της αμφιβληστροειδοπάθειας που μπορεί να απαιτεί θεραπεία.
Οι δυο βασικές θεραπείες για τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι η φωτοπηξία και η υαλοειδεκτομή.
Φωτοπηξία. Η φωτοπηξία είναι μία θεραπεία με λέιζερ που χρησιμοποιείται, για να σταματήσει τη διαρροή αίματος και υγρών από τα αγγεία στον αμφιβληστροειδή και επομένως να καθυστερήσει την εξέλιξη της αμφιβληστροειδοπάθειας. Μπορεί να συστηθεί, αν έχετε οίδημα στην ωχρά κηλίδα (οίδημα που αφορά την περιοχή στο κέντρο του αμφιβληστροειδούς), σοβαρή μη παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια, παραγωγική αμφιβληστροειδοπάθεια ή γλαύκωμα.
Κατά τη φωτοπηξία μία ακτίνα λέιζερ δημιουργεί μικρά εγκαύματα στις περιοχές του αμφιβληστροειδούς με τα ανώμαλα αιμοφόρα αγγεία για να αποτραπούν οι διαρροές. Ακόμα και αν η εγχείρηση με λέιζερ πετύχει, νέες περιοχές διαρροών μπορεί να εμφανιστούν αργότερα. Μπορεί να χρειαστεί επιπλέον θεραπεία με λέιζερ.
Αμέσως μετά την εγχείρηση με λέιζερ για τη θεραπεία του οιδήματος της ωχράς κηλίδας μπορεί να εμφανιστούν μικρές κηλίδες στην όραση σας. Οι κηλίδες συνήθως ξεθωριάζουν και εξαφανίζονται με τον καιρό. Αν είχατε θολή όραση πριν την επέμβαση, μπορεί να μην ανακτήσετε φυσιολογική όραση.
Για την παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια χρησιμοποιείται μία μορφή εγχείρησης λέιζερ που ονομάζεταιπαναμφιβληστροειδική φωτοπηξία. Με αυτή τη μέθοδο γίνονται τυχαία εγκαύματα του λέιζερ σε ολόκληρο τον αμφιβληστροειδή, εκτός από την ωχρά κηλίδα. Τα εγκαύματα προκαλούν τη συρρίκνωση και εξαφάνιση των νέων, ανώμαλων αιμοφόρων αγγείων. Αυτή η μέθοδος πραγματοποιείται συνήθως με μία ή δύο επεμβάσεις. Η θεραπεία μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο σοβαρής απώλειας όρασης. Ωστόσο, αν η θεραπεία είναι εκτεταμένη, μπορεί να παρατηρήσετε μερική απώλεια περιφερικής όρασης στη συνέχεια καθώς και δυσκολίες με τη νυχτερινή όραση και θόλωμα της κεντρικής όρασης.
Υαλοειδεκτομή. Στην παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια τα νέα αιμοφόρα αγγεία μπορεί να αιμορραγήσουν μέσα στο υαλοειδές σώμα. Σε σοβαρές περιπτώσεις το αίμα μπορεί να γεμίσει τελείως την υαλοειδή κοιλότητα και να εμποδίζει την όραση. Συχνά μία αιμορραγία στο υαλοειδές καθαρίζει από μόνη της. Αλλά, αν η αιμορραγία είναι μεγάλη και δεν καθαρίζει, η θεραπεία με φωτοπηξία δεν είναι δυνατή. Μία επέμβαση, που ονομάζεται υαλοειδεκτομή, χρησιμοποιείται για την αφαίρεση του υαλοειδούς υγρού που είναι γεμάτο με αίμα και για την αποκατάσταση της όρασης. Χρησιμοποιείται επίσης για την αφαίρεση ιστού ουλής, όταν αυτός αρχίσει να τραβάει τον αμφιβληστροειδή μακριά από το τοίχωμα του ματιού (αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς).
Ο χειρουργός εκτελεί μία επέμβαση με μία ποικιλία λεπτεπίλεπτων εργαλείων που εισέρχονται στο μάτι μέσα από ένα μικρό άνοιγμα στο σκληρό χιτώνα. Ένας σωλήνας με φως φωτίζει το εσωτερικό του ματιού. Κατά την υαλοειδεκτομή ο χειρουργός μπορεί να εκτελέσει και φωτοπηξία με ένα σωλήνα λέιζερ, για να εμποδίσει τη νέα ανάπτυξη ανώμαλων αιμοφόρων αγγείων.
Η ανάρρωση μπορεί να πάρει εβδομάδες. Αν είχατε εκτεταμένη αιμορραγία, λίγο αίμα μπορεί να παραμένει στο μάτι ή νέα αιμορραγία μπορεί να εμφανιστεί για μερικές εβδομάδες.
Η όραση βελτιώνεται στα περισσότερα άτομα που κάνουν υαλοειδεκτομή για αιμορραγία στο υαλοειδές σώμα ή για αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς. Ωστόσο, η βελτίωση της όρασης μπορεί να είναι περιορισμένη εξαιτίας μόνιμης βλάβης στον αμφιβληστροειδή.
