Ένα παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο προκαλείται από την προσωρινή διακοπή στην παροχή αίματος προς τον εγκέφαλο – ισχαιμία σημαίνει ελαττωμένη αιματική ροή. Τα περισσότερα επεισόδια διαρκούν μόνο λίγα λεπτά, αλλά κάποια κρατούν μέχρι και 24 ώρες.
Τα περισσότερα παροδικά ισχαιμικά εγκεφαλικά οφείλονται σε αθηροσκλήρυνση, μία κατάσταση κατά την οποία σχηματίζονται λιπώδεις εναποθέσεις που περιέχουν χοληστερίνη (αθηρωματικές πλάκες) μέσα στις αρτηρίες. Οι πλάκες στενεύουν την οδό του αίματος μέσω της αρτηρίας και ελαττώνουν τη ροή. Ένα πήγμα αίματος (θρόμβος) μπορεί να σχηματιστεί πάνω σε μία τραυματισμένη πλάκα. Μπορεί να ξεκολλήσει ένα τμήμα της πλάκας ή ένα μικρό κομμάτι πήγματος που σχηματίζεται μέσα στην καρδιά και να ενσφηνωθεί σε μικρότερη αρτηρία. Όταν το πήγμα ή το τμήμα της πλάκας μπλοκάρουν προσωρινά την αιματική ροή σε μία πιο απομακρυσμένη περιοχή στον εγκέφαλο, το αποτέλεσμα είναι παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό.
Συμπτώματα
Τα σημεία και συμπτώματα ενός παροδικού ισχαιμκού εγκεφαλικού είναι παρόμοια με αυτά ενός ισχαιμικού εγκεφαλικού επεισοδίου, με μία σημαντική διαφορά: τα σημεία και συμπτώματα εξαφανίζονται τελείως εντός 24 ωρών. Ένα παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό μπορεί να επαναληφθεί την ίδια μέρα ή κάποια στιγμή αργότερα και κάθε επεισόδιο διαρκεί τυπικά μόνο μερικά λεπτά.
Διάφοροι παράγοντες μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο για ένα παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό. Οι κίνδυνοι τους οποίους μπορείτε να μειώσετε ή να ελέγξετε είναι η αρτηριακή υπέρταση, το κάπνισμα, ο διαβήτης και τα παθολογικά επίπεδα χοληστερίνης αίματος.
Συγκεκριμένες επίσης καρδιαγγειακές νόσοι μπορεί να σας καταστήσουν πιο επιρρεπής σε παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό, συμπεριλαμβανομένων της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας, μίας προηγούμενης καρδιακής προσβολής, μίας βαλβιδοπάθειας ή μίας αντικατάστασης βαλβίδας και ενός ακανόνιστου καρδιακού ρυθμού (κολπική μαρμαρυγή).
Σημεία και συμπτώματα
- Ξαφνική εμφάνιση αδυναμίας ή μουδιάσματος στο πρόσωπο, στο χέρι ή στο πόδι, συχνά στη μία πλευρά του σώματος.
- Ξαφνική έλλειψη συντονισμού των άκρων.
- Ξαφνική απώλεια όρασης ή διπλωπία.
- Ξαφνική δυσκολία στην ομιλία ή στην κατανόηση των άλλων.
- Ξαφνική σοβαρή ζάλη, απώλεια της ισορροπίας ή δυσκολία στη βάδιση.
Να σημειωθεί ότι τα συμπτώματα των μίνι εγκεφαλικών συνήθως εξαφανίζονται μέσα σε ώρες ή έστω λίγες μέρες. Ωστόσο συχνά ακολουθεί ένα άλλο, μεγαλύτερο εγκεφαλικό το οποίο μπορεί να προκαλέσει μόνιμα συμπτώματα. Η πιθανότητα ενός δεύτερου εγκεφαλικού μέσα σε μια εβδομάδα είναι μέχρι 10%.
Διάγνωση
Το πιο σημαντικό χαρακτηριστικό του παροδικού ισχαιμικού εγκεφαλικού είναι η ταχύτητα με την οποία έρχεται και φεύγει. Η ταχεία έναρξη, η σύντομη διάρκεια και έπειτα η επιστροφή στο φυσιολογικό είναι η συνήθης σειρά. Τα υποτροπιάζοντα επεισόδια παρόμοιων σημείων και συμπτωμάτων είναι επίσης σημαντικά.
Μία λεπτομερής περιγραφή των σημείων και συμπτωμάτων σας μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση ενός παροδικού ισχαιμικού εγκεφαλικού. Αδυναμία σε ένα μόνο χέρι ή πόδι, για παράδειγμα, μπορεί να δείχνει διαταραχή σε έναν κλάδο της έσω καρωτίδας, ενώ αδυναμία και στα δύο χέρια ή πόδια υπονοεί διαταραχές στην αιματική ροή μέσω των σπονδυλικών αρτηριών ή της βασικής αρτηρίας.
Άλλες πληροφορίες που μπορεί να αποκομίσει ο γιατρός σας, για να βοηθηθεί στη διάγνωση είναι η πίεση των ματιών σας και η αρτηριακή πίεση στο χέρι σας καθώς και ο θόρυβος (φύσημα) που ακούγεται πάνω από τον τράχηλο σας με το στηθοσκόπιο, όταν η αιματική ροή σε διάφορες αρτηρίες έχει παραβλαφτεί.
Μπορεί επίσης να πρέπει να υποβληθείτε σε εξετάσεις για τη συγκέντρωση επιπρόσθετων πληροφοριών και να κάνετε απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου και των αρτηριών. Αυτές μπορεί να είναι αξονική τομογραφία (CT) ή μαγνητική τομογραφία (MRI), αρτηριογραφία εγκεφάλου, μαγνητική αγγειογραφία (MRA), υπερηχογράφημα καρωτίδων ή διοισοφάγειο υπερηχογράφημα καρδιάς, για να ελεγχθείτε για πήγματα αίματος σε ένα χώρο της καρδιάς σας.
Πόσο σοβαρό είναι ένα παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο; Θα έπρεπε να θεωρείτε το παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό ως προειδοποίηση πως μπορεί να ακολουθήσει εγκεφαλικό επεισόδιο. Περίπου το ένα τρίτο των ανθρώπων με ΠΙΕ εκδηλώνουν αργότερα εγκεφαλικό επεισόδιο, το ένα τρίτο εμφανίζει περισσότερα παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό και ένα τρίτο δεν έχει άλλα σημεία και συμπτώματα σχετιζόμενα με τον εγκέφαλο.
Θεραπεία
Ο σκοπός της θεραπείας είναι η πρόληψη μελλοντικών επεισοδίων ή μεταγενέστερων εγκεφαλικών επεισοδίων.
Φάρμακα. Αν έχετε αρτηριακή υπέρταση και παροδικό εγκεφαλικό, θα συνταγογραφηθούν πιθανώς φάρμακα, για να μειώσουν την αρτηριακή σας πίεση. Αν δεν έχετε αρτηριακή υπέρταση, μπορεί να συνταγογραφηθούν αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα για τη μείωση της τάσης του αίματος σας να πήζει.
Το πιο κοινό αντιαιμοπεταλιακά φάρμακο είναι η ασπιρίνη. Εκτός από την αναλγητική της ιδιότητα η ασπιρίνη εμποδίζει τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων στο αίμα. Η συσσώρευση των αιμοπεταλίων σε μία στενωμένη περιοχή μιας αρτηρίας θέτει περαιτέρω σε κίνδυνο την αιματική ροή προς τον εγκέφαλο.
Ένας συνδυασμός φαρμάκων που περιλαμβάνει ασπιρίνη και διπυριδαμόλη μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για την ελάττωση της πήξης του αίματος. Αν η ασπιρίνη δεν είναι αποτελεσματική ή δεν μπορείτε να πάρετε ασπιρίνη, ο γιατρός σας μπορεί να σας συνταγογραφήσει φάρμακα παρόμοιας δράσης, όπως η κλοπιδογρέλη (Plavix) ή η τικλοπιδίνη (Ticlid). Και τα δύο απαιτούν παρακολούθηση από το γιατρό σας.
Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να συστηθούν αντιπηκτικά φάρμακα, όπως η ηπαρίνη ή η βαρφαρίνη (Sintrom,Warfarin). Τα αντιπηκτικά μειώνουν επίσης την τάση του αίματος να πήζει, αλλά επηρεάζουν τους παράγοντες πήξης (πρωτεΐνες) και όχι τη λειτουργία των αιμοπεταλίων. Τα φάρμακα αυτά αναφέρεται μερικές φορές ότι αραιώνουν το αίμα, παρόλο που το αίμα δεν αραιώνει στην πραγματικότητα.
Να σημειωθεί ότι μια μετα-ανάλυση βρήκε ότι η λήψη ασπιρίνης μετά από ένα παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό μειώνει τον κίνδυνο για ένα δεύτερο κατά 60-90% τις επόμενες 12 εβδομάδες.
Εγχείρηση. Αν έχετε μετρίως ή σοβαρά αποφραγμένη καρωτίδα αρτηρία στον τράχηλο σας, ο γιατρός σας μπορεί να σας προτείνει μια χειρουργική διαδικασία που καλείται καρωτιδική ενδαρτηριεκτομή. Αυτή η προληπτική εγχείρηση μπορεί να αφαιρέσει τις πλάκες, για να εμποδιστεί ένα άλλο παροδικό ισχαιμικό εγκεφαλικό ή ένα εγκεφαλικό επεισόδιο.
Αν δεν έχετε ένδειξη γι’ αυτή την εγχείρηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί εναλλακτικά μία επέμβαση που καλείται αγγειοπλαστική καρωτίδας με τοποθέτηση πλέγματος. Αυτή γίνεται με την προώθηση ενός καθετήρα που φέρει στο άκρο μπαλονάκι μέσα στην αποφραγμένη περιοχή της αρτηρίας. Το μπαλονάκι φουσκώνει πιέζοντας τις πλάκες προς τα τοιχώματα της αρτηρίας. Ένας μεταλλικός δικτυωτός σωλήνας (στεντ) μπορεί να τοποθετηθεί στην αρτηρία, για να εμποδίσει την επαναστένωσή της.
