Κατά κανόνα ο τοκετός συνήθως διαρκεί περισσότερο στις πρώτες εγκυμοσύνες. Η μήτρα και ο γεννητικός σωλήνας της γυναίκας που γεννά για πρώτη φορά είναι λιγότερο ελαστικοί, γι’ αυτό ο τοκετός και η γέννα διαρκούν περισσότερο.
Η γυναίκα που γίνεται για πρώτη φορά μητέρα μπορεί να περιμένει περίπου 13 ώρες από τη στιγμή που εισέρχεται στον ενεργή τοκετό μέχρι τη στιγμή που θα γεννηθεί το μωρό της. Μερικές έγκυες εντούτοις βρίσκονται στη διαδικασία του τοκετού για περισσότερες ώρες. Για μία γυναίκα που έχει ξαναγεννήσει η μέση διάρκεια του τοκετού είναι μεταξύ 4 και 8 ωρών. Οι περισσότερες έγκυες γυναίκες, πάνω από το 80%, επιλέγουν κάποιο τύπο αναλγησίας κατά τη διαδικασία του τοκετού για να ανακουφιστούν από τον πόνο.
Ο τοκετός χωρίζεται σε τρία στάδια.
Πρώτο στάδιο
Το πρώτο στάδιο του τοκετού έχει και τη μεγαλύτερη διάρκεια. Κατά το στάδιο αυτό ο τράχηλος σας (η στενή δίοδος μεταξύ της μήτρας και του κόλπου σας) διαστέλλεται, έτσι ώστε το μωρό να μπορεί να περάσει μέσα στο γεννητικό σωλήνα. Φανταστείτε τη μήτρα σαν ένα μεγάλο αναποδογυρισμένο, ελαστικό μπουκάλι. Όταν αρχίσει ο τοκετός, η διάμετρος του τραχήλου είναι περίπου ένα εκατοστό και είναι σχεδόν κλειστός.
Οι συσπάσεις προκαλούν τη διαστολή του τραχήλου ασκώντας πίεση μέσα στη μήτρα. Η πίεση αυτή είναι τρομακτική και κατευθύνεται προς τη μήτρα με δύο τρόπους. Κατά τη διάρκεια της συστολής ασκείται έντονη πίεση στο βρέφος, το οποίο με τη σειρά του την ασκεί στον τράχηλο.
Οι συστολές κάνουν τον τράχηλο να λεπταίνει και σταματούν γύρω από το κεφάλι του μωρού. Οι επαναλαμβανόμενες αυτές συσπάσεις τελικά θα αναγκάσουν τον τράχηλο να ανοίξει. Η διαστολή του τραχήλου θεωρείται τέλεια και πλήρης, όταν ανοίξει σε διάμετρο 10 εκατοστά.
Κατά το πρώτο στάδιο του τοκετού οι συσπάσεις σας θα γίνουν συχνότερες και θα διαρκούν περισσότερο. Μπορεί να είστε συνδεδεμένη με ένα μηχάνημα το οποίο παρακολουθεί την καρδιακή συχνότητα του βρέφους σας και καταγράφει την έναρξη και τη διακοπή κάθε συστολής. Ο γιατρός σας ή η νοσοκόμα θα κάνει περιοδικά μία γυναικολογική εξέταση, για να προσδιορίσει την πρόοδο του τοκετού. Όταν οι συσπάσεις δεν είναι αρκετά έντονες, ώστε να ανοίξουν τον τράχηλο, μπορεί να σας χορηγηθεί ένα φάρμακο, για να κάνει τη μήτρα σας να συσταλεί.
Μερικές γυναίκες περνούν όλη τη διάρκεια του τοκετού, χωρίς να πάρουν φάρμακα για τον πόνο. Οι γυναίκες αυτές συνήθως έχουν παρακολουθήσει μαθήματα ανώδυνου τοκετού και αναπνευστικές ασκήσεις. Αυτές είναι πιο πιθανό να έχουν έναν πιο ομαλό και γρήγορο τοκετό.
Πολλές έγκυες επιλέγουν φάρμακα για την ανακούφιση του πόνου. Κάθε φάρμακο που χρησιμοποιείται για την ανακούφιση του πόνου επηρεάζει με κάποιο τρόπο το βρέφος. Βεβαιωθείτε ότι έχετε κατανοήσει τα προτερήματα και τους κινδύνους της αναλγησίας, πριν ξεκινήσει ο τοκετός. Ο γιατρός σας θα σας βοηθήσει να αποφασίσετε ποιο αναλγητικό είναι καλύτερο για σας και το μωρό σας.
Μερικές φορές ο τοκετός παρατείνεται χωρίς σημαντική πρόοδο. Η κατάσταση αυτή οφείλεται συνήθως σε συσπάσεις που δεν είναι αρκετά ισχυρές ή δεν είναι συντονισμένες. Αν η αιτία είναι οι ανεπαρκείς συστολές, η μήτρα μπορεί να ενεργοποιηθεί με ενδοφλέβια έγχυση ενός φαρμάκου, όπως η ωκυτοκίνη. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ενεργοποίηση αυτή είναι επιτυχής. Αν όχι, η καισαρική τομή είναι απαραίτητη.
Άλλες αιτίες που δυσκολεύουν τον τοκετό είναι το πολύ μεγάλο κεφάλι, που είναι δύσκολο να περάσει από τον γεννητικό σωλήνα, ή η ανώμαλη θέση του κρανίου του μωρού. Μερικές φορές ο τράχηλος μπορεί να αντιστέκεται στη διαστολή. Στις περιπτώσεις αυτές η καισαρική τομή κρίνεται αναγκαία.
Δεύτερο στάδιο
Το δεύτερο στάδιο του τοκετού είναι όταν το μωρό σας γεννιέται. Ο τράχηλος της μήτρας έχει διασταλεί πλήρως και έχει εξαλειφθεί. Αυτό είναι το σήμα ότι το βρέφος ξεκινά το ταξίδι του μέσα στο γεννητικό σωλήνα.
Όταν ο τράχηλος της μήτρας σταματά να προβάλλει αντίσταση, κάθε συστολή βοηθάει στην προς τα έξω προώθηση του εμβρύου. Μπορεί να αισθανθείτε μια τρομερή επιθυμία για εξώθηση, παρόμοια με αυτήν της αφόδευσης. Μερικές φορές η επιθυμία αυτή να εξωθήσετε έρχεται πριν από την τέλεια διαστολή του τραχήλου. Εντούτοις, πρέπει να περιμένετε για την τέλεια διαστολή, πριν αρχίσετε την εξώθηση.
Εξωθήστε, μόνο όταν έχετε συστολή. Με τον τρόπο αυτό δύο δυνάμεις (η συστολή και η εξώθηση) συνδυάζονται, για να μετακινήσουν το μωρό και έτσι εξοικονομείτε ενέργεια.
Η διάρκεια του πρώτου και του δεύτερου σταδίου του τοκετού είναι μεγαλύτερη στις γυναίκες που γεννούν για πρώτη φορά. Κατά μέσο όρο παίρνει 1 με 2 ώρες στις πρωτοτόκες μητέρες να εξωθήσουν το μωρό και 15 με 40 λεπτά στις γυναίκες που έχουν ξαναγεννήσει, για να ολοκληρώσουν το δεύτερο στάδιο.
Καθώς εξωθείτε και το βρέφος αρχίζει να μετακινείται, το άνοιγμα του κόλπου διαστέλλεται όλο και περισσότερο και αρχίζει να διογκώνεται. Χρειάζονται μερικά ακόμη λεπτά και το περίνεο διατείνεται, για να επιτρέψει τον τοκετό.
Μετά την έξοδο του κεφαλιού του μωρού θα σας ζητηθεί να σταματήσετε την εξώθηση για λίγο, για να μπορέσει ο γιατρός να καθαρίσει τους αεραγωγούς του βρέφους. Μπορεί να δυσκολευτείτε να σταματήσετε, όταν σας ζητηθεί. Μπορεί να σας βοηθήσει να εκπνεύσετε τον αέρα από το στόμα, αντί να εξωθείτε. Μετά σας προτρέπουν να σπρώξετε ξανά και με λίγες ακόμα εξωθήσεις το μωρό σας γεννιέται.
Ο ομφάλιος λώρος που συνδέει το βρέφος με τον πλακούντα κόβεται και, αν δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα, σας δίνουν το μωρό στην αγκαλιά σας. Αμέσως μετά το μωρό σας ζυγίζεται και εξετάζεται.
Τρίτο στάδιο
Το τρίτο στάδιο του τοκετού είναι η αποβολή του πλακούντα. Η μήτρα σας θα συνεχίσει τις συστολές, για να τον αποβάλει, αλλά δε θα νιώθετε ιδιαίτερο πόνο. Θα συνεχίσει να συσπάται και μετά την αποβολή του πλακούντα, αλλά οι συστολές αυτές θεωρούνται γενικά ήπιες.
