Η καισαρική τομή (caesarean section) είναι η γέννα με τομές που γίνονται διαμέσου των κοιλιακών τοιχωμάτων και της μήτρας. Αν και ο τοκετός με καισαρική τομή ήταν κάποτε μία επέμβαση τελευταίας επιλογής, σήμερα δεν ισχύει κάτι τέτοιο.
Υπολογίζεται ότι η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 20% των γεννήσεων στις ΗΠΑ. Παρόλο που πολλοί επικριτές πιστεύουν ότι η ζυγαριά έχει γείρει υπέρ της καισαρικής επέμβασης, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι πολλές γυναίκες και τα μωρά τους ζουν σήμερα λόγω της εναλλακτικής αυτής μεθόδου.
Οι βελτιωμένες τεχνικές της εμβρυϊκής παρακολούθησης παρέχουν σήμερα σημαντικές πληροφορίες για την υγεία του βρέφους και την ικανότητα του να αντέξει τον τοκετό και τη γέννα. Στην περίπτωση που φαίνεται ότι το έμβρυο μπορεί να βρίσκεται σε κίνδυνο οι περισσότεροι γιατροί προβαίνουν σε τοκετό με καισαρική. Επιπλέον, βελτιώσεις που έχουν γίνει στην επέμβαση, στην αναισθησία και στα αντιβιοτικά κάνουν την καισαρική τομή ασφαλέστερη για τη μητέρα από ό,τι παλιότερα.
Καθώς πολλές γυναίκες αναβάλλουν την εγκυμοσύνη για αργότερα, σε μεγαλύτερη ηλικία, αυτές και τα βρέφη τους βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών απ’ όσο οι έγκυες μικρότερης ηλικίας. Γι’ αυτό οι καισαρικές τομές στην κατηγορία αυτή είναι συνηθέστερες.
Πότε είναι απαραίτητη η καισαρική τομή;
Πολλές καταστάσεις απαιτούν τοκετό με καισαρική τομή. Μερικά πρόωρα βρέφη έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα επιβίωσης, όταν γεννιούνται με τον τρόπο αυτό. Έμβρυα με ισχιακή ή εγκάρσια προβολή γεννιούνται συχνά με καισαρική τομή. Όταν το βρέφος είναι πολύ μεγάλο ή ο γεννητικός σωλήνας της μητέρας ασυνήθιστα στενός, η καισαρική τομή είναι ο μόνος ασφαλής τρόπος τοκετού.
Μερικές φορές ανωμαλίες της μήτρας ή του κόλπου αποφράσσουν το γεννητικό σωλήνα με αποτέλεσμα να είναι απαραίτητη η επέμβαση αυτή. Αν η μητέρα έχει προεκλαμψία, σακχαρώδη διαβήτη, έρπη των γεννητικών οργάνων ή υπέρταση και το έμβρυο παρουσιάζει προβλήματα, τότε ενδείκνυται η καισαρική τομή. Ανωμαλίες του πλακούντα, όπως ο προδρομικός πλακούντας, κάνουν επίσης απαραίτητο τον τοκετό με καισαρική τομή.
Στην περίπτωση δίδυμης ή πολύδυμης κύησης πολλοί γιατροί συνιστούν τη μέθοδο αυτή. Όταν ο τοκετός παρατείνεται λόγω ανεπαρκών συστολών της μήτρας, η καισαρική τομή θεωρείται ασφαλέστερη για τη μητέρα και το μωρό.
Μερικοί ειδικοί πιστεύουν πως η διαδικασία γίνεται υπερβολικά συχνά και πως οι γιατροί καταφεύγουν στην καισαρική τομή, οποτεδήποτε έρχονται αντιμέτωποι με την πιθανότητα και μόνο ενός δύσκολου τοκετού, απλώς για να είναι βέβαιοι ότι έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα προφύλαξης. Αυτή η αποκαλούμενη «αμυντική ιατρική» για το φόβο νομικών κυρώσεων δεν αποτελεί την αιτία για τις περισσότερες καισαρικές τομές.
Η διαδικασία
Στις γυναίκες που ο τοκετός γίνεται με καισαρική τομή χορηγείται αναισθησία. Όταν η διαδικασία είναι επείγουσα, θα σας κοιμίσουν με ένα γενικό αναισθητικό. Πολλά νοσοκομεία σήμερα επιτρέπουν στο σύντροφο σας να βρίσκεται στη χειρουργική αίθουσα, εκτός κι αν έχετε μία επείγουσα καισαρική επέμβαση.
Μία φυσιολογική καισαρική επέμβαση διαρκεί περίπου μία ώρα. Δύο τύποι τομών στην κοιλιά μπορεί να χρησιμοποιηθούν. Η μία τομή είναι εγκάρσια και γίνεται πλησίον της οριζόντιας τριχωτής γραμμής του εφηβαίου. Η άλλη τομή είναι κάθετη και γίνεται από τον αφαλό μέχρι την ηβική σύμφυση.
Για να διανοιχτεί η μήτρα, μία από τις δύο τομές μπορεί να εφαρμοστούν. Η συνηθέστερη μέθοδος είναι μία οριζόντια (εγκάρσια) τομή στο κατώτερο τμήμα της μήτρας, η οποία ονομάζεται «χαμηλή εγκάρσια τομή της μήτρας». Η τομή αυτή επουλώνεται καλύτερα και σχετίζεται με μικρότερη πιθανότητα ρήξης της μήτρας σε μια επόμενη εγκυμοσύνη.
Σε μερικές περιπτώσεις ο γιατρός θα χρησιμοποιήσει μία κάθετη τομή, για ν’ ανοίξει τη μήτρα. Η τομή αυτή επιτρέπει καλύτερη προσπέλαση στη μήτρα σας και χρησιμοποιείται, για παράδειγμα, όταν το βρέφος είναι πολύ μεγάλο ή όταν το έμβρυο είναι πρόωρο και σε ανώμαλη προβολή.
Μετά τη διάνοιξη της μήτρας το μωρό εξέρχεται από αυτήν, ο ομφάλιος λώρος κόβεται, αφαιρείται ο πλακούντας και συρράπτεται η κοιλιακή τομή καθώς και αυτή της μήτρας.
Επιπλοκές
Αν και ο τοκετός με καισαρική τομή είναι ασφαλέστερος απ’ ό,τι ήταν παλαιότερα και οι περισσότερες γυναίκες αναρρώνουν καλά, μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές. Όπως συμβαίνει με κάθε άλλη επέμβαση, υπάρχει κίνδυνος λοίμωξης στην περιοχή της εγχείρησης καθώς επίσης και στην ουροδόχο κύστη ή στους νεφρούς. Σύμφωνα με μια μελέτη, μία στις 10 γυναίκες που γεννούν μωρό με καισαρική, καταλήγουν να αναπτύξουν μόλυνση στην περιοχή της χειρουργικής τομής, γεγονός που τους προκαλεί πόνο και τις αναγκάζει συχνά να καταφύγουν στο νοσοκομείο. Η αιμορραγία είναι σπάνια, αλλά, όταν συμβεί, μπορεί να είναι σοβαρή.
Να σημειωθεί ότι τα ράμματα έχουν λιγότερες επιπλοκές από τα άγκιστρα.
Η συχνότητα θανάτου για τις εγκύους που γεννούν με καισαρική τομή είναι 2 με 4 φορές μεγαλύτερη από ό,τι για τις γυναίκες που έχουν φυσιολογικό τοκετό. Πολλές από τις γυναίκες που πεθαίνουν ήταν άρρωστες πριν από την επέμβαση,
και πολλοί θάνατοι απ’ αυτούς συσχετίζονται με επείγουσες συνθήκες που οδήγησαν στην καισαρική τομή.
Ανάρρωση
Αρχικά μπορεί να αισθάνεστε εξασθενημένη και ανήσυχη και θα χρειαστείτε επιπλέον βοήθεια, για να φροντίσετε το μωρό σας. Την ίδια ημέρα μετά την επέμβαση θα σας ενθαρρύνουν να προσπαθήσετε να σηκωθείτε και να περπατήσετε μέσα στο δωμάτιο σας. Ο ουροκαθετήρας που είναι τοποθετημένος από την ώρα της επέμβασης παραμένει συνήθως έως ότου η γυναίκα να μπορεί να μετακινηθεί από μόνη της να πηγαίνει στην τουαλέτα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, έχει αφαιρεθεί ο καθετήρας αυτός την επομένη ημέρα της καισαρικής τομής, αν και αυτό ποικίλλει ανάλογα με τις επιθυμίες του γιατρού.
Μια γυναίκα που έχει κάνει καισαρική τομή χωρίς επιπλοκές μπορεί να αρχίσει να πίνει νερό άμεσα, στις πρώτες 2 ώρες. Αν έχετε όρεξη, μπορείτε να φάτε κανονικά.Επιπλέον, μπορεί να αρχίσει να τρώει με το που αρχίσει να πεινάει, συνήθως έπειτα από 6 ώρες. Οι οροί παραμένουν έως ότου η γυναίκα πίνει ικανοποιητικές ποσότητες υγρών από το στόμα. Βέβαια, και στο θέμα της σίτισης παίζει ρόλο η άποψη του θεράποντος ιατρού. Παρ’ όλα αυτά, εκτεταμένες έρευνες έχουν δείξει ότι το ποσοστό επιπλοκών από το έντερο δεν διαφέρει είτε η γυναίκα ξεκινήσει να τρώει άμεσα είτε ύστερα από 1-2 ημέρες.
Μπορείτε να κρατήσετε το μωρό σας και να αρχίσετε το θηλασμό, όπως θα κάνατε, αν είχατε ένα φυσιολογικό τοκετό. Οι γυναίκες που είχαν τοκετό με καισαρική τομή χρειάζεται μετά τη γέννα να μείνουν στο νοσοκομείο μία ημέρα παραπάνω απ’ ό,τι εκείνες που γέννησαν φυσιολογικά.
Όταν η γυναίκα φύγει από το μαιευτήριο, θα πρέπει να αποφύγει την άρση βάρους – με εξαίρεση του να σηκώνει το μωρό της – για περίπου 6 εβδομάδες. Αυτό βοηθά στην καλή επούλωση του τοιχώματος της κοιλιάς και την αποφυγή τραυματισμών. Μετά τις 6 εβδομάδες, μπορεί να ξεκινήσει ασκήσεις ενδυνάμωσης της κοιλιάς, οι οποίες γίνονται με συγκεκριμένο τρόπο.
Μελλοντικές εγκυμοσύνες
Παλαιότερα, αν μια γυναίκα είχε κάνει καισαρική τομή, θα έπρεπε πάντα και στις επόμενες εγκυμοσύνες να κάνει καισαρική. Αυτό γινόταν λόγω του κινδύνου ρήξης της ουλής της μήτρας κατά τη διάρκεια του τοκετού, η οποία απέφερε συχνά σοβαρές επιπλοκές και για τη μητέρα και για το μωρό.
Σήμερα πολλές έγκυες γυναίκες που είχαν προηγουμένως έναν τοκετό με καισαρική τομή μπορεί στη συνέχεια να είναι ικανές να γεννήσουν με κολπικό τοκετό. Αυτό εξαρτάται από τον αρχικό λόγο της επεμβάσεως και από το αν η κατάσταση εξακολουθεί να υφίσταται. Για παράδειγμα, αν η καισαρική τομή έγινε λόγω εμβρυϊκής δυσχέρειας, το επόμενο παιδί σας μπορεί να είναι ικανό να αντέξει ένα φυσιολογικό τοκετό. Αντίθετα, αν η πύελος σας είναι πολύ μικρή, όλοι οι μελλοντικοί σας τοκετοί πιθανόν θα γίνουν με καισαρική τομή.
Άλλοι παράγοντες που καθορίζουν αν μπορείτε να πραγματοποιήσετε έναν κολπικό τοκετό είναι ο τύπος της τομής της μήτρας που εφαρμόστηκε και αν η πρώτη καισαρική ήταν ελεύθερη λοιμώξεως. Αν η ουλή της μήτρας σας είναι οριζόντιου τύπου (χαμηλή εγκάρσια τομή της μήτρας), μπορεί να είστε υποψήφια για φυσιολογικό τοκετό.
Εάν προσπαθείτε για ένα φυσιολογικό τοκετό μετά από καισαρική επέμβαση, τότε καλό θα ήταν να πάρετε τα ακόλουθα μέτρα προφύλαξης: Μεριμνήστε να γεννήσετε σε νοσοκομείο. Μη γεννήσετε στο σπίτι και πηγαίνετε στο νοσοκομείο πριν την έναρξη του τοκετού σας.
Βεβαιωθείτε ότι το νοσοκομείο διαθέτει τράπεζα αίματος. Επίσης, βεβαιωθείτε ότι το νοσοκομείο έχει τη δυνατότητα να γίνει καισαρική επέμβαση μέσα σε 15 λεπτά, αφότου γίνει η διάγνωση για πιθανή ρήξη της μήτρας. Αποφύγετε να γίνει πρόκληση τοκετού.
