Η διάσειση (c) είναι αποτέλεσμα τραυματισμού του εγκεφάλου από βίαιο τράνταγμα ή πλήγμα της κεφαλής που προκαλεί τουλάχιστον προσωρινή απώλεια της λειτουργίας του εγκεφάλου. Στην εγκεφαλική διάσειση υπάρχει παροδική διαταραχή του εγκεφάλου, χωρίς βλάβη των εγκεφαλικών κυττάρων. Δύο είναι τα χαρακτηριστικά συμπτώματα: 1) η άμεση απώλεια της συνείδησης (διάρκειας λίγων δευτερολέπτων μέχρι το πολύ 1 ώρα) και 2) η αμνησία για μια μικρή χρονική περίοδο. Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι η διάσειση δε συνοδεύεται πάντα από απώλεια των αισθήσεων. Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά.
Φυσιολογικά ο εγκέφαλος επιπλέει μέσα στο κρανίο, περιβαλλόμενος από το εγκεφαλονωτιαίο υγρό, το οποίο τον προστατεύει σαν μαξιλαράκι από τα ελαφριά τραντάγματα της καθημερινής δραστηριότητας. Αλλά το υγρό ενδέχεται να μην μπορεί να απορροφήσει τη δύναμη ενός ξαφνικού χτυπήματος ή ένα απότομο σταμάτημα. Η επίδραση ενός χτυπήματος στο κεφάλι δημιουργεί μία ξαφνική κίνηση του εγκεφάλου μέσα στο κρανίο προκαλώντας την κάκωση του. Τέτοια τραυματική κίνηση μπορεί να προκαλέσει μία ευρεία ποικιλία τραυματισμών. Η διάσειση είναι η ηπιότερη μορφή αυτών.
Οι τραυματισμοί της κεφαλής προκαλούνται συνήθως από οχήματα ή βιομηχανικά ατυχήματα, πτώσεις ή σωματικές επιθέσεις. Τα ατυχήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου σε ανθρώπους νεότερους από την ηλικία των 44 ετών αλλά και οι τραυματισμοί της κεφαλής συμβαίνουν σε πολλά από αυτά τα ατυχήματα.
Τα ποσοστά θνησιμότητας που οφείλονται σε τραυματισμό της κεφαλής έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια με τη χρήση κράνους για μηχανές και σπορ, σκληρών καπέλων και ζωνών ασφαλείας και εξαιτίας των καλύτερων υπηρεσιών για τα επείγοντα. Παρ’ όλα αυτά, οι τραυματισμοί παραμένουν ένα σοβαρό πρόβλημα. Σε η διάσειση εγκεφάλου σε ένα παιδί, δεν γίνεται αντιληπτή. Εάν το παιδί υποστεί δεύτερο χτύπημα μετά από το πρώτο, που προκάλεσε την αρχική διάσειση, η κατάσταση του εγκεφάλου του μπορεί να επιδεινωθεί σοβαρά.
Συμπτώματα και διάγνωση
Παρόλο που η απώλεια συνείδησης είναι ένα κοινό σύμπτωμα της διάσεισης, είναι πιθανό να έχετε διάσειση, χωρίς να έχετε χάσει τελείως τις αισθήσεις σας. Αναζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια για οποιαδήποτε διαταραχή της συνείδησης ή αίσθημα ζάλης μετά από ατύχημα κεφαλής. Μπορεί να έχει συμβεί σοβαρή αιμορραγία μέσα στο κρανίο, η οποία θα μπορούσε να χρειάζεται επείγουσα εγχείρηση.
Τα συμπτώματα μίας σοβαρής εγκεφαλικής βλάβης μπορεί να είναι αμέσως εμφανή ή ενδέχεται να μην εμφανιστούν παρά ώρες ή ημέρες μετά τον τραυματισμό. Ο κατάσταση της εγρήγορσης και της προσοχής σας μπορεί να παρέχει πληροφορίες σημαντικές σχετικά με την έκταση της βλάβης.
Ο γιατρός θα σας εξετάσει για στοιχεία ενδεικτικά κατάγματος του κρανίου και εγκεφαλικής βλάβης. Μπορεί να ζητηθούν αξονική τομογραφία (CT) ή μαγνητική τομογραφία (MRI), για να προσδιοριστεί αν έχει προκληθεί δυνητικά σοβαρή βλάβη ή αν ο τραυματισμός σας περιορίζεται σε διάσειση. Συνιστάται γενικώς μία περίοδος παρακολούθησης 24 έως 48 ωρών σε κάποιο νοσοκομείο ή στο σπίτι με την οικογένεια σας ή τους φίλους σας, για να ελέγχει αν αναπτύσσονται περαιτέρω συμπτώματα.
Σημεία και συμπτώματα
- Μικρής διάρκειας απώλεια της συνείδησης ή της μνήμης μετά από τραυματισμό της κεφαλής.
- Κεφαλαλγία.
- Λιποθυμική τάση.
- Ναυτία ή εμετός.
- Ελαφρά διαταραγμένη όραση.
- Δυσκολία συγκέντρωσης. Επείγοντα σημεία και συμπτώματα
- Επίμονη σύγχυση ή παραλήρημα.
- Επίμονη ζάλη.
- Προοδευτικός λήθαργος.
- Διαστολή της κόρης.
- Διαταραχή του λόγου.
- Τμηματική παράλυση.
- Λήθαργος.
- Κώμα.
Πόσο σοβαρή είναι διάσειση;
Η διάσειση είναι μία μικρή, προσωρινή διαταραχή, χωρίς μόνιμη εγκεφαλική βλάβη. Οι τραυματισμοί κεφαλής από ατύχημα, ωστόσο, μπορεί να προκαλέσουν θάνατο ή εγκεφαλική βλάβη σε ορισμένες περιπτώσεις. Άρα οποιοσδήποτε τραυματισμός της κεφαλής είναι δυνητικά σοβαρός. Επομένως, ο οποιοσδήποτε τραυματισμός στην κεφαλή σας θα πρέπει να εκτιμάται ιατρικά.
Η απώλεια μνήμης (αμνησία) που σχετίζεται με τη διάσειση συνήθως έχει σχέση με τις αναμνήσεις σας ακριβώς πριν και κατά τη διάρκεια του ατυχήματος, που προκάλεσε τη διάσειση. Παρ’ όλα αυτά, μπορεί να έχει σχέση και με αναμνήσεις λίγων εβδομάδων (ή σπάνια μηνών) πριν το ατύχημα. Η ανάρρωση της μνήμης σας είναι πιθανό να προοδεύσει από το πιο μακρινό παρελθόν προς τις πρόσφατες εμπειρίες.
Ορισμένοι άνθρωποι με διάσειση έχουν ένα συνδυασμό σημείων και συμπτωμάτων, που καλούνται σύνδρομο μετά τη διάσειση ή μετατραυματικό σύνδρομο, για λίγο καιρό μετά τον τραυματισμό στο κεφάλι. Εκτός από την κεφαλαλγία και τη ζάλη αυτά τα σημεία και συμπτώματα μπορεί να είναι αϋπνία, ευερεθιστότητα, διέγερση, αδυναμία συγκέντρωσης, κατάθλιψη ή αλλαγές της προσωπικότητας, όπως μελαγχολία. Γιατί ακριβώς αυτά τα σημεία και τα συμπτώματα συμβαίνουν σε κάποιους ανθρώπους δεν είναι γνωστό.
Η εγκεφαλική διάσειση και η πρόληψη της, χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή στα παιδιά. Τα διάφορα σπορ και παιχνίδια στα οποία συμμετέχουν τα παιδιά, αναπόφευκτα δημιουργούν συνθήκες για χτυπήματα στο κεφάλι. Διαπαιδαγώγηση χρειάζεται για τους γονείς και αυτούς που έχουν την ευθύνη των παιδιών ή τα προπονούν.
Θεραπεία
Η εγκεφαλική διάσειση κυμαίνεται από ήπια έως σοβαρή. Κάποια άτομα δεν αντιλαμβάνονται ποτέ τη διάσειση που έπαθαν. Αν δεν υπάρχουν καθόλου επιπλοκές, η διάσειση απαιτεί γενικώς λίγη ή καθόλου θεραπεία.
Ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει παρακεταμόλη ή ένα ισχυρότερο αναλγητικό για την ανακούφιση της κεφαλαλγίας σας. Η ασπιρίνη θα πρέπει να αποφεύγεται, διότι μπορεί να συμβάλει στην αιμορραγία. Η ανάπαυση και η χαλάρωση με περιορισμό των δραστηριοτήτων που απαιτούν συγκέντρωση ή ζωηρή κίνηση θα διευκολύνει συνήθως την ανάρρωση εντός λίγων ημερών.
Ο ασθενής με πιο σοβαρή εγκεφαλική διάσειση παρακολουθείται στο νοσοκομείο για 24 ώρες, επειδή θεωρητικά υπάρχει ο κίνδυνος η διάσειση να εξελιχθεί σε ενδοκρανιακό αιμάτωμα (μια επιπλοκή είναι η αιμορραγία στον εγκέφαλο). Απαραίτητη είναι και η ακτινογραφία κρανίου. Ο ασθενής μεταφέρεται στο σπίτι τους όπου παραμένουν για 3-4 ημέρες, ενώ ακολουθεί σταδιακή κινητοποίηση.
Σε αθλητές, όπως είναι οι ποδοσφαιριστές ή οι μποξέρ, που έχουν πάθει διάσειση θα πρέπει να γίνει ιατρική εκτίμηση, πριν επιστρέψουν στο άθλημα τους. Μερικές φορές η εγκεφαλική διάσειση χρειάζονται αρκετό χρόνο για να θεραπευτεί. Σε αρκετές περιπτώσεις, ακόμα και μετά από διάστημα 4 μηνών οι επιστήμονες έχουν δει ότι υπάρχουν διαφορές στη ροή του υγρού του εγκεφάλου σε σχέση με το φυσιολογικό, γεγονός που σημαίνει ότι ο εγκέφαλος των ατόμων που είχαν υποστεί διάσειση δεν έχει θεραπευθεί πλήρως. Οι αθλητές που παθαίνουν διάσειση μένουν εκτός αγωνιστικού χώρου για διάστημα 10 ημερών αλλά φαίνεται πως ο χρόνος αυτός είναι μικρός.
