Η μη καρκινική διόγκωση του προστάτη λέγεται καλοήθης υπερπλασία του προστάτη. Η λέξη καλοήθης την ξεχωρίζει από τον καρκίνο του προστάτη, ενώ η λέξη υπερπλασία σημαίνει αύξηση του μεγέθους. Η αντιμετώπιση εξαρτάται από τη σοβαρότητα της κατάστασης.
O προστάτης είναι ένας αδένας σαν καρύδι που βρίσκεται κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει ένα μέρος της ουρήθρας. Συμμετέχει στην αναπαραγωγική διαδικασία. Στους νεαρούς άνδρες έχει διάμετρο περίπου 3 εκατοστά, ζυγίζει 20 γραμμάρια και έχει όγκο 18-20 ml.
Ο προστάτης έχει την τάση να μεγαλώνει με την ηλικία. Η διόγκωση αρχίζει συνήθως γύρω στα 50, αλλά σε μερικούς άνδρες μπορεί να μην εμφανιστεί, μέχρι να φτάσουν στην όγδοη ή ένατη δεκαετία. Η διόγκωση του αδένα φαίνεται να είναι συνδεδεμένη με τις ορμονικές διαφοροποιήσεις πού υφίσταται ο άνδρας με την πάροδο του χρόνου. Η αύξηση του μεγέθους του προστάτη οφείλεται στη δράση μιας ορμόνης που ονομάζεται διυδροτεστοτερόνη (dihydrotestosterone, DHT) αλλά η αιτία δεν είναι πλήρως διευκρινισμένη.
Συμπτώματα
Καθώς ο προστάτης μεγαλώνει προκαλεί πίεση στην ουρήθρα που περιβάλλει, στενεύει το εύρος του αυλού της και την παραμορφώνει δημιουργώντας πρόβλημα στην ομαλή ροή των ούρων. Να σημειωθεί ωστόσο ότι ενώ σχεδόν όλοι οι ηλικιωμένοι άνδρες έχουν καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, δεν παρουσιάζουν όλοι συμπτώματα.
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη δεν είναι απειλητική για τη ζωή σας, εκτός αν τα συμπτώματα επιδεινωθούν κάνοντας δύσκολη ή αδύνατη την ούρηση. Η κατακράτηση των ούρων αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος που μπορεί να βλάψουν τα νεφρά. Τα συμπτώματα κυμαίνονται από ελαφριά έως βαριά. Αρχικά τα συμπτώματα είναι μόνο ενοχλητικά, αλλά, καθώς μεγαλώνει ο προστάτης, σταδιακά χειροτερεύουν. Σε γενικές γραμμές η υπερπλασία του προστάτη δεν σχετίζεται με τη στυτική δυσλειτουργία.
Τέσσερις στους πέντε άνδρες παρουσιάζουν καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, όταν φτάνουν στα 80. Εκτιμάται ότι το 25-30% των ανδρών θα χρειαστούν κάποιου είδους θεραπεία για συμπτώματα καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη στη διάρκεια της ζωής τους.
Σημεία και συμπτώματα
- Συχνή καμιά φορά επιτακτική ανάγκη για ούρηση.
- Δυσκολία έναρξης της ούρησης.
- Μειωμένη ορμή στην έξοδο των ούρων.
- Αδυναμία να κοιμηθείτε όλη τη νύχτα, χωρίς να σηκωθείτε για ούρηση.
- Σταγόνες ούρων μετά το τέλος της ούρησης.
Επείγοντα σημεία και συμπτώματα
- Αδυναμία ούρησης.
Διάγνωση
Ο γιατρός σας μπορεί να ρωτήσει για τα συμπτώματα του προστάτη, για να καθορίσει τη σοβαρότητα του προβλήματος. Είναι επίσης πιθανό να εξετάσει τον προστάτη σας εισάγοντας ένα δάχτυλο στον ορθό, φορώντας γάντια, οπότε ψηλαφίζει το μέγεθος και τη σκληρότητα του προστάτη.
Μπορεί επίσης να κάνετε μια εξέταση, για να καθοριστεί η δύναμη ροής των ούρων και μια εξέταση αίματος για τα επίπεδα του προστατικού αντιγόνου (PSA). Με την εξέταση του PSA εκτιμάται η πιθανότητα να συμβάλλει στα συμπτώματα και ο καρκίνος του προστάτη. Μπορεί να γίνει εξέταση της κύστης σας με κυστεοσκόπιο.
Αντιμετώπιση
Η θεραπεία για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη εξαρτάται από τη σοβαρότητα της και την επιλογή θεραπείας που προτιμάτε. Πιθανές επιλογές είναι:
Τακτική παρακολούθηση. Αν τα συμπτώματα σας είναι ήπια και δε σάς ενοχλούν, μπορεί να αποφασίσετε με το γιατρό σας ότι η τακτική παρακολούθηση είναι η σωστή επιλογή. Ο γιατρός σας πρέπει περιοδικά να αξιολογεί τα συμπτώματα σας, για να διαπιστώνει αν παραμένουν σταθερά ή αν επιδεινώνονται.
Φάρμακα. Τα φάρμακα μπορεί να ελέγξουν τα μέτρια συμπτώματα της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη. Τα φάρμακα αποτελούν επίσης επιλογή για τους άνδρες με ήπια συμπτώματα που τους προκαλούν ενόχληση ή που δεν προτιμούν την τακτική παρακολούθηση και αναμονή. Φάρμακα που λέγονται άλφα αδρενεργικοί αναστολείς (Xatral, Pradif, Omnic κ.ά.) βελτιώνουν τη ροή των ούρων χαλαρώνοντας τους μυς στην περιοχή του προστάτη. Συνήθως είναι τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα για την ανακούφιση από τα συμπτώματα. Ένα άλλος τύπος φαρμάκων, όπως η φιναστερίδη (Proscar) συρρικνώνει τον προστάτη καταστέλλοντας ορισμένες ορμόνες που προκαλούν τη διόγκωση του.
Εγχείρηση. Κατά τη χειρουργική επέμβαση αφαιρείται τμήμα του προστάτη, οπότε περιορίζεται η πίεση στην ουρήθρα. Η πιο συνηθισμένη χειρουργική επέμβαση είναι η διουρηθρική προστατεκτομή, που γίνεται χωρίς εξωτερική τομή. Κατά την επέμβαση ο χειρουργός εισάγει ένα όργανο, που λέγεται κυστεοσκόπιο, στην ουρήθρα και χρησιμοποιεί μικρά κοπτικά εργαλεία, για να αφαιρέσει τον παραπανίσιο ιστό του προστάτη. Η διουρηθρική προστατεκτομή είναι αποτελεσματική και ανακουφίζει γρήγορα από τα συμπτώματα. Οι περισσότεροι άνδρες παρουσιάζουν έντονη ροή των ούρων μέσα σε λίγες ημέρες. Αν ο προστάτης είναι υπερβολικά διογκωμένος, ο χειρουργός μπορεί να χρειαστεί να κάνει την επέμβαση μέσω μίας τομής στην κοιλιά σας.
Μετά την εγχείρηση του προστάτη είναι συνηθισμένο το σπέρμα να παλινδρομεί στην κύστη κατά την εκσπερμάτωση (παλίνδρομη εκσπερμάτωση), αντί να βγαίνει από το πέος. Αυτό δεν είναι κακό, επειδή το σπέρμα τελικά βγαίνει με τα ούρα. Όμως η παλίνδρομη εκσπερμάτωση μπορεί να προκαλέσει στείρωση, επειδή το σπέρμα δε φθάνει στον κόλπο. Σε σπάνιες περιπτώσεις η διουρηθρική προστατεκτομή μπορεί να οδηγήσει σε ανικανότητα ή αδυναμία ελέγχου της ούρησης.
Άλλες επιλογές. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθούν πολλές, λιγότερο επιθετικές, τεχνικές για την καταστροφή ιστού του προστάτη. Η θεραπεία με μικροκύματα χρησιμοποιεί τη θερμότητα από μικροκύματα, που ελέγχεται μέσω υπολογιστή, για να καταστρέψει το κεντρικό τμήμα του διογκωμένου αδένα. Σε μία άλλη θεραπεία χρησιμοποιούνται ραδιοκύματα που θερμαίνουν και καταστρέφουν την περίσσεια ιστού του προστάτη. Τα ραδιοκύματα μεταδίδονται με βελόνες που εισάγονται στον προστάτη. Κατά την ηλεκτρική θεραπεία χρησιμοποιείται ένα μεταλλικό όργανο που εκπέμπει ηλεκτρικό ρεύμα υψηλής συχνότητας, για να κόψει και να εξατμίσει τον παραπανίσιο ιστό. Στη θεραπεία με λέιζερ η συγκεντρωμένη δέσμη φωτός θερμαίνει και καταστρέφει τον ιστό.
Συμπληρωματική ιατρική. Πολλά βότανα κυκλοφορούν στην αγορά για την ανακούφιση από κοινά προβλήματα του προστάτη. Ένα που υπόσχεται κάτι για τη θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη είναι η πριονωτή σερενόα (Serenoa repens). Κανείς δεν είναι βέβαιος πώς ενεργεί η σερενόα. Μια θεωρία είναι ότι εμποδίζει τη διάσπαση της τεστοστερόνης σε άλλη μορφή που συνδέεται με τη διόγκωση του ιστού του προστάτη. Η σερενόα ενεργεί αργά. Οι περισσότεροι άνδρες έχουν μείωση στα συμπτώματα ούρησης μέσα σε 1-3 μήνες. Αν μετά τους 3 μήνες δεν έχετε παρατηρήσει καμία βελτίωση από το προϊόν, μπορεί να μην αποδίδει για σάς. Οι πιθανές παρενέργειες από τη μακροχρόνια χρήση είναι άγνωστες. Ένα μειονέκτημα του βοτάνου είναι ότι μπορεί να καταστέλλει τα επίπεδα του συγκεκριμένου προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα σας. Η δράση αυτή μπορεί να επηρεάσει την εξέταση PSA για την παρακολούθηση του καρκίνου του προστάτη. Αν παίρνετε σερενόα, είναι σημαντικό να ενημερώσετε το γιατρό σας, πριν κάνετε εξέταση PSA.
