H σημαντικότερη ίσως ρήση των αρχαίων Ελλήνων είναι “παν μέτρον άριστον”. Η ρήση αυτή έχει μεγάλη εφαρμογή στην περίπτωση της υγείας. Οτιδήποτε κάνει καλό στην υγεία μας σε μικρή ποσότητα μπορεί να κάνει κακό σε μεγάλη ποσότητα. Από αυτό τον κανόνα δεν λείπει ο ήλιος. Η ηλιακή ακτινοβολία κάνει καλό στη διάθεσή μας και αυξάνει τη βιταμίνη D στο σώμα μας αλλά η υπερβολική έκθεση προκαλεί γήρανση του δέρματος και διάφορους καρκίνους όπως είναι το μελάνωμα, το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα.
Οι κίνδυνοι
Οι κίνδυνοι από την έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου είναι καλά διαπιστωμένοι. Η ακτινοβολία UVA (αφορά το 95-97% της υπεριώδους ακτινοβολίας που φθάνει στην επιφάνεια της Γης) εισχωρεί βαθιά στο δέρμα και μπορεί να συμβάλει στην εμφάνιση καρκίνου μέσω της παραγωγής μορίων που προκαλούν βλάβες στο DNA, όπως οι ελεύθερες ρίζες.
Από την άλλη μεριά, το ηλιακό έγκαυμα προκαλείται από υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία UVB.
Και τα δύο είδη υπεριώδους ακτινοβολίας προκαλούν βλάβες στο κολλαγόνο του δέρματος, καταστρέφουν τη βιταμίνη Α στο δέρμα, επιταχύνουν τη γήρανση του δέρματος και αυξάνουν τον κίνδυνο δερματικών καρκίνων.
Επίσης η υπερβολική έκθεση στον ήλιο μπορεί να προκαλέσει καταρράκτη και άλλες παθήσεις των ματιών, καθώς και φωτοαλλεργίες.
Τα οφέλη
Ο ήλιος όμως έχει και πολλά οφέλη. Από μελέτη του καθηγητή Διατροφής και Επιδημιολογίας του Χάρβαρντ Εντουαρντ Τζιοβανούτσι προέκυψε ότι η βιταμίνη D μπορεί να προλάβει 30 περιπτώσεις καρκίνου για κάθε έναν καρκίνο του δέρματος που προκαλεί ο ήλιος. Οι μορφές καρκίνου στις οποίες η βιταμίνη D έχει τη μεγαλύτερη προληπτική δράση είναι το λέμφωμα, ο καρκίνος του πνεύμονα, του προστάτη, του παγκρέατος, του μαστού και, κυρίως, του παχέος εντέρου.
Η βιταμίνη D φαίνεται πως σταματά τη μη φυσιολογική κυτταρική ανάπτυξη, βοηθά στην απόπτωση (τον προγραμματισμένο θάνατο των κυττάρων) και βάζει «φρένο» στον σχηματισμό αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν τους όγκους.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η έκθεση στον ήλιο για 15 λεπτά ή τρεις φορές την εβδομάδα χωρίς αντηλιακό, μπορεί να βοηθήσει στην επαρκή σύνθεση της βιταμίνης D στο δέρμα, ιδιαίτερα στα ηλικιωμένα άτομα, τα οποία εμφανίζουν και τη μεγαλύτερη έλλειψή της.
Ο ήλιος κάνει καλό και στην καρδιά. Η καρδιοπροστατευτική δράση του συνίσταται στο ότι οι ακτίνες UV οδηγούν σε έκλυση εντός των αγγείων μας μονοξειδίου του αζώτου, το οποίο χαλαρώνει τα αγγεία και μειώνει την αρτηριακή πίεση.
Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Immunology από ερευνητές του Πανεπιστημίου Στάνφορντ στις ΗΠΑ πήγε ένα βήμα πιο πέρα αναφέροντας κάτι απρόσμενο: σύντομες περίοδοι έκθεσης στον ήλιο χωρίς αντηλιακό μπορεί ακόμη να κάνουν καλό στο δέρμα διορθώνοντας τις βλάβες του, όπως εκείνες που προκαλούνται από την πολύωρη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία!
O ήλιος αυξάνει τη γονιμότητα τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες μέσω της αύξησης των επιπέδων της βιταμίνης D. Στις γυναίκες η D βοηθά στην αύξηση των επιπέδων της προγεστερόνης και των οιστρογόνων κατά 13% και 21% αντίστοιχα. Στους άνδρες η βιταμίνη ενισχύει την υγιή ανάπτυξη των σπερματοζωαρίων ενώ αυξάνει την τεστοστερόνη.
Επιπλέον, είναι γνωστή εδώ και πολλά χρόνια η θεραπευτική δράση της ηλιακής ακτινοβολίας σε φλεγμονώδη νοσήματα του δέρματος όπως η ψωρίαση και η ατοπική δερματίτιδα.
Τέλος, ο ήλιος αυξάνει τα επίπεδα σεροτονίνης, του νευροδιαβιβαστή που ρυθμίζει τη διάθεση αλλά και την όρεξη, τον ύπνο και τη μνήμη.
