Σχεδόν 2.000 άνθρωποι έχουν πεθάνει τους τελευταίους μήνες στη Δυτική Αφρική από τον ιό Έμπολα (Ebola) ο οποίος ανακαλύφθηκε το 1976 και προκαλεί αιμορραγικό πυρετό.
Τα συμπτώματα του ιού Έμπολα περιλαμβάνουν πυρετό, πονοκεφάλους, πόνους στους μυς, τις αρθρώσεις ή το στομάχι, γενική αδυναμία, διάρροια, εμετούς, απώλεια όρεξης και αιμορραγία. Η ασθένεια μπορεί να εμφανιστεί μέσα σε 21 ημερών από την προσβολή του ατόμου και δεν υπάρχει εμβόλιο ή φάρμακο για την αντιμετώπιση της.
Πως μολύνει τον οργανισμό
Το πρώτο που κάνει ο ιός Έμπολα όταν περάσει στο σώμα είναι να μολύνει αρκετούς τύπους κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος καταστρέφοντας έτσι τις πρώτες γραμμές άμυνας του οργανισμού.
Μολύνει μεταξύ άλλων τα δενδριτικά κύτταρα, τα οποία πληροφορούν τα Τ-λεμφοκύτταρα ότι κάποιος εχθρός έχει διεισδύσει στο σώμα. Διατηρώντας έτσι κρυφή την παρουσία του, ο ιός μπορεί να αρχίσει να πολλαπλασιάζεται ανενόχλητος.
Όπως συμβαίνει και με πολλούς άλλους ιούς, ο Εμπολα αναστέλλει τη δράση της ιντερφερόνης, ενός μορίου που καταστέλλει την αναπαραγωγή των ιών μέσα στα κύτταρα.
Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού παίζουν ρόλο και στην αιμορραγία που προκαλεί η ασθένεια. Τα σωματίδια του ιού καταναλώνονται από τα μακροφάγα, μια άλλη ομάδα ανοσοποιητικών κυττάρων, τα οποία μολύνονται και εκλύουν χημικούς παράγοντες που προκαλούν πήξη του αίματος. Η πήξη αυτή του αίματος οδηγεί στο σχηματισμό μικρών θρόμβων που τελικά περιορίζουν τη ροή του αίματος προς τα όργανα. Το ενδοθήλιο των αγγείων, η ευαίσθητη εσωτερική επίστρωση των αρτηριών, βλάπτεται από ουσίες που απελευθερώνουν τα μολυσμένα μακροφάγα προκαλώντας φλεγμονή.
Η φλεγμονώδης αντίδραση εξαπλώνεται ραγδαία σε όλο το σώμα και συνοδεύεται από υψηλό πυρετό. Στο πεπτικό σύστημα, οι κυτταρικές βλάβες οδηγούν σε διάρροια που απειλεί τον ασθενή λόγω αφυδάτωσης. Στα επινεφρίδια, οι βλάβες εμποδίζουν την παραγωγή στεροειδών ορμονών για τη ρύθμιση της κυκλοφορίας του αίματος. Και στο συκώτι, όπου οι βλάβες είναι επίσης μεγάλες, σταματά η παραγωγή βασικών συστατικών του πλάσματος του αίματος.
Πτώση πίεσης και σοκ
Εκτός όμως από τις βλάβες, ο ιός καταστρέφει άμεσα εκατομμύρια κύτταρα καθώς αναπαράγεται μέσα τους και τελικά τα διαλύει για να απελευθερώσει νέα αντίγραφά του.
Οι βλάβες στο κυκλοφορικό είναι αυτές που μπορούν τελικά να προκαλέσουν το θάνατο. Τα αιμοφόρα αγγεία αρχίζουν να διαρρέουν, και ο ασθενής παρουσιάζει εσωτερική και εξωτερική αιμορραγία (από τα μάτια και τη μύτη). Η αιμορραγία οδηγεί σε πτώση της αρτηριακής πίεσης του αίματος και ο ασθενής πεθαίνει τελικά από σοκ και πολλαπλή οργανική ανεπάρκεια.
Πολλά όμως παραμένουν άγνωστα για αυτή τη φρικτή ασθένεια, η οποία πιστεύεται ότι προέρχεται από νυχτερίδες των φρούτων. Άγνωστος είναι για παράδειγμα ο ρόλος ορισμένων από τις επτά πρωτεΐνες που παράγει ο ιός Εμπολα.
Μετάδοση
Να σημειωθεί ότι ο ιός Έμπολα μεταδίδεται αποκλειστικά με την άμεση επαφή με τα σωματικά υγρά των ασθενών ή με μολυσμένα αντικείμενα, όπως π.χ. σύριγγες.
Μπορεί να διαδοθεί από τις βλεννώδεις εκκρίσεις, το σπέρμα, το σάλιο, τον ιδρώτα, τον εμετό, το αίμα ή τα κόπρανα του ασθενούς. Είναι κατά συνέπεια απίθανο να μεταδοθεί μεταξύ των επιβατών ενός αεροσκάφους ή ενός τρένου, αφού απαιτείται άμεση επαφή με τις σωματικές εκκρίσεις.
Να σημειωθεί ότι οι άνδρες που μολύνθηκαν από τον ιό και επιβίωσαν μπορεί να μεταδίδουν τον ιό μέσω του σπέρματός τους επί 7 εβδομάδες αφού αναρρώσουν. Το ποσοστό θνησιμότητας στην τρέχουσα επιδημία η οποία εξελίσσεται στη δυτική Αφρική αγγίζει το 60%.
