Η ανθρώπινη ομιλία και το πως εξελίχθηκε είναι ένα ζήτημα που απασχολεί την επιστήμη. Από τα πτηνά, λένε ορισμένοι επιστήμονες, πήραμε τη μελωδική πλευρά της ομιλίας μας, ενώ από τα άλλα πρωτεύοντα θηλαστικά πήραμε την πιο «πραγματιστική» πλευρά του λεκτικού νοήματος του περιεχομένου της.
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Psychology από τον Ρόμπερτ Μπέργουικ Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (ΜΙΤ),και τον Σίρο Οτζιμα και Καζούο Οκανόγια από το Πανεπιστήμιο του Τόκιο, υποστηρίζεται ότι το τραγούδι του ασημένιου γίββωνα αποκαλύπτει την εξέλιξη της ανθρώπινης γλώσσας.
Οι ασημένιος γίββωνας (Hylobates moloch) που ζει στα τροπικά δάση της Ιάβας και είναι ένα είδος που απειλείται με εξαφάνιση, έχει ένα ασυνήθιστο χαρακτηριστικό: τραγουδάει. Μπορεί να εκφωνήσει 14 διαφορετικές νότες για να συνθέσει τραγούδια τα οποία χρησιμοποιούνται για την οριοθέτηση του εδάφους και να στείλει μηνύματα για ζευγάρωμα.
Η εξέλιξη της γλώσσας
«Πώς προέκυψε η ανθρώπινη γλώσσα; Αυτό έγινε τόσο μακριά στο παρελθόν ώστε δεν μπορούμε απλώς να πάμε προς τα πίσω και να εξαγάγουμε άμεσα συμπεράσματα» εξήγησε ο Σιγκέρου Μιγιαγκάουα, καθηγητής Ιαπωνικής Γλώσσας στο ΜΙΤ, εκ των συγγραφέων της μελέτης. «Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να βρούμε μια θεωρία η οποία να είναι σε γενικές γραμμές συμβατή με τα όσα γνωρίζουμε για την ανθρώπινη γλώσσα και τα άλλα παρόμοια συστήματα στη φύση».
Ο Μιγιαγκάουα και οι συνάδελφοί του θεωρούν ότι το «κλειδί» βρίσκεται ακριβώς στις «απεριόριστες» δυνατότητες της ανθρώπινης γλώσσας, οι οποίες τελικά, όπως υποστηρίζουν, είναι μόνο φαινομενικά «άπειρες»: ορισμένες από αυτές αν αναλυθούν επιδεικνύουν τις πεπερασμένες ιδιότητες των γλωσσών των άλλων ζώων. Αυτό κατά τη γνώμη τους σημαίνει ότι η ανθρώπινη γλώσσα έχει πολύ περισσότερες ομοιότητες απ’ ό,τι νομίζαμε με τις άλλες γλώσσες του ζωικού βασιλείου.
«Ναι, η ανθρώπινη γλώσσα είναι μοναδική, αν όμως τη διαχωρίσουμε με τον σωστό τρόπο τα δύο μέρη που εντοπίζουμε έχουν στην ουσία πεπερασμένο χαρακτήρα», λέει ο καθηγητής «και έχουν προηγούμενα στον κόσμο των ζώων. Σύμφωνα με την υπόθεσή μας ενώθηκαν με μοναδικό τρόπο στην ανθρώπινη γλώσσα».
Τα συμπεράσματα της μελέτης βασίζονται σε προηγούμενη ερευνητική εργασία του Μιγιαγκάουα, η οποία υποστηρίζει ότι η ανθρώπινη γλώσσα αποτελείται από δύο διαφορετικά «επίπεδα»: το εκφραστικό, το οποίο σχετίζεται με τη μεταλλασσόμενη δομή των προτάσεων, και το λεκτικό, το οποίο ενσωματώνει τον πυρήνα του περιεχομένου των προτάσεων.Η ιδέα αυτή βασίζεται με τη σειρά της στο προηγούμενο έργο άλλων γλωσσολόγων, μεταξύ των οποίων ο Νόαμ Τσόμσκι, ο Κένεθ Χέιλ και ο Σάμιουελ Τζέι Κέιζερ.
Σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, το εκφραστικό επίπεδο σχετίζεται με το κελάηδισμα των πουλιών ενώ το λεκτικό σχετίζεται με τις γλώσσες των πρωτευόντων.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι καθώς ο πιο πρόσφατος κοινός πρόγονος των πτηνών και των ανθρώπων τοποθετείται περίπου πριν από 300 εκατομμύρια χρόνια, η «γλωσσική» μεταξύ τους σχέση θα πρέπει να είναι έμμεση, μέσω των πρωτευόντων, πιθανώς ακόμη και μέσω του ασημένιου γίββωνα.
