Οσφυϊκός σπόνδυλος
Η σπονδυλική στήλη περιβάλει τον νωτιαίο μυελό και είναι από τα πιο δυνατά μέρη του σώματος. Όμως η πολυπλοκότητα της σπονδυλικής στήλης προκαλεί αρκετές φορές προβλήματα και ένα από αυτό είναι η σταδιακή σπονδυλική στένωση (spinal stenosis).
Η σπονδυλική στήλη περιλαμβάνει τουλάχιστον 26 οστά, εκ των οποίων τα 24 ονομάζονται σπόνδυλοι (υπάρχουν 7 αυχενικοί σπόνδυλοι στο λαιμό, 12 θωρακικοί πίσω από το θώρακα και 5 οσφυϊκοί στη μέση). Μεταξύ των σπονδύλων υπάρχουν χόνδρινα μαξιλαράκια που ονομάζονται μεσοσπονδύλιοι δίσκοι και απορροφούν τους κραδασμούς.
Οι σπόνδυλοι έχουν ένα πρόσθιο τμήμα που είναι συμπαγές και λέγεται σώμα (vertebral body) και ένα οπίσθιο τμήμα που λέγεται πέταλο (lamina). Ανάμεσα στο σώμα και το πέταλο του σπονδύλου, υπάρχει ένα κενό (τρύπα). Δύο γειτονικοί σπόνδυλοι συνδέονται με ένα δίσκο, δύο αρθρώσεις και αρκετούς συνδέσμους.
Καθώς ενώνονται οι σπόνδυλοι, ο ένας πάνω στον άλλον σχηματίζεται ένας σωλήνας από αυτά τα κενά, που λέγεται σπονδυλικός σωλήνας και μέσα σε αυτόν βρίσκεται προστατευμένος ο νωτιαίος μυελός (spinal cord). Από το εσωτερικό της σπονδυλικής στήλης ξεκινούν 62 νεύρα που συνδέουν τον εγκέφαλο με το υπόλοιπο σώμα.
Αιτίες
Δύο σπόνδυλοι συνδέονται με ένα δίσκο, δύο αρθρώσεις και αρκετούς συνδέσμους
Σπονδυλική στένωση είναι η στένωση μίας περιοχής στο σπονδυλικό σωλήνα. Αυτή η στένωση προκαλείται συνήθως από οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις (φθορά) των αρθρώσεων, των συνδέσμων και των μεσοσπονδύλιων δίσκων που έχουν σαν αποτέλεσμα την ελάττωση του χώρου που είναι διαθέσιμος γιά τα νεύρα.
Μπορεί αρχικά να εκδηλωθεί πόνος στον ένα γλουτό, στο μηρό και στη γάμπα, όταν βαδίζετε ή στέκεστε.
Η σπονδυλική στένωση εκδηλώνεται συνήθως σε ενήλικες άνω των 50 ετών. Μπορεί να οφείλεται σε συγγενή διαταραχή, αλλά συνήθως προκαλείται από οστεοαρθρίτιδα.
Η φυσιολογική φθορά, ένας προηγούμενος τραυματισμός ή η γήρανση μπορεί να εκφυλίσουν σταδιακά τον προστατευτικό ιστό (χόνδρο) που καλύπτει τις αρθρώσεις της σπονδυλικής στήλης. Μπορεί να φθαρούν οι δίσκοι ανάμεσα στους σπονδύλους και να μειωθεί ο χώρος ανάμεσα τους. Μπορεί επίσης να αναπτυχθούν οστέινα εξογκώματα (οστεόφυτα). Αυτές οι αλλαγές μπορεί να κάνουν τους σπονδύλους και το μαλακό ιστό να μετακινηθούν προς τα μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα συμπιέζοντας έτσι τα νεύρα.
Μπορεί να αναπτυχθεί πίεση στις ρίζες του ισχιακού νεύρου. Αυτό μπορεί να προκαλέσει την αντανάκλαση του πόνου από το κάτω μέρος της μέσης προς το γλουτό και τη γάμπα (ισχιαλγία). Μπορεί τελικά να εμφανιστεί μούδιασμα ή αδυναμία στα πόδια. Κάποιες φορές τα νεύρα προς την ουροδόχο κύστη και το έντερο συμπιέζονται με αποτέλεσμα την ακράτεια.
Συμπτώματα
Το χαρακτηριστικό της πάθησης είναι ότι τα συμπτώματα εκλύονται σε θέση ορθοστασίας ή στη βάδιση. Όταν σκύβετε τη μέση ή κάθεστε για λίγο, ο πόνος υποχωρεί. Αυτά τα συμπτώματα υποδηλώνουν σπονδυλική στένωση.
Το σκύψιμο της μέσης μπρος τα εμπρός ή το κάθισμα μετριάζουν τον πόνο, επειδή αυτές οι στάσεις αυξάνουν τη διάμετρο του σπονδυλικού σωλήνα μειώνοντας την πίεση στα σπονδυλικά νεύρα.
Τα συμπτώματα είναι συχνά ήπια και παρόμοια με αυτά που σχετίζονται με διαφορετικά αίτια πόνου στη μέση και στο πόδι. Σε σοβαρές περιπτώσεις σπονδυλικής στένωσης ο πόνος επιμένει ανεξάρτητα από τη δραστηριότητα ή τη στάση.
Σημεία και συμπτώματα
- Πόνος στο κάτω μέρος της μέσης, στο γλουτό, στο μηρό και στη γάμπα που σχετίζεται με το βάδισμα και την ορθοστασία.
- Μείωση του πόνου με το κάθισμα, το σκύψιμο προς τα εμπρός ή όταν ακουμπάτε κάπου για στήριξη.
- Δυσκολία βάδισης, ιδιαίτερα σε κατηφόρα.
- Προοδευτικά αυξανόμενο μούδιασμα ή αδυναμία στο πόδι.
- Δυσκολία ελέγχου των ούρων και των κοπράνων.
Ο πόνος από τη σπονδυλική στένωση τείνει να γίνεται περισσότερο αντιληπτός κατά τη βάδιση σε κατηφορικά μέρη και επιμένει με την ορθοστασία. Αντίθετα ο πόνος που προκαλείται από την κακή κυκλοφορία επιδεινώνεται συνήθως κατά τη βάδιση σε ανηφορικά μέρη και υποχωρεί με την ορθοστασία.
Πόσο σοβαρή είναι η σπονδυλική στένωση; Τα συμπτώματα διαφέρουν ανάλογα με την περιοχή της σπονδυλικής στήλης που προσβάλλεται και την έκταση του προβλήματος. Αν η πίεση στις ρίζες των νεύρων μπορεί να ανακουφιστεί αποτελεσματικά με τη θεραπεία, τα συμπτώματα μπορεί να μην επιδεινωθούν περισσότερο ή ακόμα και να υποχωρήσουν.
Σε μερικές περιπτώσεις η σπονδυλική στένωση μπορεί να οδηγήσει σε εξουθενωτικό πόνο ή άλλα συμπτώματα που απαιτούν εγχείρηση.
Διάγνωση
Πριν γίνει η διάγνωση, ο γιατρός θα κάνει πιθανότατα εξετάσεις, για να αποκλείσει άλλες παθήσεις που μπορεί να προκαλούν πόνο ή μούδιασμα στο πόδι, όπως είναι ο όγκος στη σπονδυλική στήλη ή ένα κυκλοφορικό πρόβλημα. Η δισκοκήλη μπορεί επίσης να προκαλέσει παρόμοια συμπτώματα. Άλλες εξετάσεις για τη διάγνωση της στένωσης του σπονδυλικού σωλήνα μπορεί να είναι η αξονική τομογραφία και η μυελογραφία.
Ακτινογραφίες της σπονδυλικής στήλης μπορεί να χρησιμοποιηθούν ώστε να φανεί πόσο σοβαρές είναι οι οστεοαρθριτικές αλλοιώσεις. Ωστόσο η εξέταση που θα επιβεβαιώσει την ύπαρξη και την έκταση του προβλήματος καθώς και θα δώσει στον εξειδικευμένο γιατρό (ορθοπεδικό ή νευροχειρουργό) όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες που χρειάζονται είναι η μαγνητική τομογραφία της σπονδυλικής στήλης.
Θεραπεία
Στην ελαφρά έως μέτρια σπονδυλική στένωση τα φάρμακα και η φυσικοθεραπεία μπορεί να αποτελούν τη μοναδική θεραπεία που θα χρειαστείτε. Η παραμονή στο κρεβάτι ήταν κάποτε η βασική μέθοδος αντιμετώπισης του οξέος πόνου της μέσης. Τώρα συνιστάται μόνο για λίγες ημέρες στην περίπτωση έντονου πόνου. Η παρατεταμένη παραμονή στο κρεβάτι μπορεί να μειώσει τη δύναμη των μυών και να επιδεινώσει την αδυναμία.
Φάρμακα. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα και τα μυοχαλαρωτικά μπορεί να σας ανακουφίσουν από τον πόνο και να μειώσουν τη φλεγμονή. Τα παυσίπονα που δεν απαιτούν συνταγή μπορεί επίσης να βοηθήσουν. Μπορεί επίσης να γίνει ένεση με κορτικοστεροειδή φάρμακα που προσωρινά σας ανακουφίζουν, το πρόβλημα όμως της σπονδυλικής στένωσης δεν το θεραπεύουν.
Φυσικοθεραπεία. Σε οξύ πόνο μπορεί να βοηθήσουν η εφαρμογή θερμότητας ή κρύου ή ένα ήπιο μασάζ από φυσικοθεραπευτή. Όταν υποχωρήσει ο πόνος, ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να σχεδιάσει ένα πρόγραμμα άσκησης για τη βελτίωση της ευλυγισίας, την ενδυνάμωση της μέσης και των
