Το σύνδρομο Sjögren (Σγιόγκρεν) είναι μία συχνή αυτοάνοση πάθηση κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους αδένες που παράγουν υγρασία. Στην Ελλάδα, αφορά το 1,5‰ των ενηλίκων.
Αναλυτικότερα, προβάλει τους εξωκρινείς αδένες και δεδομένου ότι οι κύριοι εκπρόσωποι των εξωκρινών αδένων είναι οι σιελογόνοι και οι δακρυϊκοί αδένες τα συμπτώματα του συνδρόμου είναι η ξηροστομία και η ξηροφθαλμία. Η ονομασία προήλθε από τον Σουηδό οφθαλμίατρο Henrik Sjögrenτο 1933.
Συμπτώματα
Η πάθηση προκαλεί ξηρότητα στους υγρούς βλεννογόνους υμένες, κυρίως στα μάτια και στο στόμα. Μπορεί να αισθάνεται κανείς ότι έχει κάποιο ξένο σώμα στα μάτια και μπορεί να έχει δυσκολία στη μάσηση και στην κατάποση. Μπορεί επίσης να προκαλέσει ξηρότητα του κόλπου στις γυναίκες. Μπορεί επίσης να προκαλέσει διαταραχές σε άλλα μέρη του σώματος, όπως στους μυς, στις αρθρώσεις, στους πνεύμονες, στους νεφρούς και στο στομάχι.
Η πρωτοπαθής μορφή του συνδρόμου εκδηλώνεται μόνη της, ενώ η δευτεροπαθής μορφή εμφανίζεται σε παθήσεις που προσβάλλουν τις αρθρώσεις και τους μυς, όπως είναι η ρευματοειδής αρθρίτιδα ή άλλα νοσήματα, όπως ο λύκος, το σκληρόδερμα και η πολυμυοσιτίδα. Τα περισσότερα άτομα με σύνδρομο Sjogren είναι μεσήλικες γυναίκες.
Το σύνδρομο Sjögren μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την ποιότητα ζωής, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας εργασίας και της συμμετοχής στις καθημερινές δραστηριότητες.
Συμπτώματα
- Ξηρότητα, αίσθηση άμμου ή τραχύτητας στα μάτια.
- Ξηροστομία.
- Κόπωση.
- Δυσκολία στη μάσηση και στην κατάποση.
- Ξηρότητα στη μύτη, στο λαιμό και στους πνεύμονες.
- Πόνος στους μυς και στις αρθρώσεις.
- Αίσθημα ξηρότητας και σε άλλους βλεννογόνους, όπως της μύτης, του φάρυγγα και του κόλπου. Επίσης ξηρό δέρμα.
- Διόγκωση των παρωτίδων ή των υπογνάθιων σιελογόνων αδένων (εμφανίζεται σε ποσοστό 50% περίπου των ασθενών).
- Φαινόμενο Raynaud.
Διάγνωση
Για να κάνει τη διάγνωση, ο γιατρός θα λάβει υπόψη του τα συμπτώματα μαζί με εξετάσεις αίματος και οφθαλμολογικές εξετάσεις. Μπορεί επίσης να ζητήσει βιοψία από την εσωτερική πλευρά του χείλους, κατά την οποία αφαιρείται ένα δείγμα ιστού για ανάλυση και εξετάσεις των σιελογόνων αδένων, για να εξακριβωθεί αν υπάρχει φλεγμονή.
Θεραπεία
Η θεραπεία στοχεύει στη μείωση των συμπτωμάτων. Εκτός από τη λήψη φαρμάκων μπορεί να βοηθήσουν οι ενυδατικές κρέμες για το δέρμα, η κατανάλωση πολλών υγρών, η χρήση τεχνητού σιέλου και η τακτική οδοντιατρική φροντίδα, επειδή η μείωση του σάλιου μπορεί να προκαλέσει τερηδόνα.
Τα τεχνητά δάκρυα χωρίς συντηρητικά και οι οφθαλμικές αλοιφές μπορεί να βοηθήσουν στην ύφεση των ενοχλήσεων των ματιών. Η ξηροστομία μπορεί να υποχωρήσει με σταγόνες λεμονιού χωρίς ζάχαρη ή άλλες σκληρές καραμέλες για τη διέγερση της παραγωγής σίελου και πίνοντας γουλιές από υγρά, κατά προτίμηση νερού, σε όλη τη διάρκεια της ημέρας.
Φάρμακα. Ο γιατρός θα ελέγξει τα φάρμακα που παίρνει ο ασθενής, για να βεβαιωθεί ότι δεν επιδεινώνουν την ξηρότητα. Μπορεί να χορηγήσει φάρμακα, όπως η πιλοκαρπίνη (Dispercarpine) ή η σεβιμελίνη (Evoxac), για να διεγείρει την παραγωγή σίελου.
Ο γιατρός μπορεί επίσης να χορηγήσει ένα κορτικοστεροειδές ή ανοσοκατασταλτικό φάρμακο, όπως είναι το Endoxan σε σοβαρές περιπτώσεις με προσβολή των νεφρών, των πνευμόνων ή νευρολογικές διαταραχές.
