Η ρήξη μηνίσου (meniscus tear) αποτελεί στον αθλητισμό περίπου το 5-10% όλων των τραυματισμών και συχνά συμβαίνει μαζί με κάποια άλλη κάκωση στο γόνατο.
Η ρήξη μηνίσκου παρατηρείται συνήθως σε άτομα ασχολούμενα με ανταγωνιστικά αθλήματα, όπως το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ, η πάλη, το σκι, το ράγκμπι και το χόκεϊ.
Οι μηνίσκοι
Το γόνατο είναι μια άρθρωση που απαρτίζεται από οστά, μύες, τένοντες, συνδέσμους και χόνδρους. Η άρθρωση συνδέει το μηριαίο οστό με το κνημιαίο οστό ενώ συμμετέχει εμπρός και το οστό της επιγονατίδας. Η περόνη δεν συμμετέχει στην άρθρωση αλλά συνδέεται με το άνω μέρος της κνήμης. Ανάμεσα στις επιφάνειες των δύο αρθρούμενων οστών, παρεμβάλλονται οι μηνίσκοι οι οποίοι μοιάζουν με δύο μισοφέγγαρα (έχουν σχήμα C) και αποτελούνται από ινοχόνδρινο ιστό.
Κάθε γόνατο έχει δύο μηνίσκους (έσω και έξω), οι οποίοι λειτουργούν ως προστατευτικά “μαξιλαράκια”. Ο έξω μηνίσκος βρίσκεται στην εξωτερική πλευρά του γόνατος και ο έσω μηνίσκος βρίσκεται στην εσωτερική. Οι μηνίσκοι είναι δυνατοί και εύκαμπτοι λειτουργώντας ως αποσβεστήρες κραδασμών που αναπτύσσονται μεταξύ του μηριαίου οστού και του κνημιαίου οστού. Επίσης, σταθεροποιούν και κατανέμουν ομοιόμορφα το σωματικό βάρος στην άρθρωση του γόνατος.
Η λειτουργία των μηνίσκων είναι πολύ σημαντική για τη διατήρηση της υγείας και της μακροζωίας της άρθρωσης του γόνατος. Καθώς η αρθρική επιφάνεια του μηρού είναι καμπύλη και αυτή της κνήμης ευθεία, οι μηνίσκοι γεμίζουν το κενό που υπάρχει κάνοντας την εφαρμογή των αρθρικών επιφανειών τέλεια. Επίσης οι μηνίσκοι παράγουν αρθρικό υγρό. Στην περίπτωση ολικής αφαίρεσης του μηνίσκου τα δύο οστά βρίσκονται σε απ’ ευθείας επαφή, κάτι που σύντομα οδηγεί σε εκφυλισμό της άρθρωσης (οστεοαρθρίτιδα).
Συμπτώματα της ρήξης μηνίσκου
Υπάρχουν διαφόρων ειδών ρήξεις μηνίσκων και διακρίνονται ανάλογα με το σχήμα και τη θέση της ρήξης. Οι ρήξεις μπορεί να είναι μικρές, μερικές ή πλήρεις. Επίσης, διακρίνονται σε κάθετες και οριζόντιες καθώς και ανάλογα με την εντόπιση, (προσθίου, οπισθίου κέρατος και σώματος μηνίσκου) και την αιτιολογία (τραυματικού τύπου και εκφυλιστικού τύπου).
Η ρήξη του μηνίσκου συνήθως δημιουργεί έντονο πόνο τη στιγμή της κάκωσης στο γόνατο. Ανάλογα με το είδος της ρήξης, το γόνατο μπορεί να πρηστεί αμέσως ή την επόμενη μέρα. Ο ασθενής δεν μπορεί να βαδίσει εύκολα και αισθάνεται πόνο σε ορισμένες θέσεις κατά την κίνηση του γόνατος.
Ορισμένες ρήξεις μηνίσκου προκαλούν εμπλοκή του γόνατος, δηλαδή ο πάσχων δεν μπορεί να εκτείνει πλήρως το γόνατό του. Εάν αυτό παραμείνει για καιρό προκαλεί σημαντική δυσκαμψία στο γόνατο. Για το λόγο αυτό, οι ρήξεις μηνίσκων που προκαλούν εμπλοκή γόνατος έχουν ένδειξη για άμεση αρθροσκοπική αποκατάσταση.
Πολλές φορές μια μικρή ρήξη μηνίσκου μπορεί να ερεθίσει για ένα χρονικό διάστημα το γόνατο και να υποχωρήσουν τελικά τα συμπτώματα. Ο ασθενής μπορεί να είναι ελεύθερος συμπτωμάτων για αρκετό διάστημα, αλλά συνήθως μετά από κάποια έντονη δραστηριότητα υποτροπιάζει ο πόνος.
Απώλεια μέρους ή του συνόλου ενός μηνίσκου μειώνει την ικανότητά του να επιτελεί τη λειτουργία του ως αμορτισέρ. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η ταχύτερη εκφύλιση του αρθρικού χόνδρου και η ανάπτυξη οστεοαρθρίτιδας γονάτου. Απώλεια του έξω μηνίσκου τείνει να αποδιοργανώνει το γόνατο πιο γρήγορα από ό, τι η απώλεια του έσω μηνίσκου.
Διάγνωση
Για να διαπιστωθεί μια ρήξη μηνίσκου, ο ειδικός γιατρός θα σάς υποβάλλει σε ορισμένες εξετάσεις.
Επειδή οι μηνίσκοι αποτελούνται από μαλακό ιστό δεν απεικονίζονται φυσιολογικά στις απλές ακτινογραφίες. Γι’ αυτό είναι πιθανό να χρειαστεί να υποβληθεί ο ασθενής σε μαγνητική τομογραφία.
Σημειώστε ότι η μαγνητική τομογραφία έχει αξιοπιστία πάνω από 90%.
Θεραπεία
Η “φρέσκια” ρήξη έχει τη δυνατότητα να επουλωθεί μόνη της χωρίς χειρουργική επέμβαση, αν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα με κηδεμόνα (νάρθηκα), φυσιοθεραπεία και την παύση αθλητικών δραστηριοτήτων. Η χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων, η τοποθέτηση πάγου και προστασία του γόνατος από καταπονήσεις, συνήθως οδηγεί σε υποχώρηση των συμπτωμάτων.
Όταν μια ρήξη μηνίσκου αποτυγχάνει να θεραπευτεί συντηρητικά ή προκαλεί περαιτέρω βλάβη στο γόνατο (ένας σπασμένος μηνίσκος μέσα σε ένα γόνατο μπορεί να λειτουργεί όπως ένα “γρέζι”» σε μια μηχανή, προκαλώντας αυξημένες τριβές και φθορές), η χειρουργική αντιμετώπιση με αρθροσκόπηση είναι αναγκαία.
Για τη θεραπεία των ρήξεων μηνίσκου όλες οι επεμβάσεις γίνονται πλέον μόνον αρθροσκοπικά. Με τον τρόπο αυτό, διαπιστώνεται αν σε μια ρήξη μπορεί γίνει συρραφή ή αν είναι απαραίτητο να αφαιρεθεί το σχισμένο κομμάτι (μερική μηνισκεκτομή). Η προσπάθεια επικεντρώνεται στη διάσωση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου τμήματος του μηνίσκου, διότι όταν λείπει ο μηνίσκος επιταχύνεται η εκφύλιση, δηλαδή η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος.
Κατά την αρθροσκόπηση, ο γιατρός βάζει μέσα στο γόνατο μια μικρή κάμερα (αρθροσκόπιο) που διέρχεται από μια οπή διαμέτρου ενός εκατοστού να επισημαίνει το είδος της ρήξης του μηνίσκου. Με την είσοδο εργαλείων από μια άλλη οπή ενός εκατοστού αφαιρεί το σπασμένο τμήμα μηνίσκου ή να το ράβει εφόσον συντρέχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις.
Αν πρέπει να γίνει αφαίρεση, ο χειρουργός προσπαθεί να αφαιρέσει όσο το δυνατό μικρότερο τμήμα από το μηνίσκο ομαλοποιώντας το εναπομείναν μέρος του. Καλό είναι η αντιμετώπιση να γίνεται σύντομα, έτσι ώστε να μη προχωράει και να μεγαλώνει η ρήξη με την καθυστέρηση της επέμβασης.
Επειδή η ύπαρξη του μηνίσκου είναι σημαντική, ειδικά σε νέα άτομα πρέπει να γίνεται προσπάθεια συρραφής και αποκατάστασης της ρήξης του μηνίσκου. Βέβαια για να έχει επιτυχία η συρραφή του μηνίσκου πρέπει να υπάρχουν σαφείς ενδείξεις. Υπάρχουν διάφορες τεχνικές συρραφής μηνίσκου, που εφαρμόζονται ανάλογα της περιοχής της ρήξης. Μόνο για τις περιφερικού τύπου ρήξεις μπορεί να γίνει συρραφή. Καμία άλλη ρήξη δεν συρράπτεται λόγω απουσίας αιμάτωσης και συνεπώς δυνατότητας επούλωσης. Υπάρχου διάφορες τεχνικές συρραφής μηνίσκου, που εφαρμόζονται ανάλογα της περιοχής της ρήξης.
Μετά την χειρουργική αντιμετώπιση, ο ασθενής συνήθως δεν χρειάζεται να νοσηλευτεί, αλλά επιστρέφει στο σπίτι του την ίδια ημέρα και ξεκινά πρόγραμμα αποκατάστασης (φυσικοθεραπείας).
