Σχεδόν όλοι έχουν νιώσει κεφαλαλγία (πονοκέφαλο) κάποια στιγμή. Οι κεφαλαλγίες ανήκουν στα πιο συχνά ιατρικά συμπτώματα για το οποία αναζητείται ιατρική συμβουλή. Έχουν πολλές αιτίες και η εντόπιση, η σοβαρότητα και η συχνότητα με την οποία συμβαίνουν ποικίλλουν, πάρα πολύ.
Περίπου το 95% όλων των πονοκεφάλων είναι πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες, που σημαίνει, πως δεν προκαλούνται από κάποια υποκείμενη νόσο ή όγκο. Όταν η κεφαλαλγία δεν υποχωρεί για 6 ή περισσότερους μήνες, θεωρείται χρόνια πάθηση.
Αιτίες και τύποι
Παρόλο που η ακριβής φύση του πονοκεφάλου είναι ασαφής, οι έρευνες δείχνουν πως οι κεφαλαλγίες μπορούν να προκύψουν ως αποτέλεσμα αλλαγών στα επίπεδα των χημικών ουσιών του εγκεφάλου (νευροδιαβιβαστών), όπως η σεροτονίνη και η νοραδρεναλίνη. Η διαταραχή της ισορροπίας των επιπέδων αυτών των νευροδιαβιβαστών μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή των αρτηριών του τριχωτού της κεφαλής και συνεπώς σε ερεθισμό των ευαίσθητων στον πόνο δομών. Αυτό προκαλεί μετακίνηση ώσεων πόνου κατά μήκος του τρίδυμου νεύρου, ενός μεγάλου αγωγού του πόνου, προς τον εγκέφαλο. Το επίπεδο των ενδορφινών, των φυσικών αναλγητικών που παράγονται από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό σας μπορεί επίσης να διαταραχθεί, και να προκαλέσει πόνο.
Ο πονοκέφαλος μπορεί να είναι αμβλύς, σαν παλμός (αυξομειούμενης έντασης), ή οξύς. Η ακριβής περιγραφή του πόνου μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση του τύπου της κεφαλαλγίας που έχετε. Οι πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες κατατάσσονται γενικώς σε τρεις κατηγορίες: την τύπου τάσεως, την ημικρανία και τη μεικτή ή αθροιστική κεφαλαλγία.
Οι τύπου τάσεως κεφαλαλγίες (πονοκέφαλοι που δημιουργούν ένταση στο κεφάλι) προκαλούν συνήθως αμβλύ πόνο, σύσφιγξη ή πίεση στο μέτωπο, στο τριχωτό της κεφαλής ή στο πίσω μέρος του τραχήλου σας.
Οι ημικρανίες σχετίζονται με έντονο πόνο στη μία μόνο πλευρά της κεφαλής σας και συνοδεύονται συχνά από ναυτία ή παροδικές διαταραχές της όρασης.
Οι αθροιστικές κεφαλαλγίες χαρακτηρίζονται από σταθερό πόνο μέσα και γύρω από το ένα μάτι ή στη μία πλευρά της κεφαλής και τείνουν να εμφανίζονται κατά επεισόδια.
Έξω από το κρανίο σας ο πόνος μπορεί να προκύπτει από φλεγμονή ή τάση στους μυς, φλεγμονή των αρτηριών του τριχωτού της κεφαλής ή από φλεγμονή στους παραρρίνιους κόλπους, στα αφτιά ή στα ούλα σας. Μέσα στο κρανίο σας κεφαλαλγία μπορούν να προκαλέσουν η διόγκωση ή η σύσπαση των αρτηριών, η φλεγμονή των μεμβρανών του εγκεφάλου ή η πίεση από κάποιον όγκο ή αιμορραγία.
Παρόλο που η ακριβής αιτία των κεφαλαλγιών δεν είναι βέβαιη, μπορεί να πυροδοτηθούν από μεγάλο αριθμό καταστάσεων. Οι κεφαλαλγίες, ιδιαίτερα οι ημικρανίες, συμβαίνουν σε ορισμένες γυναίκες πριν ή κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως. Τέτοιες κεφαλαλγίες είναι πιθανό να σχετίζονται με ορμονικές διακυμάνσεις. Οι κεφαλαλγίες από υψηλή πίεση του αίματος τείνουν να συμβαίνουν κατά το πρωινό ξύπνημα, αλλά ο τύπος αυτός είναι ασυνήθιστος και συμβαίνει μόνο κατά τη σοβαρά υψηλή αρτηριακή πίεση.
Ο πονοκέφαλος που προκαλείται από κάποια μόλυνση στις ρινικές κοιλότητες μπορεί να επιδεινώνεται, όταν σκύβετε μπροστά, και συνοδεύεται συνήθως από άλλα σημεία και συμπτώματα λοίμωξης. Οι συσφιγκτικές στα μάτια κεφαλαλγίες μπορεί να συμβούν μετά από παρατεταμένο διάβασμα ή οδήγηση αυτοκινήτου τη νύχτα. Κεφαλαλγία μπορεί να προκληθεί επίσης από.υπερβολική άσκηση.
Πώς γίνεται η διάγνωση
Η διάγνωση της κεφαλαλγίας βασίζεται γενικά στο ιατρικό ιστορικό και στην εξέταση. Αν η κεφαλαλγία σας είναι προσφάτου ενάρξεως, συμβαίνει με απότομες εξάρσεις, πυροδοτείται από την άσκηση, εμφανίζεται συνήθως το πρωί και συνοδεύεται από εμετούς ή σχετίζεται με άλλα σημεία και συμπτώματα, μπορεί να χρειάζονται περαιτέρω εξετάσεις.
Οι εξετάσεις μπορεί να είναι αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία της κεφαλής σας, για να ελεγχθούν τυχόν υπάρχουσες δομικές ανωμαλίες και για να εξεταστούν οι παραρρίνιοι κόλποι, τα οστά και οι ιστοί του προσώπου και τα οστά του τραχήλου σας. Μπορεί να χρειαστεί ακτινογραφία της αυχενικής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, αν η κεφαλαλγία σας άρχισε μετά από τραυματισμό της κεφαλής ή του τραχήλου σας.
Ο γιατρός σας μπορεί να χρειαστεί άλλες εξετάσεις, όπως η οσφυονωτιαία παρακέντηση, για να κάνει τη διάγνωση.
Πότε ο πονοκέφαλος αποτελεί αιτία ανησυχίας
Οι κεφαλαλγίες που προμηνύουν σοβαρό ιατρικό πρόβλημα δεν είναι συνήθεις, αλλά μπορεί να συνοδεύουν καταστάσεις όπως η εγκεφαλική αιμορραγία, ο όγκος του εγκεφάλου και τα ανευρύσματα των αιμοφόρων αγγείων.
Αν έχετε ένα από τα παρακάτω προειδοποιητικά σημεία πονοκεφάλου, αναζητήστε επειγόντως φροντίδα:
- Απότομη, έντονη κεφαλαλγία, συνήθως σαν βροντή.
- Κεφαλαλγία με πυρετό, δυσκαμψία στον αυχένα, εξάνθημα, διανοητική σύγχυση, σπασμούς, διπλωπία, αδυναμία, μούδιασμα ή δυσχέρεια στην ομιλία.
- Κεφαλαλγία μετά από τραυματισμό, ακόμα και μετά από ένα απλό χτύπημα ή πέσιμο, και ειδικά αν επιδεινώνεται.
- Χρόνια, προοδευτική κεφαλαλγία, που επιδεινώνεται με το βήχα, την άσκηση ή με μια απότομη κίνηση.
- Νέο τύπο κεφαλαλγίας μετά την ηλικία των 55.
Μία σπάνια πάθηση που εκδηλώνεται με κεφαλαλγίες και σχεδόν πάντα ξεκινά μετά την ηλικία των 55 είναι η κροταφική αρτηρίτιδα, η φλεγμονή των αρτηριών στο τριχωτό της κεφαλής σας, στον εγκέφαλο και στα μάτια. Είναι θεραπεύσιμη, αλλά, αν αγνοηθεί, μπορεί να οδηγήσει σε τύφλωση ή σπάνια σε εγκεφαλικό επεισόδιο.
Δε χρειάζεται γενικά να ανησυχείτε για περιστασιακές κεφαλαλγίες. Σχεδόν ο καθένας τις έχει περάσει και συνήθως σχετίζονται με συνήθεις καταστάσεις, όπως το στρες, οι αλλεργίες ή η κατάχρηση οινοπνεύματος. Αν, παρ’ όλα αυτά, ο πονοκέφαλος συνοδεύεται από άλλα σημεία και συμπτώματα ή έχετε κεφαλαλγία που θα μπορούσατε να τη χαρακτηρίσετε τη χειρότερη που είχατε ποτέ, αναζητήστε ιατρική βοήθεια.
