Η άσκηση ενεργοποιεί μία αλληλουχία βιοχημικών αντιδράσεων που κάνουν τους μυς να εξουδετερώνουν μία τοξίνη του στρες η οποία λέγεται κυνουρενίνη και παίζει καθοριστικό ρόλο στην κατάθλιψη.
Αυτό βρήκε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cell και έγινε σε ποντίκια από ερευνητές του Τμήματος Νευροεπιστήμης του Πανεπιστημίου Καρολίνσκα, στη Σουηδία. Το εύρημα ίσως να εξηγεί γιατί οι άνθρωποι που δεν γυμνάζονται έχουν αυξημένα ποσοστά στρες και κατάθλιψης.
Παλιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι μετά τη γυμναστική αισθανόμαστε πιο χαλαροί επειδή διεγείρεται η παραγωγή των ενδορφινών (ουσίες του εγκεφάλου που δρουν ως φυσικά παυσίπονα και παράγοντες ευεξίας). Όμως η νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι η άσκηση ασκεί μια πολύ πιο άμεση, αντικαταθλιπτική επίδραση, μέσω της ενεργοποίησης των μυών που αποτοξινώνουν το αίμα από την κυνουρενίνη.
Ο ερευνητές ανακάλυψαν ότι στη διάρκεια της άσκησης οι μυς παράγουν ένα ένζυμο που ονομάζεται PGC-1α1, το οποίο μεταβολίζει την κυνουρενίνη σε κυνουρενικό οξύ εμποδίζοτας την έτσι να φτάσει στον εγκέφαλο, όπου προκαλεί κατάθλιψη.
«Όταν αρχίσαμε τη μελέτη νομίζαμε ότι θα βρίσκαμε κάποια ουσία που θα παραγόταν στη διάρκεια της άσκησης και θα είχε ωφέλιμες επιδράσεις στον εγκέφαλο», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Γιόργκε Ρούας. «Τελικά, όμως, ανακαλύψαμε πως η ουσία αυτή δεν επηρεάζει απ’ ευθείας τον εγκέφαλο, αλλά του κάνει καλό επειδή απαλλάσσει το αίμα από επιβλαβή μόρια. Υπό αυτή την έννοια, η λειτουργία των μυών θυμίζει την αποτοξίνωση του ήπατος και των νεφρών».
Λιγότερη κατάθλιψη λόγω αποτοξίνωσης
Οι ερευνητές ήξεραν εδώ και καιρό πως όταν κάνουμε γυμναστική οι μυς παράγουν μία πρωτεΐνη που λέγεται PGC-1α1, αλλά ήταν ασαφής ο ακριβής τρόπος δράσης της.
Για να διερευνήσουν το ρόλο της πρωτεΐνης PGC-1α1, τροποποίησαν γενετικά μια ομάδα ποντικιών ώστε να παράγουν μεγάλες ποσότητες και στη συνέχεια τα εξέθεσαν επί πέντε εβδομάδες σε ένα στρεσογόνο περιβάλλον με δυνατούς θορύβους και φώτα που αναβόσβηναν. Στο ίδιο περιβάλλον εξέθεσαν και ομάδα κανονικών ποντικιών.
Όπως διαπίστωσαν, τα κανονικά ζώα είχαν εκδηλώσει έντονα καταθλιπτικά συμπτώματα έως το τέλος των 5 εβδομάδων, διότι τα είχε καταβάλλει το στρες, ενώ τα γενετικά τροποποιημένα έδειχναν ανεπηρέαστα.
Οι ερευνητές έκαναν στα ποντίκια εξετάσεις αίματος, διαπιστώνοντας πως όσα είχαν τα υψηλότερα επίπεδα της PGC-1α1, είχαν και υψηλότερα επίπεδα ενός ενζύμου που λέγεται ΚΑΤ και αδρανοποιεί την ουσία του στρες κυνουρενίνη.
Η κυνουρενίνη παράγεται στη διάρκεια του στρες και έχει τη δυνατότητα να φτάσε μέχρι ον εγκέφαλο. Αν και η ακριβής δράση της σε αυτόν δεν είναι γνωστή, έχει διαπιστωθεί πως είναι αυξημένη στους πάσχοντες από κατάθλιψη και άλλα ψυχικά νοσήματα.
Η μελέτη έδειξε πως στα ποντίκια με υψηλότερα επίπεδα ΚΑΤ, η κυνουρενίνη μετατρεπόταν σε κυνουρενικό οξύ, το οποίο δεν μπορεί να περάσει από το αίμα στον εγκέφαλο και έτσι τα ποντίκια ήταν προστατευμένα από την κατάθλιψη που προκαλεί το στρες.
Τα ευρήματα αυτά δηλώνουν ότι «οι σκελετικοί μύες αποτοξινώνουν το αίμα, μια δράση η οποία μπορεί να προστατεύσει τον εγκέφαλο από την εισβολή ουσιών που οδηγούν στην κατάθλιψη», κατέληξε ο Ρούας.
